Ne? Qaıda? Qashan? (zıatkerlik saıys)
Zıatkerlik saıys: "Ne? Qaıda? Qashan?" (prezentasıa túrinde)
TANYSTYRÝ
S u r a q t a r
1902 jyly jazylǵan
Fransısko Tarregıdiń «Úlken válsi» qazirgi kezde keń tanymal mýzyka. Avtor bul áýendi Londonnyń Úlken Opera teatrlarynda tyńdaǵan
Bul áýendi qoldaný quqyǵy negizin Fredrık Idestam salǵan reseılik kompanıalarǵa tıesili.
Bul qandaı áýen?
Kaktýs shóldi jerge beıimdelýine baılanysty tikenekti bolady. Alaıda tikenekterin elemeı qorektenetin janýarlar da kezdesedi. Olar bókender men bızondar. Olar qalaı qorektenedi?
Jaýap: Olar aýzyn kaktýs tikenegi jyrmas úshin, basqa bir ósimdiktiń qalyń japyraǵyn tistep alyp, kaktýstyń tikenegi azdaý jerin baıqap otyryp, julyp jeıdi.
Budan eki ǵasyr buryn Eýropa halyqtary Orta Azıanyń shólderinde «Ońtústik qaraǵaıy» ósedi dep qate pikirde bolǵan. Biraq botanık V. Leontev bul pikirdi teriske shyǵardy. «Ońtústik qaraǵaı» dep atalǵan ósimdikti ata?
Jaýap: Sekseýil
Belgili zertteýshi Aleksandr Gýmboldt Orınoko ózeninen qurlyqqa krokodılderdiń qaptap shyqqanyn baıqaǵan. Olardyń ózennen qashýyna ne sebep boldy?
Jaýap: Jer silkinisi
HV Eýropadan Úndistanǵa baratyn jol izdegen portýgal teńizshisi Bartolomeý Dıash eki muhıttyń túıisken jerinde kúshti jeldi baıqaǵan. Tozyǵy jetken kemeler sýǵa ketip, apatqa ushyraǵan adamdar aman qalyp, bes aı boıy osy jerde tirshilik etken. Bul qaı jer?
Jaýap: Qaıyrly Úmit múıisi
Profesor P. I. Marıkovskıı búıi ýynyń aǵzaǵa qanshalyqty áser etetinin zerttegen. Ol alǵashqy tájirıbesinde 6 búıiniń jınaqtalǵan ýy ǵana 1 tyshqandy óltirýge jetedi. Al biraz ýaqyttan soń 2 búıiniń ýy tyshqandy óltirýge jetetindigin anyqtady. Profesor tájirıbesinde nege eki túrli jaǵdaı anyqtaldy. Búıiniń adamǵa qaýiptiligin ol qalaı dáleldedi?
Jaýap: Jyl mezgilderine baılanysty, aıaǵynyń ortańǵy bashpaıyn búıige shaqqyzǵan
Keıde bularǵa ádemi, poetıkalyq attar beriledi: Qoıannyń sekirisi (Shvesıa), Jeti aıdahar (Koreıa), Kógershindi (Qyrǵyzstan), Qyz shashy, Sýly kómeı (Kavkaz).
Bul ne?
Jaýap: Sarqyramalar
1846 jyly bul sport túriniń oıyn tártibinde bylaı dep jazylǵan: esep ashylmaǵan barlyq kezdesýler 3 kúnnen asa jalǵaspaýy kerek.
Qaı sport túri týraly aıtylǵan?
Jaýap: Fýtbol
Eskımostar buny suıyq, jeńil, aýyr, synǵysh ári jyltyraq bolady dep sanaıdy. Sonymen qatar olardyń eki júzge jýyq túrin ajyrata alady.
Bul ne?
Jaýap: Qar
Ortaǵasyrlyq alhımıa ýaqyt óte kele qazirgi ýaqyttaǵy hımıa ǵylymyna aınalǵan bolatyn. Al sol ótken zamanda ıatrohımıa dep atalǵan ǵylym qazir qalaı atalady?
