Oqýshylardyń shyǵarmashylyq qabiletterin arttyrý
Oqýshylardyń shyǵarmashylyq qabiletterin arttyrý
Bastaýysh satydaǵy bilim berýdiń negizgi maqsaty – oqý áreketin qalyptastyrý, aınaladaǵy dúnıemen belsendi árekettestik, etıkalyq, estetıkalyq qarym – qatynasqa daıyndaý. Oqýshylardyń belsendiligi men tanymdyq is - áreketteri arqyly shyǵarmashylyǵyn damytý, ustaz aldyndaǵy úlken mindet.
Ýaqyt talabyna saı oqýshylardyń shyǵarmashylyq qabiletin damytý úshin oqytýdyń jańa aqparattyq tehnologıasyn paıdalanǵan jón dep oılaımyn.
Oqý – tárbıe úrdisin daralaýda oqýshyny jeke tulǵa retinde qabyldaý, ıaǵnı oqýshynyń ózindik tanymdyq is - áreketin qalyptastyrýǵa baǵyttaý, bilim berýde jeke oqytýdy damytýda kózdelýi qajet. Ózindik jumystyń negizgi maqsaty – oqýshylardyń tanymdyq mindetterin qalyptastyrý, shyǵarmashylyq qabiletteri men qyzyǵýshylyǵyn jetildirý, bilimge qushtarlyǵyn oıatý. Men sabaqta ádis – tásilderdi paıdalana otyryp, balalardyń usynys – pikirlerin erkin aıtqyzyp, oılaryn ushtaýǵa jáne ózderine degen senimin arttyrýǵa múmkindik týǵyzyp otyramyn. Ádis – tásil kómegimen ótkizgen árbir sabaq oqýshylardyń oılaýyna jeke – qıalyna negizdelip keledi, balanyń tereńde jatqan oıyn damytyp olardy sóıleýge, aıtýǵa, iskerlikke, izdenýge úıretedi. Túrli ádistemelik tásilder paıdalaný arqyly qabileti ár túrli balalardyń ortasynan qabileti joǵary balany izdep onymen jumys jasaý, ony jan – jaqty tanýdy oılap, oqýshylardyń shyǵarmashylyq deńgeıin baqylap otyrdym, óz tájirıbemnen baıqaǵanym ózimniń «Qaǵazdan bórik jasaý» taqyrybynda ótkizgen sabaǵymdy aldymen taqyrypty ashý maqsatynda oı – qozǵaý ádisi arqyly suraqtar qoıdym.
1. Qandaı bas kıim túrlerin bilesińder?
2. Bas kıim ne úshin kerek?
Balalar oılanyp, suraqtarǵa jaýap berý arqyly jańa sabaqtyń taqyrybyn ashty. Maǵynany taný úshin oqýshylarǵa bórik týraly túsinik berip jáne asosıasıa ádisin paıdalanyp bórik túrlerin atap kórsetip, oqýshylardyń oıynda jańa uǵym qalyptastyrý maqsatynda bas kıimge baılanysty yrymdar men tyıymdardy aıtyp túsindirdim.
Oqýlyqtaǵy daıyndalǵan úlgidegi qaǵazdan jasalǵan bórik túrlerimen tanystyryp, ózimniń kórnekilikke jasaǵan bórik buıymdarynyń jasalý retin túsindirdim.
Ózindik jumys barysynda oqýshylar tapsyrmany ár túrli deńgeıde oryndady.
Birinshi deńgeıdegi oqýshylar olar kómekti qajet etpeıdi dál muǵalimniń túsindirgenin qaıtalamaıdy, óziniń túsingeni boıynsha qıalymen jumys jasaıdy.
Ekinshi deńgeıdegi balalar olar ózine senimdi praktıkalyq jumysty muǵalimniń túsindirgenindeı dál ári uqypty oryndaıdy.
Úshinshi deńgeıdegi balalar kómekti kóp qajet etetin, olar erkin qımyldaı almaıtyn balalar.
