InfoHub Logo

Mýhtarova Aıgerım Mýratqyzy

Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń 2-kýrc magıctranty

Ǵylymı jetekshici: Tólebaev Turǵanjan Ábeýuly t.ǵ.d., profeccor

 

Elektrondyq qujattar arhıvi – bul is qaǵazdaryn júrgizý qyzmeti men qujat aınalymyn avtomattandyrýdy arnaıy baǵdarlamalarmen jabdyqtaýshylar oılaıtyndaı jaı ǵana derbes server, kompúter nemese aqparatty derek kózderin saqtaıtyn oryn ǵana emes; bul jáne paıdalanýshyǵa kerekti elektrondyq aqparatty taýyp berýge arnalǵan izdestirý júıesi de ǵana emes. Jalpy, maqsat, mindeti jaǵynan elektrondy qujattar arhıvi (sonyń ishinde ásirese memlekettik arhıv) kádimgi dástúrli arhıvten eshqandaı aıyrmashylyǵy joq. Bul, eń áýeli, qujattardyń qundylyǵyn saraptaýdan bastap, olardy paıdalanýǵa deıingi arhıvtik saqtaý isiniń búkil sıklin qamtamasyz etetin tehnologıalar men óndiristik prosester bolyp tabylady. Ol qujattardyń esebin alý, sıpattaý, saqtalýyn qamtamasyz etý jáne ǵylymı-anyqtamalyq apparattaryn jetildirý sekildi is-sharalar arqyly júzege asyrylady.

Bolashaq arhıvshi mamandardyń elektrondy qujattar arhıviniń teorıalyq negizderi men qoldanbaly aspektileri týraly túsinikterin qalyptastyrý, elektrondy qujat aınalymy júıesinde jumys jasaý daǵdylaryn damytý maqsatynda, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń, Tarıh, arheologıa jáne etnologıa fakúltetinde «Elektrondyq qujattar arhıvteri: teorıa, ádisteme jáne tájirıbe» oqý kýrsy oqylady.

Pándi meńgerý nátıjesinde biz, magıstranttar:

- elektrondy qujatar arhıviniń teorıalyq negizderin jáne qoldanbalyq aspektilerin anyqtaý;

- elektrondy qujattyń qoldanýdyń jáne arhıvte saqtaýdy uıymdastyrýdyń quqyqtyq negizderin júıeleý;

- elektrondy qujattarmen jumys jasaýdy jáne arhıv isin uıymdastyrýdyń aqparattyq tehnologıalaryn qoldaný;

- mátindik, keste, syzba, mýltımedıalyq qujattardy jáne málimetter bazasyn qurýda zamanaýı kompúterlik tehnologıalardy taldaý;

- avtomattandyrylǵan júıelerdi arhıv jumysyna engizýdiń negizgi satylaryn anyqtaý sıaqty daǵdylardy úırendik.

Pándi oqyp-úırenýde kelesi aspektilerdi zerttedik:

• Elektrondy qujat, elektrondy qujattyń zańdyq kúshi, elektrondy qoltańba, elektrondy arhıvter, elektrondy qujattar arhıvteri;
• Elektrondy qujattamanyń arhıvtik saqtaý nysany retindegi erekshelikteri:
• Elektrondy qujattardy saqtaýdyń quqyqtyq aspektileri;
• Elektrondy qujattardy saqtaý boıynsha jalpy teorıalyq jáne tájirıbelik usynymdary;
• Qujattardy dástúrli tasymaldaǵyshtarda sıfrlaý elektrondy arhıv qurýdyń satysy retinde;
• Korporatıvti elektrondy arhıvter;
• Elektrondy qujattardy memlekettik arhıvterde saqtaýdy uıymdastyrý;
• Elektrondy arhıvterdi qurýǵa qajetti zamanaýı aparattyq-baǵdarlamalyq quraldar;
• Elektrondy qujattardy saqtaý tehnologıasy jáne aqparattyq júıelerdegi aqparatty qorǵaý.

Qazir elektrondyq qujattar boıynsha jumys júrgizý isinde mynadaı problemalar bar: elektrondyq qujattar boıynsha júrgiziletin jumystardy normatıvtik-ádistemelik quraldarmen qamtamasyz etý deńgeıi aqparattyq-tehnologıalyq turǵyda qamtamasyz etý deńgeıinen artta qalyp keledi. Atqarýshy bılik organdaryndaǵy elektrondyq qujattar boıynsha júrgiziletin jumystarǵa qoldanylatyn tehnıkalyq jabdyqtardyń ár tektiligi. Basqarý organdaryndaǵy qujattamany basqarý isin avtomattandyrý jóninde qoldanylatyn baǵdarlamalyq quraldardyń ár túrliligi. Qujattardy basqarýdyń avtomattandyrylǵan júıesi men qujattardy muraǵattyq saqtaý isiniń ushtaspaýy.

«Elektrondyq qujattar arhıvteri: teorıa, ádisteme jáne tájirıbe» oqý kýrsy, bizdiń elimizde jáne shetelde elektrondy qujat aınalymynyń tarıhyn jáne qazirgi kúıin júıeli túrde tanystyrý jáne túsiný múmkindigi, bolashaq mamandarǵa joǵaryda aıtylǵan problemalardy sheshýdegi tájirıbesin zertteýge jáne arhıvta elektrondyq qujatty saqtaý perspektıvalary týraly ıdeıasyn meńgerýge negiz boldy.

---