Jaýap: Medısına («ıatrohımıa» grek tilinen ıatros – «dáriger»)
Eger sizge batpaq sý men bulaq sýyn ishýge tańdaý jasaý kerek bolsa, árıne, siz bulaq sýyn tańdar edińiz.
XVI ǵasyrda kimder taza batpaq sýyn ishý úshin qoldandy? Nege?
Jaýap: Teńizshiler.
Batpaq sýynyń quramynda tabıǵı antıseptıkter bolǵandyqtan ol uzaq saqtalady.
1430 jyly fransýz qyzy Agnes Sorel tarıhqa eń alǵash osy áshekeı taqqan áıel bop endi.
Bul áshekeı neden jasalyndy?
Jaýap: Gaýhar tasty (brıllıant) áshekeı
Solarmen tanysqandardyń bári derlik, olar týraly «eki tonna jaman minezdiler» dep sıpattaǵan eken. Olardy atańyz
Jaýap: Múıiztumsyqtar
Nıkolaı Pırogov Kavkazda áskerde júrgen kezde synǵan múshelerdi emdeý kezinde aǵash taqtaılardan bas tartyp, onymen daıyndalǵan tańý materıaldaryn paıdalanǵan. Nıkolaı Pırogov gıpsti keıinirek qoldanǵan.
N. Pırogovtyń birinshi jáne ekinshi sýreti sizderge jaýap berýge kómek bola alady. Al úshinshi sýreti – joq.
Ony ata?
Jaýap: Krahmal
Kúızelis kezinde adam aǵzasynan asa qaýipti ýly toksınder bólinedi. Adam aǵzasy bul toksınderden qalaı qutylady?
Jaýap: Jylaý arqyly
AQSH – tyń ortalyq aýdandary men Kanadanyń ońtústiginde kishkentaı saryshunaq mekendeıdi. Ony ǵalymdar erekshe týysqa jatqyzady.
Osy saryshunaqtyń aty men AQSH – tyń memlekettik rámizderiniń tarıhyna ortaq syn esimdi ata?
Jaýap: Onúshjolaqty
Evropalyqtar alǵash ret bul janýardy Gaıtıge aparǵanda, jergilikti turǵyndar ony «basynda tisi bar shoshqa» dep ataǵan janýardy ata.
Jaýap: Sıyr
TANYSTYRÝ
S u r a q t a r
1902 jyly jazylǵan
Fransısko Tarregıdiń «Úlken válsi» qazirgi kezde keń tanymal mýzyka. Avtor bul áýendi Londonnyń Úlken Opera teatrlarynda tyńdaǵan
Bul áýendi qoldaný quqyǵy negizin Fredrık Idestam salǵan reseılik kompanıalarǵa tıesili.
Bul qandaı áýen?
Kaktýs shóldi jerge beıimdelýine baılanysty tikenekti bolady. Alaıda tikenekterin elemeı qorektenetin janýarlar da kezdesedi. Olar bókender men bızondar. Olar qalaı qorektenedi?
Jaýap: Olar aýzyn kaktýs tikenegi jyrmas úshin, basqa bir ósimdiktiń qalyń japyraǵyn tistep alyp, kaktýstyń tikenegi azdaý jerin baıqap otyryp, julyp jeıdi.
Budan eki ǵasyr buryn Eýropa halyqtary Orta Azıanyń shólderinde «Ońtústik qaraǵaıy» ósedi dep qate pikirde bolǵan. Biraq botanık V. Leontev bul pikirdi teriske shyǵardy. «Ońtústik qaraǵaı» dep atalǵan ósimdikti ata?
Jaýap: Sekseýil
Belgili zertteýshi Aleksandr Gýmboldt Orınoko ózeninen qurlyqqa krokodılderdiń qaptap shyqqanyn baıqaǵan. Olardyń ózennen qashýyna ne sebep boldy?
Jaýap: Jer silkinisi
HV Eýropadan Úndistanǵa baratyn jol izdegen portýgal teńizshisi Bartolomeý Dıash eki muhıttyń túıisken jerinde kúshti jeldi baıqaǵan. Tozyǵy jetken kemeler sýǵa ketip, apatqa ushyraǵan adamdar aman qalyp, bes aı boıy osy jerde tirshilik etken. Bul qaı jer?
