InfoHub Logo

Probıotıkter dep mıkroorganızmderdiń tiri ósindileri nemese quramynda solar bar ónimder atalady. Probıotıkter (eýbıotıkter) ishek mıkroflorasyn jaqsartatyndyqtan ǵana paıdaly emes, sonymen qatar olar adam organızminiń barlyq derlik júıelerine jaqsy áser etedi. Probıotıkterdi arnaıy bıologıalyq turǵyda belsendi taǵam qospalary, dárilik zattar, sondaı-aq tutynatyn azyq-túlik (ıogýrt, aıran, shaı sańyraýqulaǵy, ashyǵan oramjapyraq, marınadtalǵan qıar) arqyly alýǵa bolady. Tómende biz probıotıkterdi ne úshin ishetinin, olar adamǵa ne úshin qajet ekenin aıtyp, olardyń adam organızmine áser etýiniń 8 aıǵaǵyn sıpattap shyǵamyz.

1. İshek mıkroflorasyn qalpyna keltirý  

Probıotıkter paıdaly bakterıalar qataryna jatady. Olar patogendi, shartty-patogendi jáne qolaıly flora araqatynasyn sońǵysy (qolaıly flora) ústem bolatyndaı etip qalpyna keltirýge qaýqarly ekeni dáleldengen. Ártúrli mıkroorganızmder arasyndaǵy dısbalanstyń artýy dıspepsıkalyq buzylys, ishek ınfeksıalaryna qarsy turý deńgeıiniń tómendeýi, alergıa, sondaı-aq júıke, endokrın jáne júrek-qantamyr júıeleri turǵysynan bolatyn patologıalardyń úlken spektiri paıda bolýy qaýpin týdyrady. Amerıkalyq ǵalymdardyń málimetinshe ishektegi «zıandy» jáne «paıdaly» bakterıalardyń parapar kólemde bolýy as qorytý tútigi sańylaýyndaǵy fermentterdi jandandyrý arqyly astyń qorytylýyn jáne aqýyzdar men kómirsýtegileriniń sińirilýin jaqsartady, sonymen birge ımmýn júıesi jasýshalarynyń jetilý jyldamdyǵyn arttyrady da, bul jalpy organızmniń qarsylyq áreketiniń kúsheıýine sep bolady.

Probıotıkter – bul ishektegi bakterıalar balansyn qalpyna keltirip, as qorytýdy jaqsartatýǵa jáne kóptegen aýrý túrleriniń aldyn alýǵa múmkindik beretin asa qundy mıkroorganızmder ósindileri.    

2. İsh ótýin emdeý jáne aldyn alý  

İsh ótýi – paıdaly bakterıalardy joıyp jiberip, patogendi floranyń jandanýyna jáne astyń durys qorytylmaýyna aparyp soǵatyn  antıbıotıkterdi uzaq ýaqyt boıy ishýdiń jıi kezdesetin serigi ekeni dáleldengen. Sonymen qatar ish ótýi juqpaly-qabyný aýrýlary kezinde jıi bolyp turady.

AQSH-ǵy júrgizilgen iri zertteý (12000 jýyq adam qatysqan) kezinde antıbıotıkterdi probıotıktermen birge ishkende eresekterdiń ish ótý asqynýynyń jıiligi 42% tómendegeni, sondaı-aq osy kesel barysynyń aýyrtpalyǵy azaıǵany belgili bolǵan.   

Sýonsı ýnıversıteti (Ulybrıtanıa) mamandarynyń málimetinshe probıotıkter ish ótýimen úzeńgilese júretin ishek ınfeksıalaryn emdep jazýdaǵy qosymsha ádis retinde de tıimdi. Olar úlken dáret syndyrýdaǵy buzylystyń uzaqtyǵyn ortasha eseppen 25 saǵatqa azaıtýǵa septigin tıgizedi.

Paıdaly bakterıalardy júıeli túrde tutyný saıahattap júrgender aýyratyn (buryn adam rasıonynda bolmaǵan mıkroorganızderdiń shtamdary organızmde paıda bolýy sebep bolatyn sındrom) ish ótýi jıiligin 8% azaıtatyny dáleldenip otyr.  Al ártúrli sebepter týdyratyn jedel ish ótý aýrýynyń kúsh alý táýekeli 34% azaıyp ketedi.

Bul rette qorǵanys áseri laktobakterıalardyń barlyq shtamyna tán. Bakterıalardyń eń kúshti ókilderi mynalar: Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus casei jáne Saccharomyces boulardii ashytqysy.

Probıotıkter ish ótý aýrýy kórinimin azaıtýǵa sep bolady, sondaı-aq onyń kúsh alýyn boldyrmaıdy. İshek juqpaly-qabyný aýrýlary barysynda, sonymen qatar uzaqqa sozylatyn saıahattar kezinde paıdaly mıkroorganızmdermen baıytylǵan azyq-túlikti kóbirek tutynýǵa keńes beriledi.

3. Asqorytý joly jumysynyń durystalýy  

Neshe túrli sozylmaly aýrý (Kron aýrýy, ereksheliksiz oıyq jaraly kolıt, sozylmaly enterıt jáne t.b.) ómir sapasyn aıtarlyqtaı nasharlatady jáne asqynyp ketetin aýrýlardyń sebebi bolady (ishek qabyrǵasynyń perforasıasy, ishekten qan ketý).

Probıotıkter qabynýdyń kórinimin azaıtyp, zaqymdanǵan tinderdiń regenerasıasyn jyldamdatady, sonymen birge mıkroorganızmderdiń  jalaq jaralar nemese oıyq jara aqaýlary arqyly qanǵa túsýine tosqaýyl bolady.

Mysaly, jasalǵan iri zertteýlerdiń biri probıotıkterdiń qabyný reaksıalaryn basý arqyly ǵana emes, jıyrylymdy (perıstalıka) qalyptandyrý arqyly da titirkengen ishek sındromy barysyn jaqsartatynyn anyqtaǵan.

E. Coli Nissle shtampyn rasıonǵa qosý ereksheliksiz oıyq jaraly kolıtke shaldyqqan kisilerdegi remısıalardy qoldap demeýge septigin tıgizetini dáleldendi.

Probıotıkterdi jańa týǵan balalarǵa da bergen abzal. Olar, Saýd Arabıasy dárigerleriniń málimetinshe, adam ólimine kóp ushyratatyn shirik kolıti aýrýynyń, sondaı-aq sepsıstiń kúsh alýyn boldyrmaıdy.

Probıotıkter aýyr sozylmaly jáne alergıalyq dertterdiń barysyn jaqsartýǵa jáne ishek ınfesıalarynyń generalısasıalaný qaıbylyn azaıtýǵa qaýqarly.

4. Dene salmaǵyn azaıtý  

Tiri bakterıalar lıpazany — taǵammen birge tutynylǵan maıdyń sińirilýin baıaýlatatyn aıryqsha fermentti kóp kólemde óndiredi. 

Nátıjesinde maılar maı depolarynda qordalanyp qalmaı, organızmnen shyǵarylyp otyrady. Tiri bakterıalardyń bul qasıeti, japon ǵalymdarynyń pikirinshe, semirýge beıim kisilerge óte-móte paıdaly. 

Jasalǵan zertteýlerdiń biri laktobakterıalardy (Lactobacillus gasseri), az mólsherde bolsa da, iship otyrý ish kólemin 8,5% kishireıtetinin baıqaǵan.

Bir atap óterligi sol, probıotıkter abdomınaldy semirýge (ishki aǵzalardy maı basý) kelgende pármendiligi joǵary, al bul bolsa ishki aǵzalardyń jumysyna jaqsy áser etedi.

Probıotıkterdi salmaqty azaıtý úshin, sondaı-aq durys tamaqtanbaǵandyqtan semirip ketýdiń aldyn alý úshin tutynýǵa bolady.   

5. Psıhıka turǵysyndaǵy densaýlyqty jaqsartý   

İshekte paıdaly mıkrrorganızmderdiń kóbeıýi adam kóńil kúıiniń jaqsarýyna jáne psıhıkalyq buzylystardyń aldyn alýǵa sep bolady. Ortalyq nerv júıesine yqpal etý erekshelikteri aıaǵyna deıin zerttelip zerdelenbegen.

Italıalyq jáne nemis ǵalymdary júrgizgen tájirıbeler birneshe kún boıy rasıonǵa laktobakterıalardy qosyp otyrý jalpy emosıa fonyn jaqsartyp, depressıa men mazasyzdyqtyń aldyn alýǵa septigin tıgizetinin anyqtady. Aqparatty uǵyný jáne este saqtaý qabyletin arttyratyny atap ótilgen.

Iranda jasalǵan zertteýler osyǵan uqsas nátıjelerdi berdi: probıotıkter depressıa belgilerin azaıtady. Sonymen qatar olar lıpıdterdiń sýteginen totyǵý úderisterin basyp báseńdetedi, S-reaktıvti aqýyz ónimin basady da, ishek qabyrǵasyndaǵy, sondaı-aq búkil organızmdegi qabyný ózgeristeriniń azaıýyna septigin tıgizedi.      

Probıotıkterdi qatty emosıalyq kúsh túsken kezderi ortalyq nerv júıesi tarapynan bolatyn árqıly shalys-irkilisterdiń aldyn alý úshin paıdalanýǵa keńes beriledi.   

6. Júrek-qantamyr aýrýlarynyń aldyn alý  

Júrek-qantamyr júıesine áseri kópqyrly bolyp keledi. Mysaly, keıbir probıotıkter ishektegi ót suıyǵyn ydyratyp jiberetin sút qyshqylyn óndire alady. Osynyń nátıjesinde ót suıyǵy keri sińbeı, organızmnen shyǵyp ketedi. Bul erekshelik qan plazmasynda shoǵyrlanǵan aterogendi holesterındi azaıtýǵa múmkindik beredi.

Tiri mıkroorganızmderge baı ıogýrtty 2 aı boıy tamaqqa tutyný jalpy holesterındi 4%, al aterosklerozǵa sebep bolatyn úles salmaǵy tómen lıpıdterdi — 5% azaıtýǵa sep bolatyny anyqtalǵan.

Probıotıkter sondaı-aq gıpertonıa jáne sımptomdyq arterıaldy gıpertenzıalar kezinde pármendi. Probıotıkterdi taǵamǵa júıeli túrde qosyp otyrý barysynda arterıa qan qysymy azaıatyny anyqtalǵan. Bul rette bastapqy arterıa qan qysymy neǵurlym joǵary bolsa, olardyń áseri soǵurlym kóbirek bilinedi.   

Probıotıkter arterıa qan qysymyn azdap túsirýge jáne júrektiń ıshemıalyq aýrýy jáne ınsýlt taqylettes patologıalarǵa ushyraý jıiligin azaıtý arqyly ómir uzaqtyǵyn arttyratyn iri tamyrlardyń aterosklerozynyń aldyn alýǵa qaýqarly.   

7. Alergıaǵa qarsy áseri  

İshek sańylaýyndaǵy floranyń paıdaly jáne zıandy ókilderiniń arasyndaǵy optımal araqatynasty qalpyna keltirý men sol kúıinde ustap turý jergilikti ımýnıtet faktorlarynyń reaktıvtiligin tómendetýge múmkindik beredi. Nátıjesinde kez kelgen shalys-irkilister men alergıa aýrýlary manıfesasıalarynyń paıda bolý yqtımaldyǵy azaıady.

Fınlándıa ǵalymdary probıotık qosyp baıytylǵan sút ishetin balalardyń ekzemasynyń aýyrtpalyǵy azaıatynyn dáleldedi. Bundaı áser alergıa fonyndaǵy qabyný medıatorlary shyǵaryndylaryn basatyndyǵymen baılanysty.

Ońdy qasıetteri náreste joldasy arqyly da ózin tanytýy múmkin. Mysaly, analary ekiqabat kezinde probıtık taǵamdardy tutynǵan sábılerdiń ekzemalary men basqa da alergıalyq aýrýlarynyń jıiligi 5 ese derlik sırek bolyp otyrǵan.

Probıotıkterdi alergıanyń aldyn alý jáne aýrý barysyn ońaılatý úshin qoldanýǵa bolady.   

8. Imýnıtetti nyǵaıtý  

Probıotıkter ımýnıtettiń jergilikti jáne jalpy faktorlarynyń jumysyn jaqsartady. Olardyń ońdy qasıetterine mynalar jatady:  

1. Asqazannyń qabyrǵa shyryshy ónimin arttyrý. Nátıjesinde ımýndyq jasýshalardyń reaktıvtiligin arttyrýy múmkin patogendi bakterıalardan saqtaıtyn qorǵanysh qabaty túziledi.

2. Shyrysh qabatynyń epıtelıı jasýshalarynyń regenasıasyn jandandyrý — bul jergilikti lımfoıdty qurylymdardyń (Peıer shytyrasy) adekvatty jumysyna túrtki bolyp tabylady.   

3. Antıdenelerdi (Ig A), T-úzbeli lımfosıtterdi jáne tabıǵı kıllerlerdi óndirip shyǵarýǵa yntalandyrý. Bul qasıetteri Ulybrıtanıada jasalǵan zertteýlerdiń birinde dáleldendi.     

