InfoHub Logo

Almaty avtomobıl-jol kolejiniń fızıka pániniń oqytýshysy:
Baısbaeva Jazıra Baıtıleýovna
 
Búginde elimiz indet jaılaǵan qıyn kezeńdi basynan ótkerip keledi. Osynaý tynysh beıbit jatqan elimiz naýryz aıynan bastap karantınge jabylyp qoıa berdi.

Iá, dertke daýa bar ma eken! Bul kúnde adamzattyń qas jaýyna aınalǵan aty jaman aýrý qaı salany bolsa da aqsańdatpaı qoımady. Sonyń ishinde ózim qyzmet atqaryp jatqan Almaty avtomobıl-jol koleji týraly tilge tıek etkim kelip otyr. Men fızıka pániniń oqytýshysy retinde kolejde sabaq bergenime mine, kózdi ashyp-jumǵansha, 5 jyldan astam ýaqyt ótip keledi. Bul kolejde tehnıkalyq mamandardy daıyndaýmen ár oqytýshy mańdaı terimen sabaq berip keledi. Ár kún  saıyn qyzyǵy men shyjyǵyna batqan bilim salasy bizdiń oqý ornyn da karantınge jappaı qoımady. Biraq osy karantın kezinde de oqytýshylardyń kúni- túni demeı istep jatqan eńbekterin aıtyp ótpeý múmkin emes.

«Muǵalim isi syrttaı qarapaıym bolǵanymen-tarıhtaǵy eń uly  istiń biri» — K. D. Ýshınskıı aıtyp ótkendeı búginde bizdiń kolej basshylarynan bastap oqytýshylar eren isterdi atqaryp otyrǵany sózsiz. Oǵan kýá qashyqtyqtan oqytý júıesi. Búginde qashyqtyqtan oqytý júıesi barlyq bilim salasynda oryndalyp, otyr, árıne mundaı kezeńde júz paıyz elimizde barlyq bilim alýshylar kompúter, ınternet jabdyqtalyp otyr dep aıtý áli erte. Almaty avtomobıl-jol koleji basshylarynyń uıymdastyrýymen bizdegi qashyqtyqtan oqytý júıesi bylaı júrgizildi. Atqarýshy dırektor Týrsýmbekova Horlan Sakenovnanyń uıymdastyrýshylyǵymen kolej bilim alýshylary shette qalǵan joq. Bul mezette naýryz aıynan ár bilim alýshylar týraly aqparat alyndy. Oqytýshylar kómegimen ár balanyń jaǵdaı-ahýaly týraly málimet alynyp, tıisti sharalar qoldanyldy. Sonymen qatar dırektordyń oqý isi jónindegi orynbasary Akımjanova Araı Shoǵanbekovna kúndelikti qala deńgeıinde júrip jatqan vebınarlardan, óz tájirıbelerinen oqytýshylarǵa qashyqtyqtan oqytý barysynda ár pánge baılanysty vıdeo jasaý, bilim alýshylar men oqytýshylar arasyndaǵy sabaq berý prosesin kúndelikti qadaǵalap otyr. Bul mezette bilim basshylyǵynyń usynǵan Edupage platformasy óte mańyzdy ról atqaryp keledi. Edupage platformasy arqyly bilim alýshy men oqytýshynyń arasyndaǵy qarym-qatynasty ornata bildik. Árıne, bul platformaǵa kómekshi jeliler vasap, youtube, elektrondy pochtalardyń da qyzmeti orasan zor bolyp kele jatyr. Sonymen qatar oqý bóliminiń basshysy Pana Álimtaıqyzynyń bilim alýshylardy kúndelikti qadaǵalap otyrýynyń nátıjesinde oqytý júıesinde bilim alýshylardyń tolyq sabaqqa qol jetkizýine qol jetkizdik. Naýryz aıynan bastap, platformaǵa barlyq bilim alýshylardy jáne oqytýshylardy tez arada platformaǵa engizýmen aınalysqan ınformatıka pániniń oqytýshysy Baıtles Rabınýr Elemesqyzynyń kúndelikti jasaǵan eńbegin de aıtyp ótpeýge bolmas. Osy oraıda sabaq kestesin jasap engizýdi, bilim alýshylarǵa synaq pen emtıhan merzimderin óz ýaqytymen jasap, oqytýshylarǵa taratyp, platformaǵa engizý Nurbaeva Alıa Adılhanqyzynyń enshisinde jáne baqylaýynda boldy. Mine, osylaı bir jeńnen qol bir jeńnen jaǵa shyǵaryp jáne uıymdastyoyrylyp kele jatqan oqý júıesine naýryz aıynan beri ár bilim alýshy men oqytýshylar daǵdylanyp qalǵan. Oqytýshylar kúni-túni demeı, bilim alýshylarmen qarym-qatynas ornatyp, olarǵa ár taqyryptyń meńgerilýin jáne osyǵan oraı keri baılanys ornatyp, olarǵa ár taqyryptyń meńgerilýin, keri baılanystyń bolýyn qadaǵalap úlgerýde. Bilim alýshylardyń tapsyrmalaryn tekserý, qatemen jumys jasaý, olarǵa taqyrypty meńgerýdiń tıimdi joldaryn qarastyrý úlken eńbekti talap etedi. Álemdi indet jaılaǵan ýaqyt kezinde árıne adamzat karantınge jabylyp, osy aılarda júrgizilip jatqan merekelerdi de umyt qaldyrdy. Biraq bizdiń kolejde ár mereke ýaqytyna saı, dırektordyń tárbıe isi jónindegi orynbasary Imankýlova Nadıra Serıkovnanyń uıymdastyrýymen ár túrli heshtegter, proforıentasıalyq jumystar, ásirese «9 mamyr – Jeńis kúnine arnalǵan» qysqasha vıdeolar sol mezetti bastan keshirgendeı sezim bildirdi. Jeńis demekshi búginde sol qıyn da surapyl kezeńdi bastan keshirgenimizge 75 jyl bolyp qalypty. Bul qaperli sátterdi mundaı kezde de eske alyp, keler urpaqtyń sanasyna salmaý, patrıottyq tárbıe bermeýge bolmas dep oılaımyn.

Osynaý qazaq eli ne kórmedi. . . Tarıhkqa kóz júgirtsek, adam janyn selt etkizer oqıǵalar men urystar janyńa eriksiz jas uıalatady. Ata – babamyzdyń urpaǵy úshin, óz janynyń qasyq qanyn qıǵandyǵyna árqashan bas ıemiz. Sonyń biri ózim kelin bolyp túsken úıdegi qaıyn atam jaıly sóz qozǵaǵym kelip otyr.

Meniń enem Qaınarova Qarlyǵash  Kenjegalıevna jáne inisi Qanatov Marat Kenjegalıevıch esimdi analarymyz ben aǵalarymyzdyń aıtýy boıynsha qaıyn atam  Qanatov Kenjegalı İzbasarovıch 1925 jyly shildeniń 15 juldyzynda Batys Qazaqstan oblysyndaǵy Sorkýl aýylynda dúnıege kelgen eken.

          

Soǵysqa deıingi jyldary Oral qalasynda 7-synyptyq mektepti bitirgen eken. Úlken maman ıesi bolý dál osy soǵystyń kesapatynan buıyrmapty. Ol kisini 1943 jyldyń qańtar aıynyń 1-nen soǵysqa shaqyrtý aldy.

   

Soǵys barysynda 63-shi mınoletshiler polkinde qyzmet atqarǵan. Sodan keıingi 24-shi  atqyshtar polkine aýystyrylypty. 1944 jyly 29-shi kýrsanttardy oqý polkine jiberilip, kishi serjant ataǵyn osy jerde alypty. Oqýdan keıin 793 atqyshtar polkinde bólim komandıri bolyp qyzmet atqarypty. Dál osy jerde Qanatov Kenjegalı İzbasarovıch úlken urystarǵa naqtyraq aıtsaq, nemi fashıserin ustaý urystaryna qatysypty. Soǵysty dúıim jurtpen 1945 jyldyń 9 mamyr aıynda Berlın qalasynda aıaqtapty. Qanatov Kenjegalı İzbasarovıch sonymen qatar reıhstakqa tý tigý kezindegi urystarǵa belsene qatysqan qazaq jaýyngeriniń biri edi»-dep Marat aǵa sózin aıaqtady. Kóz aldymyzda qarap otyrsaq osyndaı qazaq jaýyngerleri zulmat soǵystyń qurbanyna aınalyp kete bardy. Ár er-azamat bir aǵash bolyp sanalsa, búginde bul aǵashtar úlken báıterekke aınalyp, urpaǵy sol báıterektiń jas talshyǵyndaı qaýmalap óser edi. Búgingi kúnde Qanatov Kenjegalı İzbasarovıch atamyzdan qalǵan 8 urpaǵy bar. Onyń tórteýi qyz, tórteýi ul balasy. Bul kislerden taraǵan 19 nemeresi bar. Men osy nemereleriniń biri Qaınarov Arman Kamzaulynyń jubaıy bolyp kelemin. «Qajeti joq. . . Soǵystyń qajeti joq! Durysy tirlik qylyp, izdeneıik. Shynaıy dańq - eńbekpen kelgen ataq. Soǵys jabaıylardyń enshisine qalsyn!» dep aıtqan eken Gı de Mopassan.

Iá, mundaı soǵystyń eshkimge qajeti joq. Qazirgi zamanda eshbir adam ákesinen, aǵasynan, balasynan aırylmaı-aq qysqa ǵana ǵumyrdyń maqsaty men mánin túsinse eken dep oılaımyn. Keler urpaq zulmat soǵystyń kesapatynyń beınesin esten shyǵarmaı, búgingi kúnge shúkirshilik etip, óz eliniń, jeriniń patrıotyna aınalsynshy degen oımen sózimdi aıaqtaǵym kelip otyr.

---