Jaýap: Qaıyrly Úmit múıisi
Profesor P. I. Marıkovskıı búıi ýynyń aǵzaǵa qanshalyqty áser etetinin zerttegen. Ol alǵashqy tájirıbesinde 6 búıiniń jınaqtalǵan ýy ǵana 1 tyshqandy óltirýge jetedi. Al biraz ýaqyttan soń 2 búıiniń ýy tyshqandy óltirýge jetetindigin anyqtady. Profesor tájirıbesinde nege eki túrli jaǵdaı anyqtaldy. Búıiniń adamǵa qaýiptiligin ol qalaı dáleldedi?
Jaýap: Jyl mezgilderine baılanysty, aıaǵynyń ortańǵy bashpaıyn búıige shaqqyzǵan
Keıde bularǵa ádemi, poetıkalyq attar beriledi: Qoıannyń sekirisi (Shvesıa), Jeti aıdahar (Koreıa), Kógershindi (Qyrǵyzstan), Qyz shashy, Sýly kómeı (Kavkaz).
Bul ne?
Jaýap: Sarqyramalar
1846 jyly bul sport túriniń oıyn tártibinde bylaı dep jazylǵan: esep ashylmaǵan barlyq kezdesýler 3 kúnnen asa jalǵaspaýy kerek.
Qaı sport túri týraly aıtylǵan?
Jaýap: Fýtbol
Eskımostar buny suıyq, jeńil, aýyr, synǵysh ári jyltyraq bolady dep sanaıdy. Sonymen qatar olardyń eki júzge jýyq túrin ajyrata alady.
Bul ne?
Jaýap: Qar
Ortaǵasyrlyq alhımıa ýaqyt óte kele qazirgi ýaqyttaǵy hımıa ǵylymyna aınalǵan bolatyn. Al sol ótken zamanda ıatrohımıa dep atalǵan ǵylym qazir qalaı atalady?
Jaýap: Medısına («ıatrohımıa» grek tilinen ıatros – «dáriger»)
Eger sizge batpaq sý men bulaq sýyn ishýge tańdaý jasaý kerek bolsa, árıne, siz bulaq sýyn tańdar edińiz.
XVI ǵasyrda kimder taza batpaq sýyn ishý úshin qoldandy? Nege?
Jaýap: Teńizshiler.
Batpaq sýynyń quramynda tabıǵı antıseptıkter bolǵandyqtan ol uzaq saqtalady.
1430 jyly fransýz qyzy Agnes Sorel tarıhqa eń alǵash osy áshekeı taqqan áıel bop endi.
Bul áshekeı neden jasalyndy?
Jaýap: Gaýhar tasty (brıllıant) áshekeı
Solarmen tanysqandardyń bári derlik, olar týraly «eki tonna jaman minezdiler» dep sıpattaǵan eken. Olardy atańyz
Jaýap: Múıiztumsyqtar
Nıkolaı Pırogov Kavkazda áskerde júrgen kezde synǵan múshelerdi emdeý kezinde aǵash taqtaılardan bas tartyp, onymen daıyndalǵan tańý materıaldaryn paıdalanǵan. Nıkolaı Pırogov gıpsti keıinirek qoldanǵan.
N. Pırogovtyń birinshi jáne ekinshi sýreti sizderge jaýap berýge kómek bola alady. Al úshinshi sýreti – joq.
Ony ata?
Jaýap: Krahmal
Kúızelis kezinde adam aǵzasynan asa qaýipti ýly toksınder bólinedi. Adam aǵzasy bul toksınderden qalaı qutylady?
Jaýap: Jylaý arqyly
AQSH – tyń ortalyq aýdandary men Kanadanyń ońtústiginde kishkentaı saryshunaq mekendeıdi. Ony ǵalymdar erekshe týysqa jatqyzady.
Osy saryshunaqtyń aty men AQSH – tyń memlekettik rámizderiniń tarıhyna ortaq syn esimdi ata?
Jaýap: Onúshjolaqty
Evropalyqtar alǵash ret bul janýardy Gaıtıge aparǵanda, jergilikti turǵyndar ony «basynda tisi bar shoshqa» dep ataǵan janýardy ata.
Jaýap: Sıyr
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
