InfoHub Logo

Kyzylorda qalasy,
Á. Moldaǵulova atyndaǵy
№173 orta mektep muǵalimi
Baıan Baımısheva

Cabaqtyń taqyryby: Obektilerdi izdeý. Obektilerdi kóshirmeleý, ornyn aýystyrý jáne joıý. Almasý býferi.
Praktıkalyq jumys.
Sabaqtyń maqsaty: Bilimdilik: Obektilerdi izdeý, obektilerdi jyljytý men kóshirý jáne joıý erejelerimen tanystyrý. Almasý býferi týraly maǵlumat berý. Alǵan bilimderin praktıkamen ushtastyrý.
Damytýshylyq: Oqýshynyń tez sheshim qabyldaı bilýin, oılaý, este saqtaý qabiletterin damytý. Pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Tárbıelik: jaýapkershilikke, óz betimen jumys isteýge, jumys nátıjesine jetýge, uıymshyldyqqa, jan - jaqty bolýǵa, izdenimpazdyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Praktıkalyq elementteri bar túsindirmeli sabaq.
Sabaqtyń ádisi: Suraq - jaýap, túsindirý, “Bilim jármeńkesi”
Oıyny, praktıkalyq jumys.
Kórnekilikter: DK, mýltımedıalyq quraldar, taqyryp boıynsha daıyndalǵan slaıdtar, oqýlyq, jumys dápteri.

Sabaqtyń jospary:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý
İII. Jańa taqyryp
IV. Sergitý sáti
V. Sabaqty bekitý
VI. Praktıkalyq jumys
Vİİ. Baǵalaý
VIII. Úıge tapsyrma berý

Sabaqtyń ótý barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
1) oqýshylarmen sálemdesý, túgendeý;
2) oqýshylardyń zeıinderin sabaqqa aýdarý;
3) sabaqtyń maqsatymen tanystyrý.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý.
(suraq - jaýap ádisi boıynsha)
1. Faıl degeimiz ne?
2. Faıldy ataý úshin qoldanylatyn sımvoldardyń eń úlken sany?
3. Býma degenimiz ne?
4. Jarlyq dep neni ataımyz?
5. Býmalardyń qandaı túrleri bar?

İII. Jańa taqyryp.

Kompúterde jumys isteý barysynda nysandarǵa (faıldarǵa, býmalarǵa jáne jarlyqtarǵa) kóbinese mynadaı amaldar qoldanylady:
- kóshiri;
- oryn almastyrý;
- joıý;
- atyn almastyrý;
Qatar ornalasqan nysandar shektes nysandar dep atalady.
Qatar turǵan aralas nysandardy ereksheleý arqyly belgilep alýǵa bolady. Osy nysandardy Shift pernesin jibermeı basyp turyp ereksheleýge de bolady.
Áreketterdiń reti:
1. Toptyń birinshi nysanyn ereksheleımiz;
2. Shift pernesin basyp turyp, sońǵy nysandy ereksheleımiz.
Árqashan shektes nysandardy ǵana ereksheleý kerek emes. Eger nysandar ekranda bir - birinen alshaq ornalassa onda olardy ereksheleý úshin Ctrl pernesi qoldanylady.
Terezedegi barlyq nysandardy ereksheleý úshin Ýporádochıt → Vydelıt vse buıryǵy nemese Ctrl+A perneleriniń tirkesimderi qoldanylady.
Nysandardy jyljytý jáne kóshirý.
Nysandardy jyljyta otyryp, sender olardy býmalarǵa tarata alasyńdar. Al nysandardy kóshirý arqyly jańa jerde olardyń kóshirmesin alasyńdar. Mysal, dıskige.
Nysandardy jyljytý jáne kóshirý tásilderin qarastyraıyq.
Tyshqanmen jyljytý/kóshirý. Eger eki býma bir ǵana dıskige ornalassa onda nysandy býmadan - býmaǵa sýıreýge bolady. Eger jyljytý kezinde Ctrl pernesin ustap tursaq onda erekshelengen nysandar kóshiriletin bolady. Bul jaǵdaıda tyshqan siltemesiniń qasynda kishkentaı “+” tańbasy paıda bolady.
Dál sol boıynsha tutynýshylar osy kezde naqty qandaı úderis júrip jatqanyn ( Jyljytý nemese kóshirý ) habardar bolady.
Almasý býferi – jyljytylatyn nemese kóshiriletin aqparattardy ýaqytsha saqtaýǵa arnalǵan jadtyń arnaıy bóligi.
Almasý býferniń kómegimen kóshirý úshin senderge eki buıryq: Kóshirý(Kopırovat) nemese kiristirý(Vstavıt) kerek bolady.
Kóshirý buıryǵyn oryndaǵanda nysandar almasý býferinde saqtalady. Kiristirý buıryǵyn oryndaǵanda nysandardyń almasý býferindegi kóshirmesi sender kórsetken jerde paıda bolady. Aqparat almasý býferinde jańa nysandardy kóshirgenge deıin saqtalady. Almasý býferi kompúter óshirgende ǵana tazarady.
Almasý býferiniń kómegimen nysandardy jyljytý/kóshirý tásilderi:
1. Mázirdi retteý (Ýporádochıt) pýnkti.
Nysandardy ereksheleńder. Retteý→ Kóshirý nemese Retteý → Qıyp alý buıryǵyn tańdap alyńdar. Nysandy aparýǵa tıisti terezege aýysyńdar. Retteý → Kiristirý buıryǵyn tańdańdar.
2. Konteksttik mázir.
Konteksttik mázirde kóshirý, qıyp alý jáne kiristirý buıryqtaryn tańdańdar. Áreketterdiń tártibi týra mázirdiń tártibi Retteý pýnktiniń buıryqtarymen birdeı.
3. Pernetaqta.
Buıryqtardy pernetaqtadaǵy pernelerdi basyp turyp oryndaı kerek.
Ctrl+C – kóshirý
Ctrl+X – qıyp alý
Ctrl +V – kiristirý
Nysandardy joıý jáne qaıta qalpyna keltirý.
Joıý amaly óte qaýipti. Nysandy durys tańdamasańdar mańyzdy aqparatty joıyp alýlaryń múmkin. Mine osyndaı sebeptermen baılanysty nysandardy joıý ýshin Qorjan qarastyrylǵan.
Qorjyn – barlyq joıylǵan nysandar ornalasatyn býma. Joıylǵan nysandy qaıta kalpyna keltirýge bolady. Ol úshin Qorjan terezesin ashyp, qajetti nysandardy erekshelep alyp, Qaıta qalpyna keltirý.
(Vosstanovıt) buıryǵyn oryndaý kerek.
Nysandardy qorjynǵa ornalastyrmaı joıý úshin Shift+ Del perneleri qoldanylady. IV. Sergitý sáti.
“ Informatıka” sózinen sózder qurastyrý.

V. Ótken taqyrypty bekitý.
- Sózderdiń ornyn tap
Nysan tyshqannyń........ batyrmasyn shertý arqyly erekshelenedi.
2. Qatar ornalasqan nysandar........ dep atalady.
3. Obektilerdi........ úshin Pýsk → Poısk batyrmasyn basamyz.
4. Barlyq joıylǵan nysandar ornalasatyn býma …….. dep atalady.
5. …….. degenimiz – jyljytylatyn nemese kóshiriletin aqparattardy ýaqytsha saqtaýǵa arnalǵan jadtyń arnaıy bóligi.
6. Nysandardy qorjynǵa ornalastyrmaı joıý úshin........ perneleri qoldanylady.
Qapshyq(Korzına) sol jaq izdeý

shektes nysan Almasý býferi Shift + Del
“Bilim jármeńkesi ” oıyny
Dápter – Qorjyndaǵy joıylǵan nysandy qaıta qalpyna keltirýge bola ma?
Qalamsap – Aqparat almasý býferinde qansha ýaqyt saqtalady?
Qalam – Obektini korzınada qansha ýaqyt saqtaýǵa bolady?
Óshirgish – Almasý býferi degen ne?
Syzǵysh – Korzınany joıýǵa bola ma?
VI. Praktıkalyq jumys.

1. Word Pad baǵdarlamasynda:
1 jeltoqsan – Prezıdent kúnine oraı elbasymyzǵa quttyqtaý hat;
16 jeltoqsan – Táýelsizdik kúnine arnalǵan shaǵyn esse;
2014 Jańa jylǵa otbasyna, dostaryna arnalǵan tilek jazý.
2. Jazylǵan mátindi faılǵa saqtaý.
3. Óz atyna jańa papka ashý.
4. Faıldy papkaǵa kóshirý.
5. Papkany joıý.
6. Qapshyqtyń ishinen joıylǵan papkany qaıta qalpyna keltirý.
VII. Baǵalaý
VIII. Úıge tapsyrma berý
§ 12 oqý;
107 - 108 bettegi suraqtarǵa jaýap berý;