InfoHub Logo

Aqyn S. Toraıǵyrovtyń  1993 jyly Baıanaýyl aýdanynyń

Moıyldy alqabynda  ótken 100jyldyq mereıtoıynan Estelik

 

Qazaq ádebıetin, beınelep aıtqanda, alyp shyńǵa teńer bolsaq, onyń basynan máńgilik aqsha qar arylmaıtyn, qatar ornalasqan ulyly-kishili eki shyrqaý  bıigi qazaq ádebıetiniń klassıgi – uly Abaı men jas ketse de kemeńger, danyshpandyǵyn alty alashqa áıgilep ketken Sultanmahmut Toraıǵyrov der edik. Bul shyńdyq aqynnyń júz jyldyq toıynda aralaryn jarty ǵasyrǵa jýyq ýaqyt bóletin qazaq ádebıetiniń bir qustyń qos qanatyndaı eki alybyna kózi ashyq, kókiregi oıaý zıaly qaýym ádebıet álemindegi tarıhı oryndaryn anyqtap, ádil baǵalaryn berdi.

 Biz sondyqtan da bul máselege kóp aıaldap jatpadyq. At basyn qara Ertistiń Kereký óńirinde bastalǵan uly aqynnyń 100 jyldyq toıyna kelgen qonaqtarmen birge Arqanyń arý óńiri Baıan baýraıyna qaraı buramyz.

Oblys ortalyǵyna aqyn toıyna arnaıy kelgen qonaqtar mingen avtotransport legi jazdyń jaıma-shýaq kúninde kók munarǵa bólenip qalǵyp  turǵandaı áser qaldyratyn Aqbet taý asqar shyńy kóringen tusta, dálirek aıtsaq ,kenshiler ordasy –Maıqaıyń poselkesiniń tusynda toıǵa qatysýǵa kele jatqan qonaqtardy aýdan basshylary men eńbekshiler ókilderi qushaq jaıa qarsy aldy.

 Respýblıkalyq aıtystarǵa qatysyp júrgen jergilikti aıtysker aqyn Jumken Seıitov toı qonaqtaryn jyr shashýymen qarsy aldy.

Munan soń halyq depýtaty , belgili jazýshy Ábish Kekilbaev uly aqyn Sultanmahmut týraly tebirene sóılep, toı ıelerin aqynnyń mereıli, merekesimen qyzý quttyqtady.

Halqymyzdyń aq nıetindeı shashý shashylyp, kúı kúmbirlep, án asqaqtady. Saryarqanyń gaýhar ánine súısine qulaq túrgen qonaqtardy endi birde orys chastýshkalary men nemis halqynyń áýenderi eriksiz baýrady. Ulttyq kıimin kıgen ult ókilderi kúndelikti ómirge birge jasap, bite qaınasyp jatqan berik dostyqtyń shynaıy kórinisin toı qonaqtaryna tartý etkendeı edi.

Respýblıkadaǵy turaqtylyq pen ulttar arasyndaǵy qarym-qatynastyń beriktiginiń belgisindeı bolǵan osy bir kórinis «elim» dep  soqqan ár júrekte úmit otyn tutatyp, mundaǵy jaǵdaı toı  qonaqtaryna jer ıesisi qazaq halqynyń meımandostyǵy men baýyrmaldyǵyn taǵy da bir sózsiz dáleldegendeı edi.

Toıǵa kelgen delegasıalar uly aqynnyń atyndaǵy sharýashylyqtaǵy osy toı qarsańynda ǵana salynyp bitken kelisti kesenesinde boldy. Aqyn arýaǵyna baǵyshtalyp quran oqyldy, munan soń qonaqtar S. Toraıǵyrovtyń murajaıyna bet aldy. Munda olardy «Beý jigitter» ansambli «Týǵan jer» ánin asqaqtata shyrqap qarsy aldy, ulttyq dástúrge sáıkes shashý shashyldy.

Aqyn kesenesin ashýǵa arnalǵan saltanatty mıtıńide halyq depýtattary aýdandyq Keńesiniń tóraǵasy Murat Dúısenbaıuly Rahmetov qysqasha sóz sóılep ashty.

– Ardaqty aǵaıyn, qadirli meımandar, osynda jınalǵan barsha qaýym! – dedi ol, – búgin biz qazaq poezıasynyń alyby, keń tynysty kemeńger, ár daýysty aıbyndy aqyn Sultanmahmut Toraıǵyrovtyń  esimin ardaqtaý úshin jınalyp otyrmyz.

