"Ata Zań - asyl mura" sabaǵynyń ázirlemesi
Sabaqtyń taqyryby: Gramatıkalyq taqyryp: | Ata zań – asyl mura San esim. San esimder túri. |
Sabaqtyń maqsaty: | Tyńdaýshylardyń leksıkalyq qoryn jańa sózdermen baıytý, memlekettik tilde erkin sóıleýin damytý, til úırenýshilerdi óz oılaryn erkin de taza jetkize bilýge, jerin, elin súıýge, qurmetteýge, óz quqtaryn bilýge úıretý. Túrli jattyǵýlar arqyly saýatty jazýǵa daǵdylandyrý. |
Sabaqtyń ádis - tásilderi: | Interaktıvti ádis, suraq - jaýap, túsindirý, salystyrý. |
Sabaqta qoldanylatyn kórneki quraldar: | Úlestirmeli materıaldar, sýretter men gramatıkalyq kesteler. |
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
a) tyńdaýshylardyń sabaqqa qatysýyn qadaǵalaý;
á) kóńilderin sabaqqa aýdarý.
Muǵalim: Qurmetti tyńdaýshylar jáne áriptester! Sálemetsizder me!
Erkin eldiń Ata Zańy ardaqty,
Árbir sózi, árbir baby salmaqty.
Adam quqy, bostandyǵy, teńdigi,
Barlyǵyn da qarastyrǵan jan - jaqty! – deı otyra Konstıtýsıa kúnine arnalǵan «Ata Zań – asyl mura» atty ashyq sabaǵymyzǵa qosh keldińizder!
Muǵalim: Bárimiz bala kezimizde ertegiler, múltfılmder kórip óstik jaqsy bilemiz. Ekranǵa nazar aýdaryńyzdar.
Múltfılmderden úzindi
1. «Baýyrsaq» ertegisi. Túlki Baýyrsaqty jep qoıǵanda qandaı quqyq buzyldy? (Ómir súrýge)
2. «Úsh aıý» ertegisi. Masha úsh aıýdyń úıine kirgende qandaı quqyq buzyldy? (Turǵyn úıge qol suqpaýshylyq)
3. «Totyqus Keshanyń oqıǵasy». Keshanyń qandaı quqyǵy buzyldy? (Erkin júrip - turý quqyǵy)
SÓILESİM
Muǵalim: Qurmetti til úırenýshiler bizdiń qandaı quqtarymyz bar
1 -: Táýelsiz bolýǵa
2 -: Otbasyly bolýǵa
3 -: Demalýǵa
4 -: Azamattyq alýǵa
5 -: Em qabyldaýǵa
6 -: Óz - ózimdi qorǵaýǵa
7 -: Bilim alýǵa QUQULYMYZ!
Muǵalim: Endi, aıtyndarshy osy barlyq quqtar jıyntyǵy qaı jerde jazylǵan. Bilmeısizder me? Onda myna sózjumbaqty sheshińizder.
Sózjumbaq sheshý.
1. | Q | a | z | a | q | s | t | a | n | ||||||||
2. | N | u | r | - | S | u | l | t | a | n | |||||||
3. | T | o | q | a | e | v | |||||||||||
4. | Q | a | z | a | q | t | i | l | i | ||||||||
5. | E | l | t | a | ń | b | a | ||||||||||
6. | T | e | ń | g | e | ||||||||||||
1. Biz qaı elde, Respýblıkada turamyz?
2. Qazaqstannyń elordasy qaı qala?
3. Prezıdentimiz kim?
4. QR - nyń memlekettik tili?
5. Gerb (aýdarmasy)
6. Ulttyq valúta
"Konstıtýsıa" sózi latynnyń "qurylym - ýstroıstvo"sózinen shyqqan. Ár memlekettiń óz konstıtýsıasy bar.
Muǵalim: - Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasy — Qazaqstan Respýblıkasynyń Ata Zańy. Aǵymdaǵy Konstıtýsıa1995 jyly 30 tamyz kúni jalpyhalyqtyq Referendým negizinde qabyldandy jáne 5 qyrkúıek kúni óz kúshine endi. Konstıtýsıa 9 taraýdan, 98 baptan turady.
Konstıtýsıa memlekettik qurylystyń quqyqtyq negizin qalyptastyrýshy qujat bolyp tabylady.
Jańa sózder
El – strana Táýelsiz - nezavısımyı
Elorda – stolısa Quqyq - pravo
Ult, ulttyq – nasıa, nasıonalnyı Mindet - obázannostı
Rámiz – sımvol Azamat - grajdanın
Memleket – gosýdarstvo Ómir - jızn
Dostyq – drýjba Egemendi - sýverennyı
Kópultty – mnogonasıonalnyı
Ata zań - konstıtýsıa
Mereke – prazdnık
Salt - dástúr – tradısıı
Maqtanysh – gordost
Jańa sózdermen jumys
Jańa sózdermen sóz tirkester, sóılemder qurastyrý
JAZYLYM.
1 - tapsyrma. Kóp núkteniń ornyna kerekti sózder men sóz tirkesterdi jazyńyz.
1. Biz...... turamyz. 2. Ózimizdiń...,... bar. 3.... Nur - Sultan qalasy. 4. Jyl saıyn... kúnin... tamyzda toılaımyz. 5. Qazaqstan halqynyń óz... bar. 6. Ózimizdiń... valútamyz bar.
(Elordamyz, Konstıtýsıa, ulttyq, 30, Ata zańymyz, Táýelsiz elde, salt - dástúrimiz, rámizderi )
2 - tapsyrma: Berilgen sózdermen birneshe sóz jazyńyz.
QAZAQSTAN. TÁÝELSİZDİK
SEGİTÝ SÁTİ.
Bir frazany aıtasyz, biraq ár qatysýshy jańa ıntonasıamen aıtýy kerek (suraýly, tań qalýshy, jylap, qýanyshty, nemquraılyq).
SMAILIKTER
Mysaly: 1. Erteń emtıhan bolady. 2. Bizdiń úıge qonaqqa kelińizder.
TYŃDALYM
Tyńdalym boıynsha test
1. Sóılemdi tolyqtyryńyz.
Búgin... tamyz memlekettik mereke, Konstıtýsıa kúni jarıalandy.
A. 25
Á. 16
V. 30
S. 22
2. Durys jaýapty anyqtańyz.
A. Aı saıyn
Á. Apta saıyn
V. Eki jylda bir ret
S. jyl saıyn
3. Suraqqa jaýap berińiz.
Mereke qalaı atalyp ótiledi?
A. Oblystyq kólemde.
Á. Respýblıkalyq kólemde.
V. Aýdandyq kólemde.
S. Qalalyq kólemde.
4. Mátindegi basty tirek sózderdi tabyńyz.
A. Konstıtýsıa kúni, mereke, quttyqtaý
Á. Konstıtýsıa, jyl, apta
V. Konstıtýsıa, aı saıyn
S. Konstıtýsıa, toı, tilek
OQYLYM.
Qazaqstan Respýblıkasy táýelsiz, egemendi memleket. Elimiz táýelsizdikti 1991jyly aldy. Bıyl Táýelsizdigimizge 31 jyl tolyp otyr. Qazaqstan memleketi óz egemendigin alǵan soń, óz Ata Zanymyz qabyldandy. 30 tamyz – memlekettik mereke «Konstıtýsıa kúni» dep ataldy. Elimizdiń táýelsizdigin dáleldeıtin óz rámizderi bar. Olar: Melekettik Tý. Eltańba. Ánuran.
Tapsyrma:
1. Mátindi mánerlep oqý, aýdarý
2. Mátin ishinen san esimderdi anyqtaý, túrlerin ajyratý
Muǵalim: Sóz tyńdaýshylarǵa beriledi
(tyńdaýshylar jatqa óleń joldaryn aıtady)
Tulpardyń berip tynysyn
Kemel bolsyn uly isin!
Ornasyn uly dalamda,
Yntymaq pen yrysyn.
Egemendigim - eldigim,
Baıandy bolsyn teńdigim!
Dáýirdiń kúresterinde,
Úzilmesin beldigin.
Darytpaı boıǵa keseldi,
Shaıqaltpaı kúmis kesendi,
Ádildik jolmen alyp qal,
Tarıhta ketken esendi.
Tamyryn jaıǵan tereńge,
Tózimin uqsap emenge,
Tamsanyp tursyn ózge jurt,
Qazaqtyń eli degende!
Erkin eldiń Ata Zańy ardaqty,
Árbir sózi, árbir baby salmaqty.
Adam quqy, bostandyǵy, teńdigi,
Barlyǵyn da qarastyrǵan jan - jaqty.
Ata zańym – barlyq zańnyń negizi,
Ata Zańym babalardyń lebizi.
Arqa súıer Ata zańǵa adamdar,
Artyq sanaý, kemsitýdiń joq izi.
Muǵalim:
Órkendep óz qolyna alǵan isi,
Bıikke qazaǵymnyń samǵa qusy,
Halyq bop qadir tutyp qasterlegen,
Ata zań – Azat eldiń ar - namysy!
Halqymyz birlikte, tatýlyqta tynysh ómir súrsin! Elimizdiń abyroıy men mártebesi asqaqtaı bersin! Konstıtýsıa kúni barshamyzǵa qutty bolsyn! Eńsesin asqaqtatqan Qazaqstanymyz jaınap, gúldene bersin!!!
«Atameken» áni oryndalady
Býrabaı aýdany Tilderdi oqytý ortalyǵynyń oqytýshysy A.Q.Mashırova