InfoHub Logo

Taqyryby: Qazaqstannyń ekologıalyq jaǵdaıy (prezentasıasymen)
Maqsaty: Oqýshylarǵa ekologıalyq bilim berý, tabıǵat tirshilik kózi, adamnyń aqyl – oıy tabıǵattyń uly zańymen úılesimdi ekenin túsindirý, týǵan tabıǵatty, qorshaǵan ortany qorǵaýǵa, ıadrolyq apatqa jol bermeý salalaryn qarastyrý, taldaý.
Ata – babamyzdan qalǵan keń baıtaq jerimizdiń bolashaqta, arqa súıer ul – qyzdary bolyp ósip, myqty mamandyq ıesi bolýlaryna, qoǵamda oz oryndaryn taba bilýlerine qol ushyn berý.
Ekologıanyń taǵy bir salasyn ashý. «Úlkenge qurmet – kishige izet» kórsete bilýlerine tárbıeleý. Týǵan jerdiń tabıǵatyn qorǵap, ony kózdiń qarashyǵyndaı saqtaýǵa úıretý.
Kórnekilikteri: Maqal - mátelder, tanym, tyıym sózder, túrli – tústi ósimdikter men janýarlardyń sýretteri, sıtýasıalyq suraqtar, slaıdtar, A. Qunanbaevtyń portreti.
Pánaralyq baılanys: ekologıa, hımıa, geografıa, ádebıet.
Sabaqtyń túri: jarys sabaq.

Sabaqtyń barysy: 1. Uıymdastyrý.
11 synyptyń «Bıologıa» oqýlyǵynyń sońǵy taraýy negizinde synypty eki topqa bóle otyryp ótkizildi. Aldyn – ala «Qazaqstannyń ekologıalyq jaǵdaıy» atty shyǵarmashylyq jumysty slaıd túrinde ótkizý tapsyryldy.
Onda berilgen málimetter qosymsha materıaldar arqyly kórkemdeý men materıaldardyń naqtylyǵyna kóńil bólindi.
Sabaqqa aýyldyń Sý kanal, SORES, Aýyldyq aýrýhana mamandaryn shaqyrý.
Sabaqta berilgen slaıdtaǵy suraqtarǵa jaýap berý tapsyrylady.

Kirispe suraqtar:
1. Bolashaqta qandaı mamandyq ıesi bolǵylaryń keledi?
2. Qansha jasta januıa qurǵandy qalar edińder?
3. Ata - ana bolǵanda balalaryńnyń qandaı Memlekette ómir súrgenin qalaısyńdar?
4. Ata – babamyzdan mura bolyp qalǵan keń baıtaq jerimiz ben tabıǵatymyzdy baǵalaı bilý úshin ne isteýimiz qajet?
Oqýshylardyń oılaryn tyńdap bolǵan soń Jýasbek Armannyń shyǵarmashylyq jumysy tyńdaldy. Sońynda tabıǵatqa áser etýshi faktorlar túrlerin taldaýǵa keste toltyrý berildi. Qaı toptyń oqýshylary birinshi bolyp, ári durys toltyrady sol top taqtaǵa shyǵyp jazady.

1.
2. Qazaqstannyń ekologıalyq jaǵdaıy adamdarǵa qalaı áser etedi?
3. Aýa baseıni qadaı jaǵdaıda lastanady?
4. «Aral taǵdyry – ǵalamdyq problema» degendi qalaı túsinesiń?
5. IýNESKO sheshimi ne berdi?
6. Ústirt ol ne? Ol týraly ne bilesińder?
7. Barsa Kelmes qoryǵy qaıda ornalasqan? Ol týraly ańyz ne bilesińder?
8. HH - ǵasyr adamzatqa nesimen qıyn boldy?
9. Qazaqstannyń jer kólemi qansha?
10. Jer kóleminiń sonaý ulan-ǵaıyr baıtaq jerimizdiń topyraǵynyń túrleri qandaı?
11. Topyraq túzilisiniń faktorlaryn atap berińder?
a/ Bastapqy analyq jynystar;
b/ Aýa raıy;
v/ Jer bederi;
g/ Ýaqyt;
d/ Ósimdikter men janýarlar;
e/ Adamnyń sharýashylyq áreketi.
12. Syzbany túsindirińder:

13. Elimizdiń sýy jaıynda ne aıtýǵa bolady?
14. Sý qabatyn zertteıtin sala? Mal qora, monshalardyń – as sý kózinen qandaı qashyqtyqta ornalasýy qajet? Nelikten?
15. Dıstıldengen sý nege zıandy?
16. Jer ústi jáne jer asty sýlaryn paıdalaný? Qaısysy sanıtarlyq jaǵynan taza dep oılaısyń?
17. Quramyndaǵy qandaı hımıalyq zattarǵa baılanysty sýdyń túrlerin ajyratýǵa bolady?
18. Popýlásıanyń damýyna áser etetin faktorlar?
19. Bıogeosenoz jaıynda alǵash pikirler usynyp, keıin jańalyqty ashqan kim?
20. Qorektik tizbek qurý. Tústerin ártúrli etip ornalastyrýymnyń máni nede?

21. Ósimdikter men janýarlar jaıynda ne bilemiz?
22. dárilik ósimdikter sany neshege teń?
23. Nege Qazaqstandy odaq ishindegi «Dárilik ósimdikter – Otany» dep ataıdy? Neshinshi orynda?
24. Qandaı dárilik ósimdikterdi bilesińder? Barlyq músheleriń qoldana berýge bola ma?
25. Janýarlardyń qandaı emdik qasıetteri bar?
26. Janýarlardy qorǵaýda \qazaqstanda qandaı sharalar júrgizilýde?
27. Qoryq túrleri, qoryqshalar, ulttyq parkter;
Qazaqstannyń Qyzyl kitaby betterinen... atty eki slaıdty oqýshylar daıyndaǵan eńbeginen qarastyrylady.
28. Osy jaǵdaılardy týdyratyn, búldiretin, esi shyǵyp «qalpyna keltiremin...» deıtinder kimder?
Osy tabıǵatymyzdy san – qyry jaǵynan tanyǵymyz kelse «bilim» degen teńiz tunyǵyna tereńdeı túsýimiz kerek. «Artymyzǵa qaraıyq!» pikir - talas ótkizý. Oılaryn óz erkimen ári ashyq aıtýlaryna jaǵdaı týǵyzý.

Sıtýasıalyq suraqtar:
Bolashaqta elimizdiń qaı qalasynda bilim alǵyń keledi? /Taqtada Taldyqorǵan, Almaty, Astana qalalarynyń sýretteri berildi, tańdaǵandaryna baılanysty astylarynda tapsyrmalar jasyrylǵan/.
• Qorshaǵan orta jáne adam
• Turmystyq qaldyq zattar
• Adamnyń tabıǵatqa is – áreketi qazirgi ýaqytta sanaly túrde jaqsaryp keledi.
Tapsyrmalardaǵy taqyrypty asha otyryp, tyıym sózder men maqaldar kem degende besten aıtý.
Qazaq halqynyń tabıǵatpen etene baılanysyn naqtylap, qorytý úshin aýa raıyn boljaý baıandaldy.
1. Kóktemde qustar uıasyn aǵashtardyń kúngeı jaǵyna salsa.... /jaz salqyn bolady/.
2. Kempirqosaqtyń jasyl boıaýy basym bolsa..... /jaýyn uzaq jaýady./
3. Kún uıasyna qyzaryp batsa, erteńine..... / kún jyly bolady/.
4. Eger kúzde aǵashtardyń japyraqtary tez ári barlyǵy túsip qalsa,..... /qyz erte, sýyq bolmaq/.
5. Jaýynnyń tamshylary iri bolsa,............. /jaýyn uzaqqa barmaıdy/.
Sabaqqa qatysqan mamandarmen tildesý. Oqýshylar oıynan ne túıindeýge bolatynyn taldaý.
Eki toptan kózge túsken, bilimderin mysaldarmen tereńdete túsken oqýshylar «úzdik», «jaqsy» degen baǵalarmen baǵalanady.
Sabaqtyń qorytyndysyn shyǵarý jáne Abaı Qunanbaevtyń sózimen sabaqty aıaqtaý.