Birinshi deńgeıdegi balalar jasynyń ereksheligine qaramastan, ózgelerden daralyǵymen, shuǵyl sheshimdiligimen, óz betimen jumys isteýge degen qushtarlyǵymen erekshelenedi, ıaǵnı jas daryn shyǵady dep oılaımyn.
Osy sabaǵymdy oqýshylarǵa berilgen tapsyrmany oryndatý arqyly balanyń óziniń oıyn qaǵazdy búkteý, ólsheý, qyrqý, japsyrý, tústerdi úılestirý men kórkem bezendirý jumystary arqyly oqýshyny izdenýshilikke baýlyp, onyń kórkemdik talǵamyn qalyptastyrýǵa, shyǵarmashylyq qabiletin oıatýǵa óziniń yqpalyn tıgizdi dep oılaımyn.
Eńbek tárbıesi – barlyq tárbıeniń qaınar kózi. Eńbekke baýlý pániniń mazmunyna engen taqyryptar aplıkasıa, mozaıka, tabıǵı materıaldar, matalar, qaǵazben jumys jasaý. Osy qarapaıym quraldar men materıaldardyń arqasynda ásem de ǵajaıyp jumystardy jasaýǵa múmkindik beredi. Óıtkeni, bul jastaǵy balanyń sezinýi, túsiný qasıetteriniń qalyptasýy jáne qorshaǵan ortanyń sulýlyǵyn ózinshe kóredi, ózinshe taldap qorytyndylaıdy. Olaı bolsa bala óz oıyn, tanymyn, kózqarasyn sabaq barysynda paıdalanýǵa usynylǵan materıaldar (mata qıyndylary, túımeler, jipter, ermeksaz, usaq monshaq, usaq tas t. b) jasaǵan buıymdary arqyly aıshyqtaýǵa tyrysady. Bul kórkemdik jumystar balanyń sezimine, qıalyna ásemdikti óz qolymen jasaýǵa túrtki bolady. Jáne olardy shyǵarmashylyqqa jeteleıdi. Jalpy balalardyń turmysta qoldanylǵan materıaldarynyń qaldyqtary úlken bir shyǵarmaǵa aınalady.
Oqýshylar materıaldardyń qasıetterin eskere otyryp bolashaqta jasaıtyn buıymdarynyń beınesin aldyn ala oılastyrady.
Balalardyń boıyndaǵy qabiletterin ashý úshin «Jas sheber» úıirme jumysy da úlken rol atqarady. Oqýshylar úıirme jumysynda túrli materıaldardy quraýǵa, óńdeýge, qurastyrýǵa úırenedi. Oqýshylardyń túrli materıaldar men quraldarmen jumys isteýi tek qol jattyǵýlarymen ǵana emes, aqyl – oıyn damytady.
Sabaq barysynda oqýshylardyń ár túrli materıaldardan jasalǵan jáne úıirme jumysynda oryndaǵan buıymdaryn jınaqtap «On saýsaǵy maıysqan», «Sheber bolar urpaqpyz» taqyrybynda kórme jasadym.
Bul jınaqtalǵan kórme oqýshylar shyǵarmashylyǵy
Osy úıirme arqyly, oqýshylardy ónerge baýlyp, estetıkalyq talǵamyn damytyp, qabiletterin arttyryp, iskerlik daǵdylaryn qalyptastyrý jolynda jumys júrgizip jatyrmyn.
Qoryta kelgende, O. Balzaktyń «Udaıy eńbek etý - ónerdiń de, ómirdiń de zańy» degendeı, oqýshylardyń shyǵarmashylyq qabileti men belsendiligin arttyrýda muǵalimge únemi izdenýge, turaqty eńbek etýdi mindetteıdi. Osy jumystardy júrgizip tıimdi ádis – tásilderdi qoldanyp júrip ustaz shyǵarmashylyq úrdistiń ár kezeńinde bala boıyndaǵy ár – túrli sapalyq qasıetterdi qalyptastyra alady.
