"Adasqan bala" Qabdesh Jumadilov
Sabaq taqyryby: Qabdesh Jumadilov. Adasqan bala
Sabaq maqsaty:
1. Bilimdilik: Oqýshylardy mátin mazmunymen tanystyrý. Oqýshylardyń oqý daǵdylaryn jetildirý, olardy sanaly túsinik, durys oqýǵa mashyqtandyrý, mátindegi negizgi oıdy anyqtaýǵa, túsingenin júıeli baıandaı bilýge úıretý.
2. Damytýshylyq: Kórkem sózderdi meńgertý, jańa sózder arqyly oqýshylardyń oı - óristerin damytý, til baılyqtary men sózdik qorlaryn tolyqtyrý, tanym qabiletterin damytý, shyǵarmashylyq qıaldaryn júıeleýge úıretý, óz oılaryn tujyrymdaýǵa, dáleldeýge, túıindeı bilýge, saraptaı bilýge jeteleý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardy jaqsy bilim alýǵa, alǵan bilimin ómirde qoldana bilýge, qamqorlyqqa, tapqyrlyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Damytýshylyq sabaq.
Sabaqtyń ádisi: Áńgimeleý, suraq - jaýap, oı túıindeý, rólge bólip oqý, deńgeılep oqytý.
Pánaralyq baılanys: Qazaq tili, kóshede júrý erejesi, ádep.
Sabaqtyń kórnekiligi: oqýlyq, sýretter, grafoproektor, qıma qaǵazdar, oqýshylardyń jetistikteri,
shyǵarmashylyq jumystaryna arnalǵan kórme.
Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
- Balalar, biz kóshede júrý erejelerin bilemiz be? Biz ony qalaı úırendik?
- Kóshede júrý erejeleri sabaqtarynda, kóshede júrý erejelerine arnalǵan on kúndikte, «Kóshede júrý erejelerine» arnalǵan kitaptardan jáne otbasymyzben mashınada qydyrǵanda. Olaı bolsa, balalar, biz búgingi sabaǵymyzdy kóshede júrý erejelerin qaıtalaı otyryp, jol belgileriniń tapsyrmalaryn oryndaımyz. Búgingi sabaǵymyzdyń taǵy bir ereksheligi biz topqa bólinemiz, toppen jumys jasaımyz. Endi árbir top óz tobynyń top basshysyn aqyldasa otyryp saılasyn. Daıyn bolsańdar jınaqtalyp, daıyndalyp alaıyq.
İİ. Psıhologıalyq daıyndyq.
Jylý alǵan talaılar
Altyn kúnde araı bar.
Qonaq bolyp kelgen bizge,
Armysyzdar apaılar.
Ósirip, oı sanany,
Úırenemiz jańany.
Búgin bizde kezektegi
Ana tili sabaǵy.
İİİ. Birinshi jol belgisi tapsyrmasy.
Asosıasıalar qatary.
Grafoproektordan tapsyrmalardy oqý, jaýap berý.
A 1. Úı jumysyna berilgen áńgime taqyryby.
2. Arǵynnyń atasynyń kóńil - kúıi.
V 1. Arǵynnyń ótinishi.
2. Atasynyń jaýaby.
S 1. Búldirgenge toıǵan bala.
2. Arǵynnyń atasyna tıgizgen qolǵabysy.
D. 1. Aýladaǵy áńgime.
2. Áńgimede sóz etilgen salt - dástúr.
İV. Ekinshi jol belgisi tapsyrmasy.
Mátinniń negizgi oı ıdeıasyn, mazmunyn áńgimelep, túıindeıik.(Ár toptan bir bala 2 - 3 sóılemnen úı jumysyn qorytyndylaıdy.)
V. Úshinshi jol belgisi tapsyrmasy.
Kirispe – kópir kezeńi.
a) “Balanyń toqym qaǵar toıy” salt - dástúrdiń mánin ashý.
á) - Salt - dástúrimizde balanyń tárbıesine baılanysty taǵy qandaı
toılardy bilemiz.
-“Shildehana”, “Besik toıy”, “Tusaý keser”, “Tilashar”, “Atqa mingizý”, “Súndet toı”, “Toqymqaǵar”.
- Durys atasyńdar, balalar. Árıne, qazaq halqynda toılar kóp. biraq, balanyń jas ereksheligine saı osy toılar.
Vİ. Oı ashar.
- Balalar, bizdiń ótken taqyrybymyz elimizdiń bolashaǵy, árbir otbasynyń maqtanyshy bala týraly bolatyn. Biz búgingi taqyrybymyzda da bala týraly áńgimeleıtin bolamyz. Búgin biz Q. Jumadilovtyń «Adasqan bala» áńgimesimen tanysatyn bolamyz. Dápterlerińdi ashyp, kúnniń jadyn, sabaq taqyrybyn jazyńdar.
Tórtinshi jol belgisi tapsyrmasy.
a) Avtor týraly málimet. (Balalardyń jınaǵan málimetteri.)
á) Grafoproektordan tirek syzbany taldaý.
Vİİ. Maǵynany taný.
Besinshi jol belgisi tapsyrmasy.
Mátinmen jumys.
Grafoproektordan kórsetý.
a) Mátindi ishteı oqý.
á) Mátindi tizbekteı oqý.
b) Mátinge jospar qurý.
v) Mátin bólimderi boıynsha árbir top músheleri óz tobymen sózdik
jumys júrgizedi.
g) Mátinnen dıalogty taýyp, rólmen oqý.
Balalar, mátinniń negizgi keıipkerleri kim? Ol neshe jasta? Sender óz ini - qaryndastaryńdy qalaı erkeletesińder?
Vİİİ. Sergitý sáti: Poezıa mınýty.
Synyptastarymyz Omarova Janardyń jáne Súleımenova Karınanyń ózderi shyǵarǵan óleń joldaryn tyńdaı otyryp, aldaryńdaǵy sýretterdi qurastyryńdar.
İH. Altynshy jol belgisi tapsyrmasy.
İ deńgeı tapsyrmalary. (Ár topqa test suraqtary taratylady.)
Top basshylary test tapsyrmalaryn alady.
A. 1. Halyq aýyz ádebıeti túrlerin ata.
2. “... aq kıizge otyrǵyzyp kóterip, el basqarǵan sultandar ár jaqtan daýystaı jamyrap, onyń danalyǵyn, aqylgóıligin, qolbasshylyǵyn, erjúrektigin aıtyp taýysa almaıdy” degen úzindide kim týraly aıtylǵan.
3. Monolog degenimiz ne?
V. 1. Berilgen mátin shyǵarmanyń qaı túrine jatady jáne ol kimge qatysty ekenin aıt.
“... eshbir dushpan basynbaǵan elmiz, basymyzdan sózdi asyrmaǵan elmiz.”
2. Torǵaı óńirinde alǵash mektep ashqan kim?
3. Qymyz týraly ne bilemiz?
S. 1. Tómendegi sóılemder maǵynasyna qaraı qaı topqa jatady?
Jaqsy baıqap sóıler,
Jaman shaıqap sóıler.
2. Keıipteý degenimiz ne? Mysal keltir.
3. “Tasbaqanyń shóbi” áńgimesiniń avtory kim? Tasbaqanyń shóbi týraly qandaı halyq yrymyn bilesiz?
D. 1. Qazaq qyzynyń sulýlyǵy sýrettelgen shyǵarmany ata.
2. “Kúsh biriktirip, patsha ókimetine qarsy soǵysqa attanamyz: óz jerimizde halyqtyń bostandyǵy jolynda kúresip ólgen artyq” degen kimniń sózi?
3. Qarabatyrdy qutqarǵan qusty ata.
H. Jetinshi jol belgisi tapsyrmasy.
Grafoproektordan kórsetý.
İİ deńgeı tapsyrmalary.
A. “Adasqan bala” mátininiń basty keıipkerine minezdeme ber.
V. Jánibektiń joǵalýyna kim kináli dep oılaısyń? Dálelde.
S. Jánibek kóshede júrý erejesin bile me? Oǵan kim úıretedi?
D. Jol polısıasy qyzmetkerimen Jánibektiń arasynda bolǵan áńgimeni sahnalaý.
Hİ. Segizinshi jol belgisi tapsyrmasy.
İİİ deńgeı tapsyrmalary.
A. Mátinniń negizgi oıy, ıdeıasy qandaı?
V. “Uqsaısyń jas balaǵa” qandaı kórkemdegish sóz?
S. Berilgen sóılemderden basqa tilderden engen sózderdi tabyńyz.
Troleıbýsta adam az eken. Aqyry ol qalalyq mılısıaǵa telefon soqty. Taıaýda ıpodromnan kórgendeı quldyrańdap shapqylap, úıdi aınalyp shyqty. Jako sıaqty eki - úsh “atty” podezge kirgizdi. Sol oımen trotýarǵa tústi de, júgire jóneldi.
Famılıań qalaı? Neshe ret qaıtalasa da serjant eshteńe túsinbedi. Al, adresińdi aıtshy.
- Baseınge baryp shomylaıyq, - dedi Alesha degen kók kóz sary bala.
D. Bárimizdiń kishkentaı ini - qaryndastarymyz, sińlilerimiz bar. Olardyń Jako sıaqty qıynshylyqqa tap bolmaýy úshin ne ister ediń? (Toptyń músheleri 1 sóılemmen óz oıyn aıtady.)
Muǵalim: Sender keleshekte adamǵa, qorshaǵan ortaǵa zıany tımeıtin qandaı mashınalar oılap tabar edińder?
Oqýshylar: Býmen, aýamen, kúnniń kózimen, batareıamen júretin mashınalardy oılap tabar edik.
Muǵalim: - Balalar, jaraısyńdar, jol belgileriniń tapsyrmalaryn óte jaqsy oryndadyńdar. Aıtyńdarshy, jolda júrý erejelerin qadaǵalaıtyn, jol kólik oqıǵalaryn boldyrmaý úshin
at salysatyn mamandyq ıelerin bilesińder me?
Oqýshylar: - Ia, jol polısıasy qyzmetkerleri.
Muǵalim: - Endeshe, sol jol polısıasy qyzmetkerleriniń ózderine aıtar áńgimesi bar eken. Sony tyńdaıyq.
Salamatsyńdar ma balalar!
Esińde bolsyn!
Kóshe qaýipti oqıǵalarǵa toly. Árdaıym kóshede júrý erejesin saqta. Óz dostaryńa, ini - qaryndastaryńa jol men kóshe zańdaryn úıret. Sebebi, úlken de, kishi de, jaıaý júrginshi de, júrgizýshi de jol men kóshe zańdaryn jaqsy bilýi kerek. Al eger sen jol - kólik oqıǵasyna kýá bolǵan jaǵdaıda eshqashanda saspa, úlken adamdardy kómekke shaqyr.
Muǵalimniń qorytyndy sózi.
HHİ ǵasyrda Qazaqstandy álem tanyp, órkenıetti elderdiń qataryna qosýǵa úlken qadamdar jasalýda. Egemendigimizdi alǵan 17 jyl ishinde Qazaqstan ekonomıkasy 117 orynnan 61 orynǵa alǵa jyljydy. Qazaqstanda TMD - daǵy eń úzdik úlgi tanylǵan ekonomıkalyq reforma júzege asyryldy. Qazaqstan óz damýynda jańa serpilis jasap, aldyńǵy 10 jyl merziminde álemdegi básekede barynsha qabiletti elý eldiń qataryna qosylýdy meje tutyp otyr.
Biz rýhanı izgilikti, mádenı qundylyqty jańǵyrtý men qalyptastyrýda, bilim men ǵylymdy damytýda osyndaı jańa sanaly serpilister jasaýǵa tıispiz. Onsyz damyǵan qýatty memleket bolý múmkin emes. San myń urpaqtyń ortaq muratyn tý etip, bolashaqqa qadam basqan bizdiń elimiz dál sondaı damyǵan, bilimdi, qýatty el bolýy kerek. Qazaq halqy qaı kezde de bilim men ǵylymnan, mádenıetten kende bolǵan emes. Onyń mysaly retinde myna kórmede uıymdastyrylǵan óz synyptas dostarymyzdyń jumystaryn ataýǵa bolady. Solaı desek te árbir dáýir bezbeniniń qoıar óz talaby bar. Álem tanyǵan táýelsiz memleket Qazaqstannyń bolashaǵy kemel bilim kenen ǵylymda.
Hİİ. Baǵalaý.
Hİİİ. Úı jumysy.
Sabaq maqsaty:
1. Bilimdilik: Oqýshylardy mátin mazmunymen tanystyrý. Oqýshylardyń oqý daǵdylaryn jetildirý, olardy sanaly túsinik, durys oqýǵa mashyqtandyrý, mátindegi negizgi oıdy anyqtaýǵa, túsingenin júıeli baıandaı bilýge úıretý.
2. Damytýshylyq: Kórkem sózderdi meńgertý, jańa sózder arqyly oqýshylardyń oı - óristerin damytý, til baılyqtary men sózdik qorlaryn tolyqtyrý, tanym qabiletterin damytý, shyǵarmashylyq qıaldaryn júıeleýge úıretý, óz oılaryn tujyrymdaýǵa, dáleldeýge, túıindeı bilýge, saraptaı bilýge jeteleý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardy jaqsy bilim alýǵa, alǵan bilimin ómirde qoldana bilýge, qamqorlyqqa, tapqyrlyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Damytýshylyq sabaq.
Sabaqtyń ádisi: Áńgimeleý, suraq - jaýap, oı túıindeý, rólge bólip oqý, deńgeılep oqytý.
Pánaralyq baılanys: Qazaq tili, kóshede júrý erejesi, ádep.
Sabaqtyń kórnekiligi: oqýlyq, sýretter, grafoproektor, qıma qaǵazdar, oqýshylardyń jetistikteri,
shyǵarmashylyq jumystaryna arnalǵan kórme.
Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
- Balalar, biz kóshede júrý erejelerin bilemiz be? Biz ony qalaı úırendik?
- Kóshede júrý erejeleri sabaqtarynda, kóshede júrý erejelerine arnalǵan on kúndikte, «Kóshede júrý erejelerine» arnalǵan kitaptardan jáne otbasymyzben mashınada qydyrǵanda. Olaı bolsa, balalar, biz búgingi sabaǵymyzdy kóshede júrý erejelerin qaıtalaı otyryp, jol belgileriniń tapsyrmalaryn oryndaımyz. Búgingi sabaǵymyzdyń taǵy bir ereksheligi biz topqa bólinemiz, toppen jumys jasaımyz. Endi árbir top óz tobynyń top basshysyn aqyldasa otyryp saılasyn. Daıyn bolsańdar jınaqtalyp, daıyndalyp alaıyq.
İİ. Psıhologıalyq daıyndyq.
Jylý alǵan talaılar
Altyn kúnde araı bar.
Qonaq bolyp kelgen bizge,
Armysyzdar apaılar.
Ósirip, oı sanany,
Úırenemiz jańany.
Búgin bizde kezektegi
Ana tili sabaǵy.
İİİ. Birinshi jol belgisi tapsyrmasy.
Asosıasıalar qatary.
Grafoproektordan tapsyrmalardy oqý, jaýap berý.
A 1. Úı jumysyna berilgen áńgime taqyryby.
2. Arǵynnyń atasynyń kóńil - kúıi.
V 1. Arǵynnyń ótinishi.
2. Atasynyń jaýaby.
S 1. Búldirgenge toıǵan bala.
2. Arǵynnyń atasyna tıgizgen qolǵabysy.
D. 1. Aýladaǵy áńgime.
2. Áńgimede sóz etilgen salt - dástúr.
İV. Ekinshi jol belgisi tapsyrmasy.
Mátinniń negizgi oı ıdeıasyn, mazmunyn áńgimelep, túıindeıik.(Ár toptan bir bala 2 - 3 sóılemnen úı jumysyn qorytyndylaıdy.)
V. Úshinshi jol belgisi tapsyrmasy.
Kirispe – kópir kezeńi.
a) “Balanyń toqym qaǵar toıy” salt - dástúrdiń mánin ashý.
á) - Salt - dástúrimizde balanyń tárbıesine baılanysty taǵy qandaı
toılardy bilemiz.
-“Shildehana”, “Besik toıy”, “Tusaý keser”, “Tilashar”, “Atqa mingizý”, “Súndet toı”, “Toqymqaǵar”.
- Durys atasyńdar, balalar. Árıne, qazaq halqynda toılar kóp. biraq, balanyń jas ereksheligine saı osy toılar.
Vİ. Oı ashar.
- Balalar, bizdiń ótken taqyrybymyz elimizdiń bolashaǵy, árbir otbasynyń maqtanyshy bala týraly bolatyn. Biz búgingi taqyrybymyzda da bala týraly áńgimeleıtin bolamyz. Búgin biz Q. Jumadilovtyń «Adasqan bala» áńgimesimen tanysatyn bolamyz. Dápterlerińdi ashyp, kúnniń jadyn, sabaq taqyrybyn jazyńdar.
Tórtinshi jol belgisi tapsyrmasy.
a) Avtor týraly málimet. (Balalardyń jınaǵan málimetteri.)
á) Grafoproektordan tirek syzbany taldaý.
Vİİ. Maǵynany taný.
Besinshi jol belgisi tapsyrmasy.
Mátinmen jumys.
Grafoproektordan kórsetý.
a) Mátindi ishteı oqý.
á) Mátindi tizbekteı oqý.
b) Mátinge jospar qurý.
v) Mátin bólimderi boıynsha árbir top músheleri óz tobymen sózdik
jumys júrgizedi.
g) Mátinnen dıalogty taýyp, rólmen oqý.
Balalar, mátinniń negizgi keıipkerleri kim? Ol neshe jasta? Sender óz ini - qaryndastaryńdy qalaı erkeletesińder?
Vİİİ. Sergitý sáti: Poezıa mınýty.
Synyptastarymyz Omarova Janardyń jáne Súleımenova Karınanyń ózderi shyǵarǵan óleń joldaryn tyńdaı otyryp, aldaryńdaǵy sýretterdi qurastyryńdar.
İH. Altynshy jol belgisi tapsyrmasy.
İ deńgeı tapsyrmalary. (Ár topqa test suraqtary taratylady.)
Top basshylary test tapsyrmalaryn alady.
A. 1. Halyq aýyz ádebıeti túrlerin ata.
2. “... aq kıizge otyrǵyzyp kóterip, el basqarǵan sultandar ár jaqtan daýystaı jamyrap, onyń danalyǵyn, aqylgóıligin, qolbasshylyǵyn, erjúrektigin aıtyp taýysa almaıdy” degen úzindide kim týraly aıtylǵan.
3. Monolog degenimiz ne?
V. 1. Berilgen mátin shyǵarmanyń qaı túrine jatady jáne ol kimge qatysty ekenin aıt.
“... eshbir dushpan basynbaǵan elmiz, basymyzdan sózdi asyrmaǵan elmiz.”
2. Torǵaı óńirinde alǵash mektep ashqan kim?
3. Qymyz týraly ne bilemiz?
S. 1. Tómendegi sóılemder maǵynasyna qaraı qaı topqa jatady?
Jaqsy baıqap sóıler,
Jaman shaıqap sóıler.
2. Keıipteý degenimiz ne? Mysal keltir.
3. “Tasbaqanyń shóbi” áńgimesiniń avtory kim? Tasbaqanyń shóbi týraly qandaı halyq yrymyn bilesiz?
D. 1. Qazaq qyzynyń sulýlyǵy sýrettelgen shyǵarmany ata.
2. “Kúsh biriktirip, patsha ókimetine qarsy soǵysqa attanamyz: óz jerimizde halyqtyń bostandyǵy jolynda kúresip ólgen artyq” degen kimniń sózi?
3. Qarabatyrdy qutqarǵan qusty ata.
H. Jetinshi jol belgisi tapsyrmasy.
Grafoproektordan kórsetý.
İİ deńgeı tapsyrmalary.
A. “Adasqan bala” mátininiń basty keıipkerine minezdeme ber.
V. Jánibektiń joǵalýyna kim kináli dep oılaısyń? Dálelde.
S. Jánibek kóshede júrý erejesin bile me? Oǵan kim úıretedi?
D. Jol polısıasy qyzmetkerimen Jánibektiń arasynda bolǵan áńgimeni sahnalaý.
Hİ. Segizinshi jol belgisi tapsyrmasy.
İİİ deńgeı tapsyrmalary.
A. Mátinniń negizgi oıy, ıdeıasy qandaı?
V. “Uqsaısyń jas balaǵa” qandaı kórkemdegish sóz?
S. Berilgen sóılemderden basqa tilderden engen sózderdi tabyńyz.
Troleıbýsta adam az eken. Aqyry ol qalalyq mılısıaǵa telefon soqty. Taıaýda ıpodromnan kórgendeı quldyrańdap shapqylap, úıdi aınalyp shyqty. Jako sıaqty eki - úsh “atty” podezge kirgizdi. Sol oımen trotýarǵa tústi de, júgire jóneldi.
Famılıań qalaı? Neshe ret qaıtalasa da serjant eshteńe túsinbedi. Al, adresińdi aıtshy.
- Baseınge baryp shomylaıyq, - dedi Alesha degen kók kóz sary bala.
D. Bárimizdiń kishkentaı ini - qaryndastarymyz, sińlilerimiz bar. Olardyń Jako sıaqty qıynshylyqqa tap bolmaýy úshin ne ister ediń? (Toptyń músheleri 1 sóılemmen óz oıyn aıtady.)
Muǵalim: Sender keleshekte adamǵa, qorshaǵan ortaǵa zıany tımeıtin qandaı mashınalar oılap tabar edińder?
Oqýshylar: Býmen, aýamen, kúnniń kózimen, batareıamen júretin mashınalardy oılap tabar edik.
Muǵalim: - Balalar, jaraısyńdar, jol belgileriniń tapsyrmalaryn óte jaqsy oryndadyńdar. Aıtyńdarshy, jolda júrý erejelerin qadaǵalaıtyn, jol kólik oqıǵalaryn boldyrmaý úshin
at salysatyn mamandyq ıelerin bilesińder me?
Oqýshylar: - Ia, jol polısıasy qyzmetkerleri.
Muǵalim: - Endeshe, sol jol polısıasy qyzmetkerleriniń ózderine aıtar áńgimesi bar eken. Sony tyńdaıyq.
Salamatsyńdar ma balalar!
Esińde bolsyn!
Kóshe qaýipti oqıǵalarǵa toly. Árdaıym kóshede júrý erejesin saqta. Óz dostaryńa, ini - qaryndastaryńa jol men kóshe zańdaryn úıret. Sebebi, úlken de, kishi de, jaıaý júrginshi de, júrgizýshi de jol men kóshe zańdaryn jaqsy bilýi kerek. Al eger sen jol - kólik oqıǵasyna kýá bolǵan jaǵdaıda eshqashanda saspa, úlken adamdardy kómekke shaqyr.
Muǵalimniń qorytyndy sózi.
HHİ ǵasyrda Qazaqstandy álem tanyp, órkenıetti elderdiń qataryna qosýǵa úlken qadamdar jasalýda. Egemendigimizdi alǵan 17 jyl ishinde Qazaqstan ekonomıkasy 117 orynnan 61 orynǵa alǵa jyljydy. Qazaqstanda TMD - daǵy eń úzdik úlgi tanylǵan ekonomıkalyq reforma júzege asyryldy. Qazaqstan óz damýynda jańa serpilis jasap, aldyńǵy 10 jyl merziminde álemdegi básekede barynsha qabiletti elý eldiń qataryna qosylýdy meje tutyp otyr.
Biz rýhanı izgilikti, mádenı qundylyqty jańǵyrtý men qalyptastyrýda, bilim men ǵylymdy damytýda osyndaı jańa sanaly serpilister jasaýǵa tıispiz. Onsyz damyǵan qýatty memleket bolý múmkin emes. San myń urpaqtyń ortaq muratyn tý etip, bolashaqqa qadam basqan bizdiń elimiz dál sondaı damyǵan, bilimdi, qýatty el bolýy kerek. Qazaq halqy qaı kezde de bilim men ǵylymnan, mádenıetten kende bolǵan emes. Onyń mysaly retinde myna kórmede uıymdastyrylǵan óz synyptas dostarymyzdyń jumystaryn ataýǵa bolady. Solaı desek te árbir dáýir bezbeniniń qoıar óz talaby bar. Álem tanyǵan táýelsiz memleket Qazaqstannyń bolashaǵy kemel bilim kenen ǵylymda.
Hİİ. Baǵalaý.
Hİİİ. Úı jumysy.
You Might Also Like
