InfoHub Logo

Ońtústik óńiri tabıǵaty shyn máninde erekshe qaıtalanbas dúnıe. Taýdan aqqan bulaq syńǵyry, jemisin kótere almaı terbelip turǵan alma aǵashtary, jaıqalǵan hosh ıisti gúlder qaladan mezi bolǵan qaýymǵa taptyrmas demalys orny. Qasqasý shatqaly - Ońtústik Qazaqstan oblysynyń eń ásem jerleriniń biri. Tóle bı aýdanynda, teńiz deńgeıinen 1900 m. bıiktikte ornalasqan. Shymbulaqtyń 5-in ózine sıdyra alatyn áleýeti bar.

Qasqasýǵa sapar tek taýǵa shyǵý degen sóz emes. Mundaǵy demalys belsendi, ári ekstremaldy bolýy tıis. Sol sebepti, munda qalyń qarmen qaptalǵan 8 taý shatqaly kútip tur. Bir ýaqytta, 25 myń shańǵyshy tómen qaraı quldılaı alady. Qazirgi tańda, taý shańǵysy demalys aımaǵyn salý jumystary belsendi júrip jatyr. Bul sharaǵa 125 mln. AQSH dollary tartylý kózdelýde.

Qasqasý almasy búkil aımaqqa tanymal. Munda almanyń 20-dan asa túri ósedi. Óte dámdi, ári jumsaq. Kóktemge deıin saqtalý sapasymen erekshelendi, bul almalardan qurt tabý múmkin emes

Janýarlar álemi de ártúrliligimen erekshelenedi. Súqorektilerdiń 59 túri, qustardyń 300-ge jýyǵy tirkelgen.Aıý, qasqyr, jabaıy shoshqa, taý eshkisin jolyqtyrýǵa bolady.Óte abaı, adamdardan únemi jyraq júrýge tyrysatyn qar barysy(ilbis) taý-tastyń arasyn meken etken

Munda joıylýdyń az aldynda turǵan Menzbıra sýyryn kezdestirýge bolady. Bul janýar halyqaralyq Qyzyl kitapqa engen. Kezinde bul sýyrlardyń tirshilik etý aımaǵy búkil batys Tán-SHandy qamtyǵan. Biraq, bertin kele, sany kúrt kemı bastady. Aýrýdy jazýǵa taptyrmas maıy men baǵaly terisi adamdar qorqaýlarynyń jemtigine aınalyp otyr.

Qasqasý shatqalynda ósimdiktiń 1500-den asa túri ósedi. Aǵashtardyń túrleri óte kóp. Eń tanymaly-túrkistan arshasy. Bul arshanyń taýlar ómirsheńdigi men ákojúıege yqpaly óte zor, sebebi, qardyń ýaqytynda erýin qamtamasyz etedi. Jemisimen kóptegen ańdar qorektenedi. Arshanyń boıy yldıdan taý shyńyna qaraı tómendeı beredi. Óte jaı ósedi, jylyna boı ósimi 1 sm-den aspaıdy. Arshanyń ómir súrý uzaqtyǵy 500-600 jyl, 4 myń jylǵa deıin jasaǵan arshalar bar.

---