Buǵan qosa, rasıonǵa mıkroorganızmderdiń tiri óskinderin qosý vırýsqa qarsy ımýnıtetti kóteredi. Laktobakterıalarǵa baı aıran men ıogýrtty tutynǵanda jedel respıratorlyq ınfeksıalardyń jıiligi, ǵylymı málimetterge sáıkes, 17 % azaıady.   

Probıotıkter organızmniń ımýnıtetin jaqsartady, vırýsqa qarsy jáne antıbakterıalyq qorǵanys qasıetterin joǵarylatady.

Olardy qalaı durys tutyný qajet  

Paıdaly mıkroorganızmder qosylyp baıytylǵan taǵamdar tamaqtaný rasıonynda mindetti túrde bolýǵa tıis.

Kúnine keminde 1 ıogýrt (100-150 ml) jáne (nemese) 200 ml aıran iship turýǵa keńes beriledi. Buǵan balama retinde shaı sańyraýqulaǵy negizindegi sýsyndar men ashyǵan oramjapyraqty paıdalanýǵa bolady.

«Emdeýdiń»  bundaı nusqasy tek deni saý adamdarǵa, sondaı-aq densaýlyǵynda azǵantaı ǵana aqaý bar adamdarǵa aýrýdyń aldyn alý úshin jaraıdy. Ártúrli sebepterden bolǵan qatty dısbakterıoz kezinde taǵamdar qalypty mıkroflorany qalpyna keltirýde aıtarlyqtaı ról atqara almaıdy.

Dárigerdiń nusqaýy boıynsha ár alýan probıotıkterdi (Gemmove Probiotics) ishýge keńes beriledi.

Qandaı jaǵdaı bolmasyn, óz bilgendigińmen dárilik zattardy paıdalanýdy bastaýǵa bolmaıdy, óıtkeni olar qaýipsiz bolmaýy múmkin.  

Qarsy kórsetim men janama áserleri  

Eń kóp bolatyn qarsy kórsetimderge mynalar jatady:  

1. Organızmniń probıotıkteri bar taǵamdarǵa nemese preparattardyń jekelegen komponentterine degen joǵary sezimtaldylyǵy. Alergıalyq reaksıalardyń kez kelgeni: esekjemnen bastap anafılaksıalyq shokqa deıingi túrleri bolýy múmkin.

2. Organızmniń laktozany kótere almaýy, sondaı-aq ızomaltaza tapshylyǵy, malabsorbsıa sındromy. Bundaı aýytqýshylyqtar bolǵan kezde medıkamentter men sút taǵamdaryn sińirý qalpy buzylady.    

Janama áserler, kóbinese, kúsh alyp ketpeıdi. Óte sırek jaǵdaılarda myna sımptomdar boı kórsetýi múmkin:  

— bastyń aýyrýy;  

— alergıalyq aýrýlardyń asqyný jıiliginiń artýy;  

— dıspepsıa turǵysyndaǵy buzylystar (joǵary deńgeıde gazdardyń túzilýi, ish qatý).  

Aıtarlyqtaı ımmýnodepressıvti kúıdegi (sáýle terapıasy, AITV ınfeksıasy, týberkýlóz) kisilerge probıotıkterdi asqan saqtyqpen ishý qajet. Bundaı kezderi tipti paıdaly bakterıalardyń ózi tosqaýyl tinderden ótip ketip, sepsıske shaldyqtyrýy múmkin. Bul jaǵdaıda zıan qaıbyly men dárejesi probıotıkterdi tutynýdan keletin bolýy múmkin paıdadan anaǵurlym asyp ketedi. Mindetti túrde dárigermen aldyn ala keńesý kerek!

Qorytyndy   

Osylaısha, probıotıkter as qorytylýyn qalypqa túsirýge, aýyr ınfeksıalyq jáne aýtoımmmýndyq patologıalar kezinde sımptomatıkany jeńildetýge, ımýnıtet pen ortalyq nerv júıesiniń jumysyna septesip turýǵa qaýqarly.

Probıotıkterdi qaıdan alýǵa bolady?

Úıden shyqpaı-aq, Gemmakorea.info saıtyna tapsyrys berýińizge bolady.

Oqýǵa keńes beremiz:

Asqorytý júıesiniń buzylýy

Imýndyq júıe aýrýlary

Imýnıtet jáne ony kúsheıtýdiń joldary

Alergıa

Taǵam alergıasy

Probıotıkterdi ishken durys pa?

---