Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 21 saǵat buryn)
Qara sózder (05-qara sóz)

Kókirek tolǵan qaıǵy kisiniń ózine de bıletpeıdi, boıdy shymyrlatyp, býyndy qurtyp, ıa kózden jas bolyp aǵady, ıa tilden sóz bolyp aǵady. Qazaqtar: «Á, qudaı, jas baladaı qaıǵysyz qyla gór!» dep tilek tilegenin ózim kórdim. Onysy - jas baladan góri ózi esti kisi bolyp, eskermes nársesi joqsyp, qaıǵyly kisi bolǵansyǵany. Qaıǵysy ne deseń, maqaldarynan tanyrsyń: áýeli - «Tústik ómiriń bolsa, kúndik mal jı», «Ózińde joq bolsa, ákeń de jat», «Mal - adamnyń baýyr eti», «Maldynyń beti - jaryq, malsyzdyń beti - sharyq», «Er azyǵy men bóri azyǵy jolda», «Erdiń maly elde, erikkende qolda», «Bergen perde buzar», «Alaǵan qolym - beregen», «Mal tapqan erdiń jazyǵy joq», «Baıdan úmitsiz - qudaıdan úmitsiz», «Qarnyń ashsa, qaraly úıge shap», «Qaırany joq kólden bez, qaıyry joq elden bez» degen osyndaı sózderi kóp, esepsiz tolyp jatyr.

Bul maqaldardan ne shyqty? Maǵlum boldy: qazaq tynyshtyq úshin, ǵylym úshin, bilim úshin, ádilet úshin qam jemeıdi eken, mal úshin qam jeıdi eken, biraq ol maldy qalaısha tabýdy bilmeıdi eken, bar bilgeni maldylardy aldap almaq ıakı maqtap almaq eken, bermese onymenen jaýlaspaq eken. Maldy bolsa, ákesin jaýlaýdy da uıat kórmeıdi eken. Áıteýir urlyq, qýlyq-sumdyq, tilenshilik, soǵan uqsaǵan qylyqtyń qaısysyn bolsa da qylyp júrip, mal tapsa, jazaly demesek kerek eken.

Bulardyń jas balanyń aqylynan nesi artyq? Biraq, jas bala qyzyl oshaqtan qorqýshy edi, bular tozaqtan da qoryqpaıdy eken. Jas bala uıalsa, jerge ene jazdaýshy edi, bular neden bolsa da uıalmaıdy eken. Sol ma artylǵany? Qolymyzdaǵyny úlestirip talatpasaq, biz de ózindeı bolmasaq, bezedi eken. İzdegen elimiz sol ma?

Abaıdyń qara sózderi:


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama