InfoHub Logo

Aral aýdany, Qosjar aýyly

№67 orta mektebiniń

 8-synyp oqýshysy

 Jambylbekuly Shahmadın

 

 

Men saǵan esirtki jaıly aıtyp beremin

 

     Eńbek etsem erteńgi baqytyma senemin!

Maqsatyma jetkizer ýaqytyma senemin!

Aqyl sana bilim men ónerime senemin!

Abyroıly aq nıet adamdyqqa senemin!

 Esirtkisiz ómirdiń ǵajabyna senemin!

 

       Jas dos, men saǵan esirtki jaıly beremin. Esirtki zattarynyń, ishimdik ishý men temeki tartýdyń, nashaqorlyqtyń jas aǵzaǵa tıgizer zıandy áseri, ókinishke uryndyrar, keleshek  ómirlerine keltirer kesapaty  orasan zor. Biz jarqyn bolashaq ıesi - sanaly urpaq retinde zıandy ádetterden aýlaq bolyp, ózin de, ózgeni de zıandy ádetterdiń qasiretinen qorǵaı bilýge, salaýatty  ómir   súrýge, nashaqorlyqtyń aldyn alýǵa úırenýimiz kerek. Jasóspirimderdiń boıynda salaýatty  ómir  saltyn  berik  qalyptastyrý, jeke tulǵanyń   sanasyn damytý, ómirge degen kózqarastaryn qalyptastyrý maqsatynda kóptegen is-sharalaı uıymdastyrylýda.

          Tuńǵysh Prezıdent Nursultan Ábishuly Nazarbaev  «Qazaqstan -2030» strategıalyq damý baǵdarlamasyndaǵy halqyna joldaýynda «Qazaqstannyń árbir azamatynyń densaýlyǵy myqty, hal-ahýaly jaqsy bolýy tıis» dep atap kórsetken edi. Iaǵnı, memleketttiń  birinshi kezektegi  atqaratyn sharalarynyń biri halyq  densaýlyǵyn nyǵaıtý.

HHİ ǵasyrda qoǵam tek jalań  adamdar tobynan ǵana emes, sonymen birge densaýlyǵy myqty, rýhanı dúnıesi baı,  jany men táni  kirshiksiz taza , tanymdyq  belsendiligi men ózdiginen bilim alýǵa degen  yntasy men shyǵarmashylyq qabileti erekshe tulǵalardan turýy tıis.

Olaı bolsa, biz  «Salaýatty ómir saltyn» nasıhattaý, keleńsiz jaǵdaılardyń aldyn alyp «HHİ ǵasyr – salaýatty qoǵam ǵasyryn» qurýymyz kerek.  

HHİ ǵasyrda  adam  balasynyń   basyna  tóngen qaýipti  epıdemıa – nashaqorlyq  qanatyn  keń  jaıdy. Onyń  aýqymdy  mólsheri  árli – berli  Qazaqstan  arqyly  ótedi. Qanshama beıkúná adamdar osylardyń quryǵyna túsip, dúnıe salyp, talaı aýrýlarǵa ushyrady

Esirtki – bul adamnyń kóńil-kúıin, sana-sezimin, minez- qulqyn buzatyn qaýipti, tıym salynǵan hımıalyq zat. Ol adamnyń esin alyp, qumarlyq jıiligine ushyratady. Nashaqor esirtkisiz ómir súre almaıtyn beıshara halge túsedi.

Grek tilinde uıqy maǵynasyn bildiretin «narke» sózi, aǵylshyn tilinde «narkotik» degen sózge aınalyp, uıyqtaý, jansyzdandyrý, sezimsizdendirý degen maǵynany beredi.

Salaýatty maqsatymyz -ómir súrý,

Ómirdiń maǵynasyn kerek bilý.

Jaýymyz-ishimdik pen nashaqorlyq

Ustanaıyq bul joldan aýlaq júrý!

      Nashaqorlyqpen aýratyndardyń ómiri uzaqqa barmaıdy. Alǵashqyda lázzat al úshin, keıinnen aýyrmaý úshin ǵana qoldanatyn bolady. Sóıtip,  denelerin ýlap tastaıdy nátıjesinde mıdyń tynys alý  ortalyǵy toqtaıdy.  «Aýyryp em izdegenshe, aýyrmaıtyn jol izde» deıdi danyshpan halqymyz. «Ómirimizdi uzartý da, qysqartý da óz qolymyzda.»

Ómirge adam bir aq ret keledi,
Jastyq shaǵyń ómirińniń kemeli.
Kúte bilseń saýlyǵyńdy óreli,
Tabıǵattyń bergennen kóp bereri.
      Adam baqytty bolý úshin oǵan densaýlyq kerek, al densaýlyqtyń kepili – salaýattylyq. «Tirshiliktiń negizi – salaýatty bolashaq» ekenin bilip, esirtkiden aýlaq bolaıyq degim keledi.

#ÝPNDPKZO

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---