InfoHub Logo

Elimizdiń jańa dáýirde qol jetkizgen barlyq tabysynyń qaınar kózi – Táýelsizdik. Táýelsiz el bolǵandyǵymyzdyń arqasynda ǵana tórtkúl dúnıeniń bir buryshynda qazaq deıtin halyqtyń úlken ister tyndyra alatyn óresi myqty, órisi keń halyq ekenin álem tanyp bildi. Bıyl Qazaq eli táńiri bergen Táýelsizdiginiń, araıly azattyǵynyń mereıli otyz jyldyǵyna qadamyn nyq basyp otyr. Osy qasterli Táýelsizdigimizdiń 30 jyldyǵy qarsańynda «Egemen Qazaqstan» gazetinde jarıalanǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń «Táýelsizdik bárinen qymbat» atty  keleli oı, salıqaly pikir, batyl sheshimderden qurylǵan maqalasy keleshek baǵyt – baǵdarymyzdy aıqyndaýǵa shaqyrǵan asa mańyzdy qujat boldy. Tórt taraýdan turatyn maqalany muqıat oqyp shyǵar bolsaq, el prezıdentiniń kemel oılaryna taǵy da kóz jetkizemiz. Onda táýelsizdiktiń otyz jylyn shartty túrde úsh onjyldyq beleske bólip qarastyrý, aldaǵy tórtinshi onjyldyqtyń bizge júkteıtin mindetterin aıqyndaý, ádiletti qoǵam men tıimdi memleket qurý, tarıhymyzdyń aqtańdaq betterin zertteýdi myqtap qolǵa alý, ananyń aq sútimen boıymyzǵa daryǵan qasterli tilimiz jáne barlyq qıyndyqtardan halqymyzdy súrindirmeı alyp kele jatqan bereke-birligimizdi, babalardan mura bolǵan qasıetti jerimizdiń tutastyǵyn kózimizdiń qarashyǵyndaı saqtaý, eli men jerin súıetin jas urpaqty tárbıeleý sekildi ózekti máseleler qamtylǵan. 

Tarıhı turǵyda mańyzdylyǵy joǵary atalmysh maqalanyń ár taraýyna jiti toqtalar bolsaq,  «Baǵdar men beles» dep atalatyn alǵashqy taraýda táýelsizdigimizdiń otyz jyldyǵy shartty túrde úsh onjyldyq beleske bólip qarastyrylǵan. Onyń árqaısysynyń elimizdiń irgesin nyǵaıtý jolynda atqarǵan tarıhı mısıasy, jetistikteri men kemshilikteri oı eleginen ótkizilgen. Prezıdentimizdiń aıtýy boıynsha, osynaý tolaǵaı tabystardyń bárine Elbasynyń dara kóshbasshylyǵynyń hám halqymyzdyń danalyǵy men parasatynyń, birligi men yntymaǵynyń, otandastarymyzdyń qajyrly eńbeginiń arqasynda qol jetkizdik.

«Tanym men taǵylym» taraýynda elin, jerin, týǵan úıi men Otanyn shyn súıetin jastardyń jadyna Táýelsizdik qundylyǵyn birjola shegeleý,  ata-babalarymyzdyń qajyr-qaıratymen, talas-tartysymen kelgen táýelsizdigimizdiń qadir-qasıetin túsindirý máselesi kóterilgen. Memleket basshysy aıtpaqshy, kóp adamdar táýelsizdikke taǵdyrdyń bere salǵan syıy retinde qaraıdy. Shyn mánindegi ahýal olaı emes. Bostandyq bizge ońaılyqpen kelgen joq. Ata-babalarymyz azattyq jolynda arpalysty. Talaı zulmat zamandar men náýbetterdi bastan ótkerdi. Osynyń bári halyqtyń esinde saqtalyp, urpaqtan urpaqqa berilýi tıis. Osy oraıda prezıdentimizdiń otandyq telearnalar men quzyrly organdarǵa memlekettik tapsyrystyń belgili bir bóligin mindetti túrde tarıhı taqyryptarǵa baǵyttaýdy tapsyrǵany durys sheshim boldy dep kámil senimmen aıta alamyz. Sonymen qatar táýelsizdigimizdiń mereıtoıy aıasynda Alash zıalylary sekildi birtýar tulǵalardy eske alyp, olardyń murasyn jastarǵa jáne búkil álemge pash etý, tarıhymyzdyń aqtańdaq betterin zerttep júrgen ǵalymdar men jazýshylardyń eńbegine barynsha qoldaý kórsetý, ulttyq múddemizge saı keletin jańa tarıhymyzdyń kóp tomdyǵyn jańa ǵylymı ustanymdar men jańalyqtardyń negizinde tyńnan jazýdy qolǵa alý, shetel aýdıtorıasyna arnalǵan Qazaqstannyń qysqasha tarıhyn jazyp, álemniń negizgi tilderine aýdarý sekildi alǵa qoıǵan maqsatqa jetýdiń joldary aıqyndaldy.

