Quraq quraý tehnologıasy.
Qyzylorda qalasy,
№197 qazaq orta mektebiniń tehnologıa pániniń muǵalimi:
Áljanova Roza Zeınýllaqyzy
Sabaqtyq taqyryby: Quraq quraý tehnologıasy.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: oqýshylarǵa quraq quraý túrlerin, ádis – tásilderin jáne qurastyryp tigýdi úıretý;
Damytýshylyq: teorıalyq bilimderin saramandyq jumysta paıdalana bilý, oqýshylardy óz betinshe izdenýge daǵdylandyrý, olardyń oı-órisin damytý;
Tárbıelik: oqýshylardy osy óner túrimen qyzyqtyrý, uqyptylyqqa, eńbeksúıgishtikke, sulýlyqty qabyldaý sezimin oıatý, estetıkalyq talǵamdylyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: aralas
Sabaqtyń ádisi: túsindirý, suraq-jaýap, óz betinshe saramandyq jumys.
Sabaqtyq kórnekiligi: Daıyn quraq túrleri.
Qural – jabdyqtar: quraq túrleri, mata qaldyqtary, ıne, jip, qaıshy.
Pánaralyq baılanys: syzý, beıneleý óneri, tarıh.
I. Uıymdastyrý kezeńi:
• Oqýshylyrmen sálemdesemin;
• Oqýshylardy túgendeımin;
• Oqýshylardyń qural – jabdyqtaryn túgendeý;
• Oqýshylardyń zeıinderin sabaqqa aýdartý.
II. Úı tapsyrmasyn tekserý.
Ótken taqyrypty qaıtalaı otyryp, oqýshylarǵa taqyryp boıynsha suraqtar qoıý.
III. Jańa sabaq.
Tańǵajaıyp talantymen talaılardy tamsandyrǵan qazaq qolóneriniń qarapaıym da qaıtalanbas túri – qıystyryp quraq qıý, odan kózdiń jaýyn alatyndaı óte baǵaly buıymdar jasaý. Onyń qymbat qundylyǵynyń bir aıǵaǵy quraqtan jasalǵan zattardyń uzatylatyn qyz jasaýyna enip, bul dúnıe-múliktiń ajaryn araılandyryp jiberetini, úı ishine ulttyq reń berip, adamnyń rýhyn asqaqtatatyny.
Quraq–tórge tóseıtin kórpeshe. Mata qıyndylaryn qıýlastyryp, tumarsha, segiz japyraq, romb tárizdi órnekterden quralǵan kórpeni quraq nemese quraq kórpe dep ataıdy. Ejelden qonaqjaı qazaq halqy tórin qonaqqa arnalǵan “qasıetti oryn” sanaǵan. Erte kezde balasy ólip, toqtamaǵan úı “til-kózden aman bolsyn” degen yrymmen qyryq quraq qurap, balasyn soǵan oraǵan. Quraq kórpeni arasyna maqta nemese qoıdyń, túıeniń júnin salyp, syryp tigedi.
Qazaqtyń ismer, sheber áıelderi quraq kórpeden quraq keýdeshege deıin, quraq bóstekten quraq oıynshyqqa deıin jasap, keremet nárselerdiń de qarapaıym tásilmen-aq ómirge keletinin ejelden-aq qalyń jurtqa pash etip keledi. Zerdesinde zeıini bar adamdardyń qaı-qaısy da quraqtan jasalǵan zattarǵa oıly kózben nazar aýdarsa, san alýan sándi tústerdiń bir-birimen jarasym taýyp, ádemilik álemin syıǵa tartyp turǵanyn aıqyn ańǵara alady. Ol arqyly halqymyzdyń qunarly dúnıetanymyn, estetıkalyq talap-talǵamyn, sulýlyqty ańsaǵan ińkár sezimin aıtqyzbaı-aq tanısyń.
Basty buıymdary kórpe, tuskıiz, endeshe, jastyq, túrli oıynshyqtar bolyp keletin quraq quraý – qazaq dástúrinde qyz balalar kishkentaıynan bilip, úırenýge tıisti qolóner túri. Ol qyzdardy tózimdilikke, únemdilikke, sheberlikke, boıaýlardy ajyratyp, olardyń bir-birimen úılesimdilik tabýyn túsinip, tanