- 05 naý. 2024 00:17
- 271
Qazaq tarıhyndaǵy bı - sheshender murasy
Qazaq tarıhyndaǵy bı - sheshender murasy
Saıyn dala tósinde mal - jan, tirshilik qamymen kóbinese attyń jaly, túıeniń qomynda kóship - qonyp júrgen daryndy halqymyz kórshiles batys - shyǵys elderine qaraǵanda jazý - syzý mádenıeti kenjeleý damyǵanymen, mazmuny men sapasy, kólemi jaǵynan alǵanda qaı halyqtikinen bolsa da kem túspeıtin, olqy soqpaıtyn orasan baı aýyz ádebıetin jasady.
Týmysynan oıshyl, dana halqymyz ózi ómir súrip otyrǵan orta, saıaly tabıǵat, turmys - tirshilik bolmysyn, el - jurt arasyndaǵy qarym - qatynas, el basynan ótken qıly - qıly kezeńderdi, jaqsy - jaman jaǵdaıattardy oı - sana eleginen ótkizip, oǵan degen óziniń kózqarasyn bildirdi. Halyqtyń ómiri, tarıhy, eldiń turmys - tirshiligi qazaq kókireginen jyr - dastan, óleń - án, ertegi - ańyz, kúmbirlegen kúı bolyp tógiledi. Tabıǵatynan kózi ashyq, kókiregi oıaý, óziniń keń jazıra týǵan dalasyndaı darqan daryndy oıyn - saýyqshyl halqymyz osy baǵa jetpes qazynany kıeli dúnıedeı qasterlep, urpaq sanasyna sińistirip, bolashaqqa máńgi ólmeıtin mura etip qaldyrady. Barsha qazaq mádenıetiniń túp qazyǵy sanalatyn osy teńdesi joq qazyna búgin halqymyzdyń rýhanı sýsyndaıtyn shalqyǵan shalqar darıasyna aınalyp otyr.
Halqymyzdyń maqtanyshyna aınalǵan qazaqtyń kóne aýyz ádebıetiniń arada talaı ǵasyrlar ótse de urpaqtan - urpaqqa tarap, el zerdesinde myqtap ornyqqan, tanymdyq mánin, tárbıelik mazmunyn áste joımaǵan, zaman aǵymyna qaraı qaıta jasaryp, aıryqsha kópshilik iltıfatyna ıe bolyp otyrǵan túri sheshendik sózder, taǵylymdar. Qazaq - tabıǵatynan dilmar, sheshen halyq. Bizde ejelgi Grek, Rım memleketterindegideı sheshender tárbıeleıtin arnaýly mektepter bolmaǵan, áıtse de sóz qadirin bilgen halqymyz el ishinen shyqqan týma daryn sheshenderdi, aqylgóı qarıa, kúmis kómeı ánshi - jyrshylardy aıryqsha kótermelegen. Tili qylyshtyń júzindeı ótkir, oıy salıqaly, tereń, qysylshańda qıynnan qıystyryp jol tabatyn sheshenderdiń ádil tóreligine toqtaı da bilgen. Halyq týǵanyna, qaryna tartpaı týra bılik aıtqan sheshenderdi hannan beter baǵalaǵan.
Saıyn dala tósinde mal - jan, tirshilik qamymen kóbinese attyń jaly, túıeniń qomynda kóship - qonyp júrgen daryndy halqymyz kórshiles batys - shyǵys elderine qaraǵanda jazý - syzý mádenıeti kenjeleý damyǵanymen, mazmuny men sapasy, kólemi jaǵynan alǵanda qaı halyqtikinen bolsa da kem túspeıtin, olqy soqpaıtyn orasan baı aýyz ádebıetin jasady.
Týmysynan oıshyl, dana halqymyz ózi ómir súrip otyrǵan orta, saıaly tabıǵat, turmys - tirshilik bolmysyn, el - jurt arasyndaǵy qarym - qatynas, el basynan ótken qıly - qıly kezeńderdi, jaqsy - jaman jaǵdaıattardy oı - sana eleginen ótkizip, oǵan degen óziniń kózqarasyn bildirdi. Halyqtyń ómiri, tarıhy, eldiń turmys - tirshiligi qazaq kókireginen jyr - dastan, óleń - án, ertegi - ańyz, kúmbirlegen kúı bolyp tógiledi. Tabıǵatynan kózi ashyq, kókiregi oıaý, óziniń keń jazıra týǵan dalasyndaı darqan daryndy oıyn - saýyqshyl halqymyz osy baǵa jetpes qazynany kıeli dúnıedeı qasterlep, urpaq sanasyna sińistirip, bolashaqqa máńgi ólmeıtin mura etip qaldyrady. Barsha qazaq mádenıetiniń túp qazyǵy sanalatyn osy teńdesi joq qazyna búgin halqymyzdyń rýhanı sýsyndaıtyn shalqyǵan shalqar darıasyna aınalyp otyr.
Halqymyzdyń maqtanyshyna aınalǵan qazaqtyń kóne aýyz ádebıetiniń arada talaı ǵasyrlar ótse de urpaqtan - urpaqqa tarap, el zerdesinde myqtap ornyqqan, tanymdyq mánin, tárbıelik mazmunyn áste joımaǵan, zaman aǵymyna qaraı qaıta jasaryp, aıryqsha kópshilik iltıfatyna ıe bolyp otyrǵan túri sheshendik sózder, taǵylymdar. Qazaq - tabıǵatynan dilmar, sheshen halyq. Bizde ejelgi Grek, Rım memleketterindegideı sheshender tárbıeleıtin arnaýly mektepter bolmaǵan, áıtse de sóz qadirin bilgen halqymyz el ishinen shyqqan týma daryn sheshenderdi, aqylgóı qarıa, kúmis kómeı ánshi - jyrshylardy aıryqsha kótermelegen. Tili qylyshtyń júzindeı ótkir, oıy salıqaly, tereń, qysylshańda qıynnan qıystyryp jol tabatyn sheshenderdiń ádil tóreligine toqtaı da bilgen. Halyq týǵanyna, qaryna tartpaı týra bılik aıtqan sheshenderdi hannan beter baǵalaǵan.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.