Kelesi «Qoǵam men qundylyq» taraýy egemendigimizdiń máńgilik úshtaǵanyna aınalǵan úsh qundylyǵymyzdy kózimizdiń qarashyǵyndaı saqtaý máselesine arnalǵan. Olar Altaıdan Atyraýǵa, Alataýdan Arqaǵa deıin keń kósilgen baıtaq jerimiz, ananyń aq sútimen boıymyzǵa daryǵan qasterli tilimiz jáne barlyq qıyndyqtardan halqymyzdy súrindirmeı alyp kele jatqan bereke-birligimiz. Prezıdentimiz: «Babalardan mura bolǵan qasıetti jerimiz – eń basty baılyǵymyz. Qazaqqa osynaý ulan-ǵaıyr aýmaqty syrttan eshkim syıǵa tartqan joq... Jerge baılanysty bárimiz aıqyn biletin jáne buljymaıtyn aqıqat – qazaqtyń jeri eshbir sheteldiktiń menshigine berilmeıdi, eshqashan satylmaıdy...», - dep taıǵa tańba basqandaı aıqyndady.

Til máselesi haqynda elbasy óziniń úlken alańdaýshylyǵyn bildirip,  elimizdiń erteńi – qazaq tilinde ekenin basty nazarǵa aldy. Osy oraıda barsha qazaqstandyqtarǵa, onyń ishinde qazaq tilin áli jetik meńgermegen otandastarymyzǵa: «Memlekettik tildi bilý – Qazaqstannyń árbir azamatynyń paryzy. Mindeti dep te aıtýǵa bolady.. Tutas býyn almasqan osy jyldarda qazaq tilin úırengisi kelgen adam ony áldeqashan bilip shyǵar edi. Halqymyzda «Eshten kesh jaqsy» degen sóz bar. Eń bastysy, ynta bolýy kerek», - dep ana tilin meńgerýge úndeý tastady.  
«Ulaǵat pen ustanym» dep atalatyn sońǵy taraýda azamattyq qoǵamdy damytý týrasynda oılar ortaǵa salyndy.

Qorytyndylaıtyn bolsaq, memleket basshysynyń alǵa qoıǵan jańa aýqymdy mindetteri aldaǵy táýelsizdigimizdiń tórtinshi onjyldyǵynda halqymyzdyń aldynan jańa múmkindikterge jol ashatynyna kámil senimdimiz! Osy oraıda «Ultqa qyzmet etý bilimnen emes, minezden» demekshi, bizder shynaıy patrıottyq sezimmen rýhtanyp, qasterli Táýelsizdigimizdi odan ári nyǵaıta túsý úshin judyryqtaı jumyla jumys isteýimiz qajet.

B.B. Karıbaev,
Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ
Qazaqstan tarıhy kafedrasynyń profesory
 
M.K. Aldybekova,
Tarıh, arheologıa jáne etnologıa fakúltetiniń
7M02210 – mamandyǵynyń 2 kýrs magıstranty

---