- 14 qar. 2023 00:00
- 209
Qyzylǵurt Jantóre bı men Shombal bı
Jáńgir hannyń Shombal degen bıi bolady, Ábilqaıyr han zamanynda qazaqtan saldat alynbaıtyn kezderde Hıýa-Buqaradan qashyp, oıyl-Qıyl Jem, Saǵyzdy ótip, qazaq ishine kelip, Ábilqaıyr hanǵa panalap, kún kórip ósip-ónedi. On shaqty úı noǵaı berekeli Jáńgir hannyń zamanynda noǵaı, qazaq atasynan Shombal degen paıda bolady. Ózi epti adam bolady jáne óte tákappar bolady. Durysynda buǵan sanattyq tımeıdi, bular az jáne on eki baıulynyń sanyna kirmeıdi, eptelegensin hanǵa qoıan qoltyq bolyp kirip, jaǵynyp on eki sanatynyń bárine ótedi. Buǵan esentemir rýyn, taz rýyn baǵyndyrady jáne Batyrbek rýyna sharsha sovechık etip saılaıdy. Sondyqtan buǵan aǵa sultan ataǵyn beredi. Shombal bir kúni joldas-joralarymen ózi de qyryq shaqyrym ıt júgirtip, qus salyp, saıahatta júrip Kóshek tóreniń úıine kelip qonaq bolyp jatady.
Tap sol kúni Shombaldyń ústine qyzylǵurt Jantóre bı keledi, Kóshek tóre ushyp túre kelip sálem berip, qol alysyp, astyna tósek, artyna jastyq qoıyp, aman-saý alysady. Baıaǵy Shombal bı murny sertıip, Jantóreden kósilgen aǵaıyndy jımaıdy. Ornynda jantaıyp jata beredi. Biraz aman-saý alysyp bolǵannan keıin Jantóre bı qolyn shoshaıtyp:
— Aý, Kóshek, jáne mynaý jatqan qonaǵyń kim edi? — deıdi.
Kóshek:
— Aý, Jáke, bul noǵaı qazaq, Shombal bı ǵoı, hannyń aǵa sultany ǵoı, — deıdi. Jantóre:
— Iá, ıá, Shombal bı degen osy ma,
Shombal bı bolsa bilemin,
Atasy bunyń — oraýyl,
Oraýyldan ken on aýyl.
Arbasynyń izi josylǵan,
Jem, Saǵyzdyń boıynda,
Baı aýlyna kelip qosylǵan.
Atasyn munyń bilemin,
Qoıdy baqqan qul edi.
Anasyn munyń bilemin,
Tezek tergen kúń edi.
Solardan týǵan Shombaldy,
Jaqsy bı boldy dep edi,—
deıdi. Shombal erteńge sheıin tyǵylyp, bir aýyz áńgimege kirise almaıdy. Jantóre attanarda erteńine amandasqanda bylaı deıdi:
— Shombaljan, kóriskenshe kún jaqsy, ótirik-shyn jaqsa, ekshe aýyzymnan bir-eki aýyz qalaı-aı sóz shyǵyp ketse, aıyrmassyń, — deıdi. Shombal:
— Jáke, sóz osy arada qalsyn, endigári aıta kórmeńiz, — dep, ornynan turyp kók maýyt shekpenin jaýyp jiberipti deıdi.
Oqýǵa keńes beremiz:
Jylqynyń torysy kóp pe, tóbeli kóp pe? (İ nusqa)
Syrymnyń Nuraly handy shabýy (İİ nusqa)
Baımaǵambet sultan men Syrym batyr
-
Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti Fılosofıa jáne saıasattaný fakúlteti Dintaný jáne mádenıettaný kafedrasy Dintaný mamandyǵy 4-kýrs Ábish Aınur Jetekshi: QazUÝ aǵa oqytýshysy Týngatova ...