Onyń esimi ısi qazaqqa ortaq bolǵanmen, Arqanyń altyn alqasy, kógildir taýlar kómkergen arý Baıannyń kerbez azamaty, kemel oıly aqyn ekendigin, onyń káýsar bulaǵynan nár alyp, shoqtyqty Aqbettiń aıasynda ósip, ataǵy alty alashqa asqandyǵyn oryndy maqtan tutamyz. Bar daýysymyzben jar salyp, alty alashtyń birtýar perzenti aqqan juldyzdaı jarq etip, jastaıynan qyrshyn ketken ardaqty atamyzdyń arýaǵyna bas ıemiz.

Búginde onyń asyl armanynyń iske asqanyna, qazaq eliniń óz aldyna tý tigip aıdaı álemge áıgili bolǵanyna táýba etemiz. Teginde, aqynnyń 100 jyldyǵynyń myń ólip, myń tirilgen qazaq eliniń táýelsizdik alýymen oraılas kelýi onyń kóz tirisindegi qaıran jurtym qazaǵym dep soqqan úlken júreginiń lúpili búginde rýhynyń tileginen, týǵan halqynyń jebeýimen ushtasyp jatqan sıaqty. Sirá, tirshilik pen rýh birliginiń tylsym kúshi osynda jatqan shyǵar. Qurmetti qaýym, Sultanmahmut  týraly tolǵana bersek, muhıt tereńine boılaǵandaı áserde qalasyń. Al onyń móldir bastaýy eshqashanda sarqylmaıdy.

Olaı bolsa men uly aqynnyń ádebı týyndylaryn tereńdep taldap jatpaımyn. Tilge tıek eterim, týǵan halqynyń azamat aqynǵa degen zor súıispenshiligi onyń telegeı teńiz danalyǵyna den qoıyp, shyǵarmasyn qasterleı biletindigi. Dańqty ul- qyzdarynyń, danagóı babalarymyzdyń esimin eshkim eshqashanda jadynan shyǵarmaıtyndyǵy halqymyzdyń qasterleı biletindigi.Sonyń bir ǵana mysaly  Sultanmahmuttyń murajaıynyń búgin saltanatty túrde ashylǵaly turǵandyǵy . Munyń ózi Sultanmahmuttyń urpaqtar sanasynda máńgi jasaıtyndyǵynyń, onyń murajaıynan ǵıbrat alǵandardyń kún saıyn aqynmen dıdarlasqandaı áserde qalatyndyǵynyń taǵy  bir tamasha kórinisi emes pe?

Murajaı syndy qara shańyraqtyń qasıetti esimin ashý  rásimi, -dedi munan soń Murat Dúısenbaıuly Rahmetov,- oblysymyzdyń ákimi Danıal Kenjetaıuly Ahmetovke, Qazaqstan Respýblıkasy Premer-mınıstriniń orynbasarlary Asyǵat Ásıuly Jabaǵın men Qýanysh Sultanovqa, jazýshy jerlesimiz Dıhan Ábilevke usynylady.

Munan ári «Sultanmahmut  murajaıynyń oty máńgi sónbesin!»- deı kelip, Murat Dúısenbaıuly murajaıdyń kiltin tapsyrý úshin Ekibastuz shahta qurylysy kombınatynyń jóndeý qurylysy basqarmasynyń aǵa proraby Serikbaı Ramazanuly Aqqojın myrzaǵa sóz berdi. Ol jınalǵandardy merekemen quttyqtaı kelip ,  murajaıdyń kiltin Aman Omarovqa tabys etti.

 

