- 05 naý. 2024 04:37
- 324
Qara sózder. Abaıdyń qyryq tórtinshi qara sózi
Qara sózder. Abaıdyń qyryq tórtinshi qara sózi
QYRYQ TÓRTİNSHİ SÓZ
Adam balasynyń eń jamany - talapsyz. Talap qylýshylar da neshe túrli bolady. Hám talaptyń ózi de túrli - túrli. Hám sol talaptardyń qaısysynyń sońyna tússe de, birinen biri ónerli, turlaýlyraq keledi. Ýa, lákın adam balasy ıa talapty, ıa talapsyz bolsyn, áıteýir «bárekeldini» kerek qylmaıtuǵyny bolmaıdy. Árneshik, orynsyz ba, oryndy ma, «bárekeldi» deýshini kóńil izdep turady. Adam balasy ózi qaı jolda, qaı maıdanda júrse, sol maıdandaǵy kisimen syrlas bolady. Onyń úshin ózge joldaǵylardan «bárekeldini» ońdy kútpeıdi. Maǵan «bárekeldi» dese, osy ózimmenen seriktes, syrlas osylar «bárekeldi» der deıdi.
Talaptyń ishinde adam balasy kóbinese basyna qadir izdep, sol talapta bolady. Bireý mal qýyp jatyr. Sarańdyqpen, aramdyqpen, áıteýir mal tapsam, «Mal tapqan erdiń jazyǵy joq» deıtuǵyn, «Maldynyń beti jaryq» deıtuǵyn maqalǵa senip, halyqtyń túrine qaraı, ıt te bolsa, maldyny sóge almaıdy dep, bul mal hám paıda, hám qasıet bolady boıyma deıdi. Munysy ras, qazaqtyń óz qulqyna qaraǵanda. Biraq adamdyqqa, aqylǵa qaraǵanda, qazaq túgil, kóńil jıirkenetuǵyn is. Osyǵan oraı bireý er atanamyn, bireý qajeke atanamyn, bireý moldeke atanamyn, bireýler bilgish, qý, sum atanamyn dep, sol harekette júr.
Árqaısysy qazaqqa ıakı biri bar, biri joq bolsa, baǵanaǵy eki buldamaq ta bolyp, basyna «osynym birsypyra eleý azyq bolar» degen talappenen qylyp júr. Munysy qazaqtyń tamyryn ustap - ustap qaraıdy daǵy, «mynany alyp kelip berse, qymbat alǵandaı eken, osy kúnde myna bir istiń biraz puly bar eken» dep, qazaqtyń óz betinen oqyp, izdengen talap bolmasa, kitap betinen oqyp izdegen talap emes. Onyń úshin kitap sózimenen izdengen talap bolsa, áýeli kókirekti tazalaý kerek deıdi, onan soń ǵıbadat qyl deıdi. Qazaqtyń betine qarap, sodan oqyǵan bolsa, ol talabyńdy qyla ber, kókirekti tym tazalaımyn deme, ony kim kórip jatyr, ishinde qatpar kóp bolmasa, qut - berekege jaǵymdy bolmaıdy deıdi. Endi osyǵan qarap, qaıdan oqyp, bilip, umtylǵan talap ekenin bilersiń.
Abaıdyń basqa da qara sózderi
QYRYQ TÓRTİNSHİ SÓZ
Adam balasynyń eń jamany - talapsyz. Talap qylýshylar da neshe túrli bolady. Hám talaptyń ózi de túrli - túrli. Hám sol talaptardyń qaısysynyń sońyna tússe de, birinen biri ónerli, turlaýlyraq keledi. Ýa, lákın adam balasy ıa talapty, ıa talapsyz bolsyn, áıteýir «bárekeldini» kerek qylmaıtuǵyny bolmaıdy. Árneshik, orynsyz ba, oryndy ma, «bárekeldi» deýshini kóńil izdep turady. Adam balasy ózi qaı jolda, qaı maıdanda júrse, sol maıdandaǵy kisimen syrlas bolady. Onyń úshin ózge joldaǵylardan «bárekeldini» ońdy kútpeıdi. Maǵan «bárekeldi» dese, osy ózimmenen seriktes, syrlas osylar «bárekeldi» der deıdi.
Talaptyń ishinde adam balasy kóbinese basyna qadir izdep, sol talapta bolady. Bireý mal qýyp jatyr. Sarańdyqpen, aramdyqpen, áıteýir mal tapsam, «Mal tapqan erdiń jazyǵy joq» deıtuǵyn, «Maldynyń beti jaryq» deıtuǵyn maqalǵa senip, halyqtyń túrine qaraı, ıt te bolsa, maldyny sóge almaıdy dep, bul mal hám paıda, hám qasıet bolady boıyma deıdi. Munysy ras, qazaqtyń óz qulqyna qaraǵanda. Biraq adamdyqqa, aqylǵa qaraǵanda, qazaq túgil, kóńil jıirkenetuǵyn is. Osyǵan oraı bireý er atanamyn, bireý qajeke atanamyn, bireý moldeke atanamyn, bireýler bilgish, qý, sum atanamyn dep, sol harekette júr.
Árqaısysy qazaqqa ıakı biri bar, biri joq bolsa, baǵanaǵy eki buldamaq ta bolyp, basyna «osynym birsypyra eleý azyq bolar» degen talappenen qylyp júr. Munysy qazaqtyń tamyryn ustap - ustap qaraıdy daǵy, «mynany alyp kelip berse, qymbat alǵandaı eken, osy kúnde myna bir istiń biraz puly bar eken» dep, qazaqtyń óz betinen oqyp, izdengen talap bolmasa, kitap betinen oqyp izdegen talap emes. Onyń úshin kitap sózimenen izdengen talap bolsa, áýeli kókirekti tazalaý kerek deıdi, onan soń ǵıbadat qyl deıdi. Qazaqtyń betine qarap, sodan oqyǵan bolsa, ol talabyńdy qyla ber, kókirekti tym tazalaımyn deme, ony kim kórip jatyr, ishinde qatpar kóp bolmasa, qut - berekege jaǵymdy bolmaıdy deıdi. Endi osyǵan qarap, qaıdan oqyp, bilip, umtylǵan talap ekenin bilersiń.
Abaıdyń basqa da qara sózderi