Pernetaqta
Informatıka 6 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Pernetaqta.
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardy kompúterdiń syrtqy qurylǵylarymen tanystyrý.
Bilimdilik: Engizý - shyǵarý qurylǵylaryna jalpy sholý jasaý, pernetaqtanyń jumysymen tanystyrý arqyly oqýshylardyń bilimin kóterý.
Tárbıelilik: Oqýshylardy tárbıelilikke, uqyptylyqqa, tıanaqtylyqqa úıretý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oılaý qabiletin, logıkalyq - abstraksıasyn damytý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq.
Sabaqta qoldanylatyn kórnekti quraldar: kompúter, oqýlyq, jumys dápteri,
Sabaqtyń ótý barysy:
1. Oqýshylardy uıymdastyrý.
2. Úıge berilgen tapsyrmany tekserý.
3. Jańa taqyrypty túsindirý.
4. Tapsyrmalardy oryndaý
5. Sabaqty bekitý.
6. Úıge tapsyrma berý.
Ótken materıaldy qaıtalaý suraqtary:
• Kompúterdiń negizgi qurylǵylaryn ata.
• Kompúter jadysynyń qandaı túrlerin bilesińder?
• Turaqty jad pen jedel jadtyń aıyrmashylyǵyn atańdar.
• Aqparatty engizý - shyǵarý qurylǵylaryn ata.
• Jadtyń syrtqy tasýyshtaryn sıpatta.
• Monıtordyń ajyratý qabileti degenimiz ne?
Jańa túsinikter:
Derbes kompúterdiń syrtqy qurylǵylary onyń ınterfeısine qosylady, ol qosymsha operasıalardy oryndaýǵa arnalǵan. Arnalýy boıynsha syrtqy qurylǵylardy tómendegideı bólýge bolady:
- derekterdi engizý qurylǵylary
- derekterdi shyǵarý qurylǵylary
- derekterdi saqtaý qurylǵylary
- derekterdi almasý qurylǵylary
Pernetaqta (Klavıatýra)
Pernetaqta - kompúterge aqparat engizetin qurylǵy. Onda 101 nemese 102 perne bolady. Tańbalyq derekterdi engizý qyzmetin atqarady jáne negizgi engizý qurylǵysy bolyp tabylady.
Pernetaqtanyń áreketteriniń prınsıpteri:
1. Perneni basqanda pernetaqtaǵa ornatylǵan arnaıy mıkroshema ıdentıfıkasıalaıtyn skan - kod jiberiledi.
2. Skan - kod mıkroshemaǵa túsedi, ol óz kezeginde prosesorǵa bekitilgen nómiri bar úzý beredi.
3. Úzýdi alyp, prosesor aǵymdaǵy jumysyn keıinge qaldyryp, úzý nómiri boıynsha úzýge qyzmet jasaıtyn baǵdarlamanyń adresin tabady.
4. Úzýdi óńdegennen keıin prosesor aıaqtalmaǵan iske qaıta oralady.
5. Engizilgen (biraq óńdelmegen) sımvoldar pernetaqtanyń býferine túsedi de, oǵan arnalǵan baǵdarlama olardy alyp ketkenshe saqtalady.
Shartty túrde pernetaqtany 5 - bólikke bólýge bolady:
- basý pernetaqtasy (alfavıtti - sıfrlyq jáne tańbalyq perneler)
- fýnksıonaldy perneler: Ǵ1 - Ǵ12
- arnaıy operasıalar perneleri: Epteg, Ess, Tab6, Stgl, Alt, VaskSrase
- meńzerdi basqarý jáne redaksıalaý pernetaqtasy
- sandyq pernetaqta.
♦♦ Fýnksıonaldyq perneler - olar sımvoldyq pernelerdiń ústinde ornalasqan. Olar kompúterdiń kúrdeli operasıalaryn tez oryndaıdy. Ár túrli programmalarda ár túrli qyzmet atqarady.
♦♦ Sımvoldyq perneler - pernetaqtanyń negizgi bóligi. Sımvol, sıfr engizýge bolady.
♦♦ Nusqaýshy nemese meńzerdi ekranda basqarý pernesi. Meńzerdi ekranda jyljytýǵa arnalǵan.
♦♦ Sıfrlyq - qosymsha pernetaqta. Nam Losk arqyly qosylyp ajyratylady.
♦♦Enteg - engizý pernesi - belgili bir áreketti aıaqtaǵanda basylady.
♦♦ Bos oryn - sımvoldardy bir - birinen ajyratady.
♦♦ nemese VaskSrase pernesi aldyńǵy sımvoldy óshiredi.
♦♦ Shift bul kishi áripterdi úlken etýge jáne kerisinshe oryndaýǵa bolady.
♦♦ Sars Losk - úlken áripter engiziledi.
♦♦ Delete - meńzerdiń oń jaǵynda ornalasqan sımvoldardy óshiredi.
♦♦ Keıbir amaldardy oryndaý úshin pernelerdiń kombınasıasyn paıdalanady - Stgl Alt.
Sabaqty bekitý suraqtary:
• Kompúterdiń syrtqy qurylǵylaryn ata?
• Engizý - shyǵarý qurylǵylaryn aıtyńyz
• Pernetaqtanyń bloktaryn aıt
• Negizgi pernelerdiń qyzmeti qandaı?
Úıge tapsyrma: Pernetaqtany oqý, sózjumbaq, rebýs qurastyrý.
Sabaqtyń taqyryby: Pernetaqta.
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardy kompúterdiń syrtqy qurylǵylarymen tanystyrý.
Bilimdilik: Engizý - shyǵarý qurylǵylaryna jalpy sholý jasaý, pernetaqtanyń jumysymen tanystyrý arqyly oqýshylardyń bilimin kóterý.
Tárbıelilik: Oqýshylardy tárbıelilikke, uqyptylyqqa, tıanaqtylyqqa úıretý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oılaý qabiletin, logıkalyq - abstraksıasyn damytý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq.
Sabaqta qoldanylatyn kórnekti quraldar: kompúter, oqýlyq, jumys dápteri,
Sabaqtyń ótý barysy:
1. Oqýshylardy uıymdastyrý.
2. Úıge berilgen tapsyrmany tekserý.
3. Jańa taqyrypty túsindirý.
4. Tapsyrmalardy oryndaý
5. Sabaqty bekitý.
6. Úıge tapsyrma berý.
Ótken materıaldy qaıtalaý suraqtary:
• Kompúterdiń negizgi qurylǵylaryn ata.
• Kompúter jadysynyń qandaı túrlerin bilesińder?
• Turaqty jad pen jedel jadtyń aıyrmashylyǵyn atańdar.
• Aqparatty engizý - shyǵarý qurylǵylaryn ata.
• Jadtyń syrtqy tasýyshtaryn sıpatta.
• Monıtordyń ajyratý qabileti degenimiz ne?
Jańa túsinikter:
Derbes kompúterdiń syrtqy qurylǵylary onyń ınterfeısine qosylady, ol qosymsha operasıalardy oryndaýǵa arnalǵan. Arnalýy boıynsha syrtqy qurylǵylardy tómendegideı bólýge bolady:
- derekterdi engizý qurylǵylary
- derekterdi shyǵarý qurylǵylary
- derekterdi saqtaý qurylǵylary
- derekterdi almasý qurylǵylary
Pernetaqta (Klavıatýra)
Pernetaqta - kompúterge aqparat engizetin qurylǵy. Onda 101 nemese 102 perne bolady. Tańbalyq derekterdi engizý qyzmetin atqarady jáne negizgi engizý qurylǵysy bolyp tabylady.
Pernetaqtanyń áreketteriniń prınsıpteri:
1. Perneni basqanda pernetaqtaǵa ornatylǵan arnaıy mıkroshema ıdentıfıkasıalaıtyn skan - kod jiberiledi.
2. Skan - kod mıkroshemaǵa túsedi, ol óz kezeginde prosesorǵa bekitilgen nómiri bar úzý beredi.
3. Úzýdi alyp, prosesor aǵymdaǵy jumysyn keıinge qaldyryp, úzý nómiri boıynsha úzýge qyzmet jasaıtyn baǵdarlamanyń adresin tabady.
4. Úzýdi óńdegennen keıin prosesor aıaqtalmaǵan iske qaıta oralady.
5. Engizilgen (biraq óńdelmegen) sımvoldar pernetaqtanyń býferine túsedi de, oǵan arnalǵan baǵdarlama olardy alyp ketkenshe saqtalady.
Shartty túrde pernetaqtany 5 - bólikke bólýge bolady:
- basý pernetaqtasy (alfavıtti - sıfrlyq jáne tańbalyq perneler)
- fýnksıonaldy perneler: Ǵ1 - Ǵ12
- arnaıy operasıalar perneleri: Epteg, Ess, Tab6, Stgl, Alt, VaskSrase
- meńzerdi basqarý jáne redaksıalaý pernetaqtasy
- sandyq pernetaqta.
♦♦ Fýnksıonaldyq perneler - olar sımvoldyq pernelerdiń ústinde ornalasqan. Olar kompúterdiń kúrdeli operasıalaryn tez oryndaıdy. Ár túrli programmalarda ár túrli qyzmet atqarady.
♦♦ Sımvoldyq perneler - pernetaqtanyń negizgi bóligi. Sımvol, sıfr engizýge bolady.
♦♦ Nusqaýshy nemese meńzerdi ekranda basqarý pernesi. Meńzerdi ekranda jyljytýǵa arnalǵan.
♦♦ Sıfrlyq - qosymsha pernetaqta. Nam Losk arqyly qosylyp ajyratylady.
♦♦Enteg - engizý pernesi - belgili bir áreketti aıaqtaǵanda basylady.
♦♦ Bos oryn - sımvoldardy bir - birinen ajyratady.
♦♦ nemese VaskSrase pernesi aldyńǵy sımvoldy óshiredi.
♦♦ Shift bul kishi áripterdi úlken etýge jáne kerisinshe oryndaýǵa bolady.
♦♦ Sars Losk - úlken áripter engiziledi.
♦♦ Delete - meńzerdiń oń jaǵynda ornalasqan sımvoldardy óshiredi.
♦♦ Keıbir amaldardy oryndaý úshin pernelerdiń kombınasıasyn paıdalanady - Stgl Alt.
Sabaqty bekitý suraqtary:
• Kompúterdiń syrtqy qurylǵylaryn ata?
• Engizý - shyǵarý qurylǵylaryn aıtyńyz
• Pernetaqtanyń bloktaryn aıt
• Negizgi pernelerdiń qyzmeti qandaı?
Úıge tapsyrma: Pernetaqtany oqý, sózjumbaq, rebýs qurastyrý.
You Might Also Like