            Saltanatty májilis

Aqynnyń mereıtoıyna Qazaqstan Respýblıkasy Premer –mınıstriniń orynbasary A.Á.Jabaǵın, Q.S. Sultanov, Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik keńesshisi, Qazaqstan Prezıdenti janyndaǵy memlekettik saıasat jónindegi Ulttyq keńes tóraǵasynyń orynbasary , halyq depýtaty Ábish Kekilbaev, Qazaqstan Respýblıkasy Mınıstrler kabıneti janyndaǵy Til týraly komıtetiniń tóraǵasy S.Sh.Orazalınov, Qazaqstan Respýblıkasy Mınıstrler Kabıneti janyndaǵy joǵary atestattaý Komıtetiniń tóraǵasy Seıit Qasqabasov, Qazaqstan Respýblıkasynyń Egıpettegi elshisi B.Q. Taıjanov, Qazaqstan Respýblıkasynyń Reseı Federasıasyndaǵy elshisi  V.V. Temirbaev, S. Toraıǵyrov týraly kitaptyń avtory jerlesimiz Dıhan Ábilev,  Qazaqstannyń halyq depýtaty, aqyn Muhtar Shahanov, jazýshylar: Sáken Júnisov, Sofy Smataev, Qalmuqan Isabaev, Ramazan Toqtarov; aqyndar: Tursynhan Ábdirahmanova, Amanjol Shámkenov, Baıan Beketova; respýblıka kompozıtorlar odaǵynyń hatshysy Beıbit Dáldenbaev, halyq ártisi, memlekettik syılyqtyń laýreaty, belgili sahna, kıno ártisi, jerlesimiz Káýken Kenjetaev, Ulttyq ǵylym akademıasynyń múshe korrespondetteri: Shámshıabaný Qanyshqyzy Sátpaeva, Rymǵalı Nurǵalıev, jazýshylar odaǵynyń ekinshi hatshysy Tólen Ábdikov t.b.

 Respýblıkalyq «Halyq keńesi» gazetiniń bas redaktory Sarbas Aqtaev, «Egemen Qazaqstan» gazetiniń bas redaktory, halyq depýtaty Nurlan Orazalın, taǵy basqalary qatysty.

Toıǵa respýblıkamyzdyń 19 oblysynan delegasıa qatysty. Onyń 10-nyń oblys ákimderi basqaryp keledi. Sol sıaqty shektes jatqan shet el –Reseıdiń altaı ólkesiniń, Omby oblystarynyń delegasıalary qatysyp otyrdy.

Toıda Qazaqstan Respýblıkasy Premer-mınıstriniń orynbasary  Q.S. Sulta-nov baıandama jasady. Ol aqynnyń ómiri men shyǵarmashylyq jolyna jan-jaqty toqtaldy. Búginde respýblıkalyq dárejede ótip otyrǵan aqyn toıynyń, oǵan qatysýshy halyqtyń rýhyn kóterip, qıyn kezeńde jigerlerin janýmen qatar respýblıkanyń kóp ultty ókilderiniń arasynda dostyq pen yntymaqty nyǵaıtyp, respýblıkadaǵy turaqtylyqty qamtamasyz etýge dáneker bolatyndyǵyna senim bildirdi.

Ońtústik qazaqstandyq belgili ánshi Tatána Býrmıstrova aqyn urpaqtaryna ásem áýezdi  ándi shashý etti. Án aıaqtala bergende, sahnanyń tusyna qaraı jyljyp, jaqyndaǵan jeńil mashınaǵa jurt nazar aýdarǵan edi. Onyń ústinde kele jatqan halqymyzdyń qalaýly qalamgeri Sultanmahmut Toraıǵyrov jaıly trılogıanyń avtory Dıhan Ábilev ózin qurmetpen, dý qol shapalaqtaýmen qarsy alǵan toı qonaqtaryna qolyn kóterip, basyn ıip, iltıpat kórsetýde. Mine, ol jáne ony qurmettep birge júrgen azamattar toı sahnasyna kóterilip keledi.

 Munan soń aýdan ákimi Qorabaı Shákiruly Shákirov sóz aldy.

 – Qazaq halqynyń asa kórnekti aqyny, ǵajap aqyl oıshysy, birtýar perzenti Sultanmahmut Toraıǵyrovtyń 100 jyldyǵy, –dedi ol, – Qazaqstan Respýblıkasynyń Mınıstrler kabınetiniń 1992 jyldyń 12 aqpanyndaǵy S.Toraıǵyrovtyń 100 jyldyq Qaýlysy jaryq kórgennen keıin respýblıkamyzdyń túkpir -túkpirinde atalyp ótip, buǵan toı óziniń sharyqtaý shegine jetip, aqynnyń ata-babasynyń eli, ósken ortasy shabytyna nár alǵan jeri –Baıanaýylda ótip otyr.