Bastaýysh satydaǵy bilim berýdiń negizgi maqsaty – oqý áreketin qalyptastyrý, aınaladaǵy dúnıemen belsendi árekettestik, etıkalyq, estetıkalyq qarym – qatynasqa daıyndaý. Oqýshylardyń belsendiligi men tanymdyq is - áreketteri arqyly shyǵarmashylyǵyn damytý, ustaz aldyndaǵy úlken mindet.
Ýaqyt talabyna saı oqýshylardyń shyǵarmashylyq qabiletin damytý úshin oqytýdyń jańa aqparattyq tehnologıasyn paıdalanǵan jón dep oılaımyn.
Oqý – tárbıe úrdisin daralaýda oqýshyny jeke tulǵa retinde qabyldaý, ıaǵnı oqýshynyń ózindik tanymdyq is - áreketin qalyptastyrýǵa baǵyttaý, bilim berýde jeke oqytýdy damytýda kózdelýi qajet. Ózindik jumystyń negizgi maqsaty – oqýshylardyń tanymdyq mindetterin qalyptastyrý, shyǵarmashylyq qabiletteri men qyzyǵýshylyǵyn jetildirý, bilimge qushtarlyǵyn oıatý. Men sabaqta ádis – tásilderdi paıdalana otyryp, balalardyń usynys – pikirlerin erkin aıtqyzyp, oılaryn ushtaýǵa jáne ózderine degen senimin arttyrýǵa múmkindik týǵyzyp otyramyn. Ádis – tásil kómegimen ótkizgen árbir sabaq oqýshylardyń oılaýyna jeke – qıalyna negizdelip keledi, balanyń tereńde jatqan oıyn damytyp olardy sóıleýge, aıtýǵa, iskerlikke, izdenýge úıretedi. Túrli ádistemelik tásilder paıdalaný arqyly qabileti ár túrli balalardyń ortasynan qabileti joǵary balany izdep onymen jumys jasaý, ony jan – jaqty tanýdy oılap, oqýshylardyń shyǵarmashylyq deńgeıin baqylap otyrdym, óz tájirıbemnen baıqaǵanym ózimniń «Qaǵazdan bórik jasaý» taqyrybynda ótkizgen sabaǵymdy aldymen taqyrypty ashý maqsatynda oı – qozǵaý ádisi arqyly suraqtar qoıdym.
1. Qandaı bas kıim túrlerin bilesińder?
2. Bas kıim ne úshin kerek?
Balalar oılanyp, suraqtarǵa jaýap berý arqyly jańa sabaqtyń taqyrybyn ashty. Maǵynany taný úshin oqýshylarǵa bórik týraly túsinik berip jáne asosıasıa ádisin paıdalanyp bórik túrlerin atap kórsetip, oqýshylardyń oıynda jańa uǵym qalyptastyrý maqsatynda bas kıimge baılanysty yrymdar men tyıymdardy aıtyp túsindirdim.
Oqýlyqtaǵy daıyndalǵan úlgidegi qaǵazdan jasalǵan bórik túrlerimen tanystyryp, ózimniń kórnekilikke jasaǵan bórik buıymdarynyń jasalý retin túsindirdim.
Ózindik jumys barysynda oqýshylar tapsyrmany ár túrli deńgeıde oryndady.
Birinshi deńgeıdegi oqýshylar olar kómekti qajet etpeıdi dál muǵalimniń túsindirgenin qaıtalamaıdy, óziniń túsingeni boıynsha qıalymen jumys jasaıdy.
Ekinshi deńgeıdegi balalar olar ózine senimdi praktıkalyq jumysty muǵalimniń túsindirgenindeı dál ári uqypty oryndaıdy.
Úshinshi deńgeıdegi balalar kómekti kóp qajet etetin, olar erkin qımyldaı almaıtyn balalar.
Birinshi deńgeıdegi balalar jasynyń ereksheligine qaramastan, ózgelerden daralyǵymen, shuǵyl sheshimdiligimen, óz betimen jumys isteýge degen qushtarlyǵymen erekshelenedi, ıaǵnı jas daryn shyǵady dep oılaımyn.
Osy sabaǵymdy oqýshylarǵa berilgen tapsyrmany oryndatý arqyly balanyń óziniń oıyn qaǵazdy búkteý, ólsheý, qyrqý, japsyrý, tústerdi úılestirý men kórkem bezendirý jumystary arqyly oqýshyny izdenýshilikke baýlyp, onyń kórkemdik talǵamyn qalyptastyrýǵa, shyǵarmashylyq qabiletin oıatýǵa óziniń yqpalyn tıgizdi dep oılaımyn.
Eńbek tárbıesi – barlyq tárbıeniń qaınar kózi. Eńbekke baýlý pániniń mazmunyna engen taqyryptar aplıkasıa, mozaıka, tabıǵı materıaldar, matalar, qaǵazben jumys jasaý. Osy qarapaıym quraldar men materıaldardyń arqasynda ásem de ǵajaıyp jumystardy jasaýǵa múmkindik beredi. Óıtkeni, bul jastaǵy balanyń sezinýi, túsiný qasıetteriniń qalyptasýy jáne qorshaǵan ortanyń sulýlyǵyn ózinshe kóredi, ózinshe taldap qorytyndylaıdy. Olaı bolsa bala óz oıyn, tanymyn, kózqarasyn sabaq barysynda paıdalanýǵa usynylǵan materıaldar (mata qıyndylary, túımeler, jipter, ermeksaz, usaq monshaq, usaq tas t. b) jasaǵan buıymdary arqyly aıshyqtaýǵa tyrysady. Bul kórkemdik jumystar balanyń sezimine, qıalyna ásemdikti óz qolymen jasaýǵa túrtki bolady. Jáne olardy shyǵarmashylyqqa jeteleıdi. Jalpy balalardyń turmysta qoldanylǵan materıaldarynyń qaldyqtary úlken bir shyǵarmaǵa aınalady.
Oqýshylar materıaldardyń qasıetterin eskere otyryp bolashaqta jasaıtyn buıymdarynyń beınesin aldyn ala oılastyrady.
Balalardyń boıyndaǵy qabiletterin ashý úshin «Jas sheber» úıirme jumysy da úlken rol atqarady. Oqýshylar úıirme jumysynda túrli materıaldardy quraýǵa, óńdeýge, qurastyrýǵa úırenedi. Oqýshylardyń túrli materıaldar men quraldarmen jumys isteýi tek qol jattyǵýlarymen ǵana emes, aqyl – oıyn damytady.
Sabaq barysynda oqýshylardyń ár túrli materıaldardan jasalǵan jáne úıirme jumysynda oryndaǵan buıymdaryn jınaqtap «On saýsaǵy maıysqan», «Sheber bolar urpaqpyz» taqyrybynda kórme jasadym.
Bul jınaqtalǵan kórme oqýshylar shyǵarmashylyǵy
Osy úıirme arqyly, oqýshylardy ónerge baýlyp, estetıkalyq talǵamyn damytyp, qabiletterin arttyryp, iskerlik daǵdylaryn qalyptastyrý jolynda jumys júrgizip jatyrmyn.
Qoryta kelgende, O. Balzaktyń «Udaıy eńbek etý - ónerdiń de, ómirdiń de zańy» degendeı, oqýshylardyń shyǵarmashylyq qabileti men belsendiligin arttyrýda muǵalimge únemi izdenýge, turaqty eńbek etýdi mindetteıdi. Osy jumystardy júrgizip tıimdi ádis – tásilderdi qoldanyp júrip ustaz shyǵarmashylyq úrdistiń ár kezeńinde bala boıyndaǵy ár – túrli sapalyq qasıetterdi qalyptastyra alady.
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Windows OJ áýletiniń negizgi obektilermen jumys atqarý
