InfoHub Logo

1 qyrkúıek kúni Ombydaǵy №130 orta mektebinde Qazaq tilin oqytý orta­ly­ǵynyń tusaýkeseri ótti. Bul - oblys­ta sońǵy eki jylda ashylǵan jetinshi ortalyq. Qazaq tilin oqyp-úırengisi keletin oqýshylar ortalyqqa ekinshi synyptan bastap aptasyna eki ret, al joǵary synyp oqýshylary úsh ret keletin bolady. Atalǵan mekteptiń dırektory Vácheslav Shestakov bul tájirıbeniń tabysty bolatynyna senimdi. Bul týraly «Egemen Qazaqstan» gazetiniń búgingi sanynda jarıalanǵan maqalasynda «Omskaıa pravda» gazetiniń bas redaktory Andreı Motovılo tarqatyp jazǵan.

- Biz iz salýshylarmyz, bizdiń mek­tebimiz - qazaq tili ekinshi shet tili sekildi oqý baǵdarlamasyna engizilgen qala­daǵy tuńǵysh mektep. Bul - úıirme emes, bul - oqý josparynyń páni. Ótken sáýir aıynda balalar men olardyń ata-analary aldaǵy oqý jylynda ekinshi til retinde qaı tildi oqyp-úırenetinderin tańdady. Eger synypta 20 oqýshy bolsa, 10-y qazaq tilin, al qalǵandary nemis pen fransýz tilderin tańdady. Biz balalardyń kórshimizdiń tilin turmystyq deńgeıde emes, iskerlik qarym-qatynas deńgeıinde oqyp-úırengenin qalaımyz. Mundaı mamandarǵa suranys óte joǵary. İskerlik qazaq tili búginde aıtarlyqtaı jaqsy damý ústinde. Máselen, Qazaqstanda ony Nazarbaev zıatkerlik mektepterinde oqyp-úırenedi. Bizge jaqyn osyndaı oqý oshaǵy Petropavlda ornalasqan, endi sondaǵy mekteppen yntymaqtastyq shartyn jasaýdy josparlap otyrmyz, - deıdi V.Shestakov.

№130 mektep qazaq dıasporasynyń ókilderi aıtarlyqtaı jıi qonystanǵan 108 «b» shaǵyn aýdanda oryn tepken. Jalpy, mektepte 14 ulttyń ókilderi bilim alsa, jartysy qazaq otbasylarynyń balalary. Biraq orys balalarynyń arasynda da qazaq tilin oqyp-úırengisi keletinder az bolǵan joq. Óıtkeni, olar ózderiniń bolashaqtaryn munaı hımıa­sy, qurylys salalaryndaǵy ınjener mamandyqtarymen baılanystyrady.

Búginde Qazaqstan men Omby obly­synyń arasyndaǵy jyldyq taýar aınalymy 360 mıllıon AQSH dollaryn quraıdy. 200-den astam birlesken kásiporyn jumys isteıdi.

Dostyq úıiniń dırektory Na­ta­lá Stepanova qazaq tilin oqyp-úırený túlekterge jaqsy perspektıva beredi dep esepteıdi.

- Omby oblysynyń basshylyǵy Qa­zaqstannyń birqatar ákimdikterimen yntymaqtastyq týraly ýaǵdalastyqqa qol qoıǵan. Bıznes bilikti aýdarmashy­larǵa zárý. Qazirgi tańda Qazaqstanda úshtildilikke basymdyq berilgen. Ákim laýazymyna negizinen qazaq, orys jáne aǵylshyn tilderin biletin adamdar taǵaıyndalyp jatyr. Osy turǵydan alǵanda, qazaq tilin oqyp-úırenýdiń dál osy 130-shy mektepte baǵdarlamaǵa engizilýi de kezdeısoqtyq emes. Mek­teptiń kireberisindegi Aýǵanstanda qaza tapqan jaýyngerlerge arnal­ǵan estelik taqtada Aleksandr Volın men Ermurat Dosjanovtyń esimderi jazylǵan. Bul mektepte izgi kórshilestik dástúri burynnan qalyptasqanyn jáne zańdy jalǵasyn taýyp kele jatqanyn kórsetedi, - deıdi N.Stepanova.

