InfoHub Logo

2025 jyldyń qańtar aıynyń sońynda Qazaqstanda benzın men dızel otynynyń baǵalaryn memlekettik retteýden shyǵarý týraly sheshim qabyldandy. Bul qadam kórshiles eldermen salystyrǵanda otyn baǵalaryndaǵy úlken aıyrmashylyqtarǵa baılanysty ishki naryqta otyn tapshylyǵy men zańsyz eksport máselelerin joıý maqsatynda júzege asty. Endi otyn baǵalary naryqtyq sharttarǵa sáıkes qalyptasady, bul óz kezeginde baǵalardyń birtindep ósýine ákelýi yqtımal.

Baǵa retteýdiń toqtatylý sebepteri men ekonomıkalyq saldary

1. Retteýdiń toqtatylý sebepteri

• Kórshiles eldermen baǵalar aıyrmashylyǵy.
  Qazaqstan men kórshiles memleketterdegi otyn baǵalary arasyndaǵy aıtarlyqtaı aıyrmashylyq otynnyń zańsyz eksportyn yntalandyrdy, bul ishki naryqtaǵy jetkizilim máselelerine ákeldi.

• Otyn tapshylyǵy men naryqtyq dısbalans.
  Memlekettik retteý belgili bir ýaqyttan beri naryqtaǵy suranys pen usynys arasyndaǵy tepe-teńdikti qamtamasyz ete almady, nátıjesinde otyn tapshylyǵy men baǵa turaqsyzdyǵy baıqaldy.

• Naryqtyq mehanızmderge kóshý.
  Retteýdi toqtatý otyn baǵalaryn naqty óndiristik shyǵyndar men naryqtyq suranysqa sáıkes qalyptastyrýǵa múmkindik beredi. Bul uzaq merzimde naryqtaǵy turaqtylyq pen ashyqtyqty qamtamasyz etýge baǵyttalǵan.

2. Ekonomıkalyq saldary

• Baǵanyń birtindep ósýi.
  Naryqtyq sharttarǵa kóshý otyn baǵalarynyń birtindep ósýine ákelýi múmkin. Bul, ásirese jeke avtokólik ıeleri úshin qosymsha shyǵyndarǵa aınalady.

• Inflásıalyq qysym.
  Otyn baǵalarynyń ósýi basqa ekonomıkalyq salalarǵa da áser etip, logıstıka men óndiristik shyǵyndardyń artýyna jáne jalpy ınflásıalyq qysymnyń kúsheıýine sebep bolýy yqtımal.

• Resýrstardy utymdy paıdalanýǵa yntalandyrý.
  Baǵalardyń ósýi otyndy únemdi paıdalanýǵa, ekologıalyq taza balamaly kólik túrlerine kóshýge jáne energıa únemdeý sharalaryn belsendi qoldanýǵa jaǵdaı jasaıdy.

Jeke búdjetti qorǵaý strategıalary

Benzın men dızel otynynyń baǵalary ósken jaǵdaıda jeke búdjetke túsetin júktemeni azaıtý úshin kelesi sharalardy qoldanýǵa bolady:

1. Ekonomdy júrgizý:

   • Jyldamdyqty birqalypty arttyrý men tejeý, turaqty jyldamdyqty ustaý jáne kenetten manevrlerden aýlaq bolý otyn shyǵynyn azaıtýǵa kómektesedi.

2. Turaqty tehnıkalyq qyzmet kórsetý:

   • Ýaqytyly maı, fıltrler men svechalardy aýystyrý, sondaı-aq shınalardyń durys qysymyn baqylaý qozǵaltqyshtyń tıimdi jumysyn qamtamasyz etip, otyn shyǵynyn tómendetedi.

3. Marshrýttardy aldyn-ala josparlaý:

   • Qysqa jáne jol qozǵalysy az baǵyttardy tańdaý, sondaı-aq sapardy aldyn-ala josparlaý jolda ótkiziletin ýaqyt pen otyn shyǵynyn azaıtady.

4. Qoǵamdyq kólikti paıdalaný:

   • Múmkindigi bolǵan jaǵdaıda, ásirese pık saǵattarynda nemese uzaq qashyqtyqqa saparlarda qoǵamdyq kólikti qoldaný jeke búdjetke túsetin shyǵyndardy tómendetedi.

5. Karpýlıng (birge júrý):

   • Dos-jarandar nemese áriptestermen ortaq saparlar uıymdastyrý arqyly otyn shyǵynyn bólýge jáne jeke kólikter sanyn azaıtýǵa bolady.

6. Balama kólik túrlerine kóshý:

   • Qysqa qashyqtyqqa velosıped, elektr skýteri nemese jaıaý júrýdi qarastyrý otyn shyǵynyn qysqartýǵa jáne densaýlyqty jaqsartýǵa yqpal etedi.

7. AZS baǵalaryn baqylaý:

   • Ártúrli AZS-degi baǵalardy salystyryp, eń tıimdi usynystardy tańdaý arqyly únemdeýge qol jetkizýge bolady. Qazirgi zamanǵy mobıldi qosymshalar bul úderisti jeńildetedi.

8. Loıaldyq baǵdarlamalardy paıdalaný:

   • Kóptegen AZS turaqty klıentterge arnalǵan jeńildikter men bonýstyq baǵdarlamalardy usynady. Osy usynystardy muqıat qarap, paıdalaný otyn baǵasyn únemdeýge septigin tıgizedi.

Qosymsha aspektiler men bolashaǵy

Balama kólik túrleriniń damýyna yqpal

Otyn baǵalarynyń ósýi balama kólik túrlerine (elektrlik avtokólikter, velosıpedter, skýterler) kóshýge yntalandyrýshy faktor bola alady. Memleket pen jeke sektor birlesip, ekologıalyq taza transport ınfraqurylymyn damytýǵa ınvestısıa salyp, otynǵa táýeldilikti azaıtýǵa septigin tıgizýi múmkin.

Memlekettik qoldaý qajettiligi

Otyn baǵalarynyń kúrt ósýi tómen tabysty toptar úshin qosymsha qıyndyqtar týǵyzýy yqtımal. Osyǵan oraı, memleket tarapynan sýbsıdıalar, salyqtyq jeńildikter nemese qoǵamdyq kólikti damytý arqyly áleýmettik-ekonomıkalyq saldardy jumsartý sharalary qarastyrylýy qajet.

Ekonomıkalyq konúnktýraǵa áseri

Otyn baǵalarynyń ósýi logıstıkalyq jáne óndiristik shyǵyndardy arttyra otyryp, jalpy ekonomıkalyq ınflásıaǵa da áser etýi múmkin. Sondyqtan otyn únemdeý sharalaryn barlyq deńgeıde júzege asyrý ekonomıkanyń turaqtylyǵyn qamtamasyz etý úshin mańyzdy.

PS

Qazaqstanda benzın men dızel otynynyń baǵalaryn memlekettik retteýden shyǵarý otyn tapshylyǵy men zańsyz eksport máselelerin sheshýge baǵyttalǵan mańyzdy qadam bolyp tabylady. Naryqtyq mehanızmderge kóshý baǵalardyń birtindep ósýine ákelýi múmkin bolsa da, jeke azamattar tómendegi usynystardy qoldaný arqyly shyǵyndaryn ońtaılandyryp, búdjettik qysymdy azaıta alady:

• Ekonomdy júrgizý,
• Turaqty tehnıkalyq qyzmet kórsetý,
• Marshrýttardy aldyn-ala josparlaý,
• Qoǵamdyq kólikti paıdalaný,
• Karpýlıng uıymdastyrý,
• Balama kólik túrlerine kóshý,
• AZS baǵalaryn baqylaý,
• Loıaldyq baǵdarlamalardy qoldaný.

Sonymen qatar, memleket tarapynan áleýmettik osal toptarǵa kómek kórsetý jáne balama kólik ınfraqurylymyn damytý sharalary otyn baǵalarynyń ósýinen týyndaıtyn áleýmettik-ekonomıkalyq saldardy jumsartýǵa múmkindik beredi. Osylaısha, naryqtyq sharttarǵa beıimdelý arqyly Qazaqstan azamattary búdjettik shyǵyndaryn ońtaılandyryp, ómir sapasyn jaqsarta alady.