InfoHub Logo

Óndiristik tájirıbe jetekshisi Esbolova Móldir Aýeltaevna.

Jeksenbınova Juldyz, “Ál-farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıteti” , “Fılosofıa jáne Saıasattaný fakúlteti” , “Dintaný jáne Mádenıettaný kafedrasy” , Mádenıettaný mamandyǵynyń  3 kýrs stýdenti.

Qazaq mádenıeti

Qazaq mádenıeti - qazirgi Qazaqstan aýmaǵynda birneshe ǵasyrlar boıy qalyptasqan qazaq halqynyń mádenıeti. Qazaq halqy ejelden beri óziniń qonaq jaılylyǵymen tanys, jáne de bul bizdiń mádenıetimizdiń úlken bir bólshigi bolyp sanalady. Qazirgi tańnyń ózinde de Qazaqstan Respýblıkasy basqa ulttar men elderdiń kózinde óziniń qonaqjaılylyǵy úshin jyly lebizder alyp jatady, bul bizdiń ádemi mádenıetimizdiń bir bóliginiń ózi maqtanarǵa turarlyq nárse dep esepteımin. Meniń oıymsha taǵyda aıtýǵa turarlyq mádenıettiń  biri – ol bizdiń «Úlkenge qurmet, kishige izet» degen mysaldan týǵan bizdiń bir-birimizge degen syılastyq. Qonaqjaılylyqtyń ózi, adamdardyń bir-birine degen syılastyǵynan týǵan nárse dep oılaımyn. Aınalyp kelgende bári bir-birine tikeleı baılanystyy bolyp shyǵady. Qazaq balalary árdaıym úlkenniń sózine qarsy shyqpaǵan, óıtkeni úlken kisiler óziniń ómirlik tájirıbesine baılanysty dana jáne aqyldy bolyp eseptelingen, sondyqtan da balalary ata-analarynyń sózine árdaıym qulaq túrgen jáne óte qatty syılaǵan. Bul kezde ananyń orny múldem bólek erekshe orynda bolǵan, er jigitter alys sapardan úıine oralǵanda birinshiden anasyna sálem bergen, odan keıin ákesine. Bul anaǵa degen syılastyq, jalpy qazaq qyzdaryna degen syılastyqty kórsetedi. Qazaq halqy qyzdaryn óte erekshe orynǵa qoıǵan, názik jandarǵa kishkentaı kezderinen qamqorlyqpen qaraǵan, sondyqtan da men Qazaq halqyn óte dana halyq dep esepteımin.

Jalpy Qazaq mádenıetin sıpattaıtyn kóptegen zattar bar, sonyń ishinde:  Kıiz úı, qazaqtyń ulttyq kıimderi, taqıa, sáýkele sıaqty turmystyq zattar bar, jáne de dombyra, qobyz degen sıaqty kúı shertetin mýzykalyq astaptarda bizdiń mádenıetti jaqsy sıpattaıdy. Qazaq halqynyń árbir kúni mereke dep aıtsam qate aıtpaımyn dep oılaımyn, ótıkeni ejelden beri qazaq halqy óte kóńildi, ár kúni án men bıge toly halyq bolǵan. Sonyń ishinde qazirgi kúnge deıin jalǵasyp kele jatqan tanymal merekelerdiń biri Naýryz. Naýryz-Iran jáne túrki halyqtarynyń astronomıalyq  kúntizbesi boıynsha kóktemniń kelý merekesi bolyp esepteledi. Naýryz merekesinde kóptegen qyzyqty oıyndar oınatylady, kúı shertiledi, balalar altybaqan degen alty baǵandaǵy átkenshekte oınaıdy jáne de óte kóptegen qyzyqty jarystar ótkiziledi. Árıne qazaqtyń en dámdi taǵamdarynyń biri Naýryz kóje týraly umytýǵa bolmaıdy, ony árbir qazaq Naýryz meıramynda súısinip ishedi.

Qazaq mádenıeti ejelden beri kele jatqan óte ádemi mádenıetterdiń biri. XXI ǵasyrda Qazaqstan mádenıeti álemdik qoǵamdastyqqa tabysty enip keledi, jáne de halyq dástúrleri men salttary uqypty saqtalýda. Qazaqstannyń mádenıetimen elimizdiń kóptegen murajaılarynda, festıváldar men merekelerde tanysýǵa bolady.

---