 Uly toıdyń bir ereksheligi –urpaqtary men zamandastyrynyń zerdesinde Máshhúr Júsip Kópeev, Júsipbek Aımaýytov, Sultanmahmut Toraıǵyrov,  Dıhan Ábilev atty tórt tirekti uly sabaqtastyqtyń bir dińgegi –Qazaqstan halyq jazýshysy, aqyn Sultanmahmut týraly jazylǵan úsh roman trılogıanyń avtory , qadirli jerlesimiz Dıhan Ábilev aǵamyzdyń 85 jyldyq mereıtoıy qosa toılanyp, egiz toı bolyp ótýde.

Qazaq poezıasynyń asqar shyńy Abaıdy álemge tanytqan «Abaı joly» roman- epopeıasyn ómirge ákelýi zamanymyzdyń zańǵar jazýshysy Muhtar Áýezovteı Sultanmahmuttyń aqyndyq, azamattyq bıigin aıqyndaǵan trılogıa avtory Dıhan Ábilev alpysynshy jyldarǵa deıin «Aqyn armany» asqarlaı tússe, toqtasynshy jyldarǵa deıin armany jolyn júrip ótip, búgin Sultanmahmut Toraıǵyrov «Baıanaýyl baýraıynda» bizben birge daryndy inisi Dıhannyń da mereıtoıyn qatar toılaý ústinde dep túsinemin. Sırek kezdesetin qos qýanysh qandaı tamasha sáttilik. Dıhannyń aýzy netken dýaly, kóńili qandaı zerdeli, ne degen kóripkeldilik! Sol Dıhan aǵamyzǵa Baıanaýyldyq jerlesteriniń atynan toı qutty bolsyn aıta otyryp, zor densaýlyq pen uzaq ómir tilep, egemendigimiz úshin eseli eńbek ete berýine tilektestik bildiremiz.

Munan ári Qorabaı Shákiruly respýblıkamyzda jańǵyrǵan ulttyq salt-dástúr kózi ashylǵan bulaqtan birine-bir ulasty ushtasqan toılar jaıly tebirene oı tolǵaı kelip, kúni keshe Ordabasynda ótken uly toı Sultanmahmuttyń toıyna toǵysqandaı dedi.

– Bıyl, – dedi munan ári ol, – Aqbet taýdy aınala qorshaı ornalasqan Baıanaýyldyń úsh ásem kóli: Jasybaı, Sabyndykól, Toraıǵyr kólderi kemerinen asyp, ózderiniń tarıhı arnasymen aǵa bastady. Bul biletinderdiń aıtysyna qaraǵanda, jıyrmasynshy ǵasyrdyń basynan beri bolyp kórmegen qubylys eken. Osyny kórip kózge qýanysh jasy úırilip, kóńildi shattyq sezimi kernedi. Tabıǵat pen adamdar arasyndaǵy tylsym kúshtiń baılanysyna qaıran qalasyz. Qudaıdyń qudyreti tabıǵattyń tartýy, razy bolǵan arýaqtyń jebeýi bolar, dep táýba qylasyz nemese osy úsheýiniń de Alla taǵalanyń tabıǵattyń arýaqtyń halqy úshin janyn aıamaı eńbek etip júrgen aptal azamattarǵa degen oı keledi, jaqsy yrym.

«Jaqsynyń jaqsylyǵyn aıt, nury tasysyn» demekshi aıtaryn jerine jetkizip, aıta almaı, ómiri ókinishpen ótken jas órim Sultanmahmuttyń bul toıynyń respýblıkalyq dárejede ótýine qam jep, qamqorlyq jasaǵan, memleket tarapynan járdem, qoldaý kórsetken aýdanǵa arnaıy kelip at basyn tirep, jaı- kúıimizben tanysyp, jaǵdaı týǵyzǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń Premer-mınıstriniń orynbasary Qýanysh Sultanulyna jáne mereıtoı ótkizý jónindegi komısıanyń barlyq múshelerine alǵysymyzdy  aıtamyz.

 Munan ári Q. Shákirov aqyn zıratyna Mańǵystaýdyń aq tasyn aqysyz pulsyz jetkizip bergen, Qazaqstan Halyq jazýshysy, Qazaqstan Respýblıkasynyń Halyq depýtaty, Respýblıka Prezıdentiniń keńesshisi Ábish Kekilbaevqa  Qazaqstan Respýblıkasynyń halyq depýtaty Aqsý aýdanynyń ákimi Qýat Esimhanovqa alǵys aıtty.  

Munan soń sóz alǵan aqyn jazýshysy D.Ábilev jerlesterine, toıǵa qatysýshylarǵa Sultanmahmut syndy uly aqynnyń ólmes eńbegin baǵalap, onyń 100 jyldyǵyn búkil halyqtyq mereke retinde atap ótkenderine rızashylyq sezimderin bildirdi.

Aýdandyq keńestiń tóraǵasy M.D. Rahmetov aqynǵa shapan jaýyp, aýdan eńbekkerleri atynan jeńil avtokóliktiń kiltin tabys etti.

 

             Teatrlandyrylǵan kórinis

Merekeni aqyn ómirin negizge alyp qoıylǵan teatrlandyrylǵan kórinis onan ári jalǵastyrdy.   Qamshynyń sabyndaı kelte qumyrdy teatrlandyrylǵan kóriniske aınaldyryp sol arqyly kórermenderge   aqynyń ómir súrgen ortasy ol ótken kúresti jol shyǵarmashylyq jaıly kóńilge qona qoıatyndaı tushymdy dúnıe usynyp, ony aqyn shyǵarmashylyǵymen zere sala oqyǵan zıaly qaýymǵa unaıtyndaı etip shyǵara qoıý shyn sheberlikti qajet etedi.

Bul turǵydan alyp qaraǵanda, qazirgi qazaq rejıserlarynyń kósh bastaýshylardyń biri respýblıkalyq memlekettik syılyqtyń laýreaty oblystyq teatrdyń bas rejıseri  Ersaıyn Tápenov óz bıiginen kórine bildi. Sol sıaqty teatrlandyrylǵan kórinistiń oıdaǵydaı shyǵýyna Qyzyltaý aýyldyq keńesiniń tóraǵasy Rahymash Ybyraev basshylyq jasaǵan.  Bul kóriniske senarıdiń avtory Kerekýlik profesor Ermek Ótebaev úles qosty . Erekeń aqyn ómirin zerttep júrgen oblysymyzdaǵy sanaýly ǵalymdardyń biri.

Halyq jaqsy baǵasyn berdi. Biz aqyn jaıly teatrlandyrylǵan kórinisten aqıyq jerlesimiz Júsipbek Aımaýytovtyń aıbyndy beınesin kórgimiz keldi. Júsekeń avtor nazarynan tys qalǵan eken. Menińshe, Sultanmahmuttyń qaraly qazasyn jınalǵan kópshilikke estirtpesten buryn bir epızodty kórinis retinde J.Aımaýytovtyń oǵan arnaıy kelip shyǵarmasyn bastyrtýǵa alyp ketkenin kórsete otyryp, ne aqynnyń , ne ony kútýshi kópshiliktiń bireýiniń aýzynan «aqynnyń ózi ólse de shyǵarmalary ólmeıdi, ol senimdi qolda, Júsipbektiń qolynda» degen sıaqty biraýyz sóz aıtylǵan bolsa, kórermen jurt alyptardyń birin- biri qalaı qoltyqtap, demep, jebeginine kýá bolyp, aqyn qazasyna kúńire, kúızele turyp, Júsipbek erligine qýana qol soǵar edi, sonan soń óz basym naıza ustap, qalqandy qarlaryna ilip, kórinis bergen 3-4salt attyǵa da túsine almadym. Aq bilektiń kúshimen aq naızanyń ushymen myna baıtaq dalany qorǵaǵan batyr babalarymyzdyń arýaǵyna táý etýi me , joq álde qalaı desek te osy kórinis maǵan bas artyq detal sıaqty kórindi.

 

                Aqyndar shyqty aıtysqa

Eki kún boıy Kereký qalasynda jyr nóserin tókpeleı tógip, qara Ertisteı tasqyndy oıdyń nópirmen tyńdarman qaýymdy sýsyndatqan aıtys aqyndary arasynan shashasyna shań juqpaı sýyryla shyqqan tarlan bozdary óz ónerlerin aqyn toıyna jınalǵan alty alashtyń kórermenderdiń kóńil tarazysyna usyndy. Halyq aqyny Qonysbaı Ábilov, Baıanqalı Álimjanov, Ábdikárim Manapov, Amanjol Áltaev, Lena Ádbiqalyqova, Sabyrjan Ahmetov, Serik Qusanbaev, syndy aıtys aqyndary eki kúndik básekede top jaryp, Baıan óńirinde óner kórsetýge joldama alǵan. Al biz osy aqyndar aıtysynda Torǵaılyq Qonysbaı Ábilov, Abash Kákenov, Ekibastuzdyq Sabyrjan Ahmetov, Kerekýlik Serik Qusaıynbaevtyń aıtystaryna toqtalyp oı-pikirimizdi ortaǵa salýdy jón kórdik.     

Qonysbaı Ábilov aqyndyq ónerdi ardaq tutyp Birjan sal, Jambyl, Isa dástúrin jalǵastyrýshy respýblıkadaǵy sýyryp salma aqyndardyń biri. Olaı deıtinimiz, Qonysbaı men Abash aıtysy endi qyza bergen tusta kenetten aýa raıy óziniń tarpań minezin tanytqysy kelgendeı kún kúrkirep, naızaǵaı oınap nóserlegen aq jańbyrǵa aınalyp júre berdi. Aıtys odan ári dúrkirep jalǵasty. Sabyrjan men Seriktiń aıtysy da kórermenderdiń yqylasyn ózine aýdardy. Nebir el qulaǵyn eleń etkizetin ádemi oılar, tyń teńeýler shashý bolyp shashyldy.

Áıtse de óz basyma Seriktiń qaıta-qaıta Sabyrjannyń Respýblıkalyq aıtystarǵa qatysa almaı  júrgendigin sóz etýi talaı aıtystarǵa qatysyp, aıtys óneriniń bıiginen kórinip júrgen Serik inimizdiń bedeline bedel qospaǵandaı kórindi. Negizi bir nárseni qaıtalaý aqynnyń oı ushqyrlyǵyn emes, bir sátke bolsyn aıtar oıynyń kóterer máselesiniń aıasy tarylyp qalǵandyǵyn ańǵartatyndaı. Sonan soń aqyndyq óner, jańasha aıtsaq, tabıǵattyń, burynǵy babalarymyzsha aıtsaq, Allanyń bergen syıy. Ońdaǵan kitabyn shyǵaryp, bir aýyz sózi eldiń esinde qalmaıtyn aqyndar da pyshaqtyń qyryndaı ǵana jınaǵymen ǵasyrlarǵa bet alyp urpaqtan-urpaqqa esimi týdaı jelbiregen aqyndar bar ekeni tarıhta málim . Sonan soń Serik inimizdiń júlde jaıly da kún ilgeri jasaǵan qulaqqaǵysy jarystyń bas tóreshisi halyq aqyny Kóken Shákeev aǵamyz oryndy aıtyp, eskertkendikten asa unasymdy jan emes.

Iá, kezinde birer ret kórinip sonan soń únsiz qalǵan Sabyrjandy oblys ómiriniń shejiresi «Saryarqa samaly» gazetiniń oqyrmandary izdeý salyp hat jazǵan edi. Sabyrjandy izdeýge turatyn aqyn ekendigin osy jolǵy aıtysynda aıqyn dáleldedi.      

Biz Sabyrjan esimniń el aýzynda ketkeniniń kýási boldyq. Ádil qazylar alqasynyń sheshimine nazar aýdaralyq . Alqanyń uıǵarymy boıynsha 1,2- oryn dep bólmeı, Qonysbaı Ábilov, Abash Kákenov, Sabyrjan Ahmetov, Serik Qusanbaevtardyń bir mıllıonnan , Qaraǵandylyq Amanjol Áltaev, Baıanǵalı Álimjanov, t.b.jarty mıllıon. Manap Ábdikárimov, Jumken Seıitov, Qabdyjálel Saǵarıauly, Baǵdat Dúısenov 250 myń teńge syılyqqa ıe boldy.

 

            Túkti kilem túbin túsirgen

Baıaý basyp sahnaǵa kóterilgen KSRO sport sheberi, kezinde Respýblıka chempıony, nebir týrnıler men birinshilikterdiń, spartakıdalardyń jeńimpazy , júldegeri, aýdandyq jasóspirimder sport  mektebiniń dırektory Zeınolla Syzdyqov  mıkrofonǵa jaqyndap, Sharbaqty aýdanynyń «Hmelnıskıı» sovhozynyń palýany Serik Shákimovtyń túıe palýan atanǵandyǵyn kórermenderge jarıalaı kelip onyń júldesin tabys etti. Aqyn toıyna Qaraǵandy, Semeı, Taldyqorǵan, Atyraý ,Aqmola, Óskemen, Jezqazǵan, Reseı oblystarynan 213 palýan keldi. Máselen, Semeı oblysynan kelgen   Sh.Tursynov qazaqsha kúresten 5-ret respýblıka chempıony bolǵan.

 

             Aqshańqan úıler kóz tartyp

Talaı toılardy ótkergen «Moıyldy» alqabynyń sán saltanaty erekshe edi. J.Aımaýytov atyndaǵy sovhozdan zeınetker Sábıt Berdalın jabdyqtaǵan kıiz úı júldege ıe boldy. ..

Sol sıaqty J.Shanın atyndaǵy sovhozdan kelgen Kúlásh Tókenova jabdyqtaǵan  Kemeńgerov atyndaǵy mekteptiń kıiz úıiniń  jaıly da mine osyny aıtýǵa bolady.

J. Shanın aýylynan kelgen  toı qonaǵy Kóshen aqsaqal : «Jasym 70-te bolsa da,

Uly aqyn S.Toraıǵyrovtyń toıyna kelmeı úıde jata almadym».

 

          Aýdaryspaq qyz qýý jorǵa túıe jarysy

Osy joly aýdaryspaq aýdan óńirinde alǵash ótip otyrmasa da, óziniń kópshilik sıpat alýymen erekshelendi. Qortyndysynda, Maı aýdanynyń ókili Ráshıt Maýtın, Aqsý aýdanynyń ókili Tilektes Ýálıtenov ıelendi. Qyz qýý da birshama qyzyqty ótti. Ekibastuz aýdanynyń arýy Láıla Toqaeva, Pavlodar aýdanynyń jigiti Vladımır Erbertke shań qaptyrdy.  Bul jolǵy alaman báıgide Zeıin Shashkın atyndaǵy sovhozdyń úsh sáıgúligi aralaryna qara salmaı máre syzyǵyn qıyp ótti. Sóıtip, Danıar Ahmedıev – birinshi, Qataı Quljanov– ekinshi, Boran Tergeýbekov – úshinshi oryndy jeńip aldy.  Bas báıgege tigilgen «Jıgýlı» óz ıesin tapty.

                                               

         Tobyqtaı túıin

Aqyn toıy kúni deltoplanshylar, parshútpen sekirýshiler jaýynnan soń shaıdaı bolyp ashylǵan aspan tórinde ózderiniń adam qıalyn san tarapqa sharyqtatar, ásem ónerlerin kórsetti.  Toı aýdan ákimi Q. Shákirov atap kórsetkendeı, respýblıka toıy,  jyr toıy bolyp ótti.

– Sonymen, bir aýyz toltyryp atap aıtar jaı budan burynǵy jyldarda bizdiń Baıan jeri birtalaı toılardy este qalarlyqtaı etip ótkizgen bolatyn. Tek sol toılardan belgi bolar iz qala bermeıtin, al aqyn toıyna ázirlik barysynda,- dedi saltanatty májilistegi sózinde aýdan ákimi Q. Shákirov,-Sultanmahmut atyndaǵy sharýashylyqta 16 otbasyna jańadan turǵyn úı salynyp, aqynnyń murajaıynyń qurylysy aıaqtaldy, jańa emhana iske qosylyp, aýyl kósheleri asfálttaldy, 630 shaqyrym jol jóndeýden ótti, 30 shaqyrymdaı jol jańadan salyndy.

Munymen qatar qanshama mádenı –aǵartý sharalary júzege asyryldy, qanshama jas talanttar óz kórermenderimen alǵash júzdesti deseńizshi. Munyń barlyǵy qymbatshylyq qursaýynda azdy- kópti qınalǵan halyqtyń kóńilin kóterip, rýhyn tasytýǵa qyzmet etkenine kim talasar.

Toı meılinshe mamyrajaı kóńildegideı ótti. Úlgi alarlyq jaılar da, qyzyqty kezdesýler de az bolǵan joq. Tek onyń bárin aıtyp shyǵý múmkin emes. Kóńilge uly aqyn aǵamyz Sultanmahmut  Toraıǵyrovtyń «Alǵys» atty óleńniń myna bir shýmaqtary oralady:

 Janym, tánim, tilegim

Bári sizde,

Onan basqa eshnárse joq

Qoı bizde.

Bir qudaı tilegimdi qabyl

Etip,

Jaqsylyq nur

Jaýǵyzsyn jurtym sizge.

Ejelden-aq» aqyn aýzy ýáli» degen ǵoı jurtymyz, Ylaıymda halqymyzǵa jaqsylyq nury jaýa bergeı!        

       

Súleımen Baıazıtov         

---