Baǵdarlamaǵa jańa pán engizý týraly ıdeıa mektepti damytý baǵ­darlamasyn jasaǵan kezde paıda bolypty. Ár oqý ornynyń ózindik ereksheligi bolýy tıis, dep tujyrymdaǵan kórinedi pedagogtar. Al 130-shy mekteptiń erek­sheligi - bilim berýde qazaq tiline ekpin túsirilýi. Bul jańalyq aıtarlyqtaı daıyndyqty qajet etipti. Mektepti oqý quraldarymen Qazaqstannyń Omby oblysyndaǵy konsýldyǵy qamtamasyz etse, konsýl Eldar Qonaev jandy kómek jasaǵan. Qazaq tilinen sabaqty endi bazalyq fılologıa bilimi bar pedagog júrgizedi eken.

Qazaq tilin oqytý ortalyǵynyń tusaý­­keser rásiminde orys kıimin kıgen oqýshy qyz bala men qazaqsha kıingen er bala halyqtar dostyǵy týraly taqpaq oqyp, qazaqsha jáne oryssha maǵynasy birdeı maqal-mátelderden mysaldar keltirdi: «Alys týysqannan jaqyn kórshiń artyq», «Dostyq - baǵa jetpes qundylyq», t.b. sıaqty.

Oqý ornynyń dırektory V.Shestakov mek­tepti damytý baǵdarlamasyn jasaýda kómek kórsetken áriptesteri: «Omsknef­tehımproekt» JAQ-tyń bas dırektory Igor Zýga men Qazaq ulttyq-mádenı ortalyǵynyń prezıdenti Janat Bekmaǵambetovke óziniń rızashylyǵyn bildirdi.

I.Zýga №130 orta mektep jańa iste kez­deısoq pıoner atanbaǵanyn atap kórsetti:

- Qazaq tilin oqytý ortalyǵy túlek­teri ústimizdegi jyly tamasha nátıje kórsetken mektepte ashylyp otyr. Demek, bul oqytýdyń sapasy joǵary ekenin aı­ǵaqtaıdy. Qazaq tilin oqyp-úırený balalarymyzǵa jastaıynan bir-birimen dostyq qarym-qatynas qalyptastyrýǵa múmkindik beredi. Árıne, kim-kimmen de dostyq qarym-qatynas ornatýǵa bolady, biraq, eń bastysy, kórshińmen dos bolǵanǵa ne jetsin! Ekinshi til bilý ózińniń múmkindigińdi de arttyra túsedi. Mundaı jaıt 130-shy mektepti Ombyda bilim berýdiń kóshine shyǵaratyn bolady, - deıdi I.Zýga.

Sibir musylmandary dinı basqarmasy múftıiniń orynbasary Dáýlet Baltabaev Qazaq tilin oqytý ortalyǵyn ashýdy ult­aralyq, konfesıaaralyq jáne memleketaralyq qarym-qatynastardaǵy úlken oń qadam dep atady.

- Báz bireýler bizderdi konfesıa­lyq belgilerimiz bo­ıynsha bólýge qansha tyrysqandarymen, búgingideı oqıǵa­lar birligimizdiń bekemdigin, beıbit­súıgishtigimizdi kórsetedi. Biz bir-biri­mizben dostyqta, izgi kórshilestikte ómir súrip kelemiz, - deıdi D.Baltabaev.

Bul sózimizdi «Sentralnyı-6» aýmaqtyq qoǵamdyq  ózin ózi basqarý komıteti (AQÓK) ardagerler keńesiniń tóraǵasy Vladımır Vasılev qazaqsha sóılep aıǵaqtaı tústi. Óıtkeni, ol Qazaq­standa týyp-ósken jáne til boıynsha emtıhandy da «óte jaqsyǵa» tapsyrǵan-tyn.

Shoqan Ýálıhanov atyndaǵy Orys-qazaq dostyǵy qorynyń tóraıymy Baǵ­lan Orazova 130-shy mektep oqý­shy­laryna osy qoǵamdyq uıym basta­mashylyq tanytatyn barlyq is-sharaǵa qatysýdy usyndy.

Tusaýkeserdi shyǵarmashylyq nómir­ler: Radmıra Sultanovanyń qazaqtyń qara dombyrasymen tartqan kúıi jáne Janar Omarovanyń myń buralyp bılegen bıi aıshyqtaı tústi.

Al Qazaq tilin oqytý ortalyǵynyń saltanatty ashylý rásimi Qazaqstan Respýblıkasynyń konsýly Eldar Qo­naevtyń jáne Omby ákimshiligi ókil­deriniń qatysýymen 15 qyr­kúıekte ótedi dep josparlanyp otyr.

Andreı MOTOVILOV,

«Omskaıa pravda» gazetiniń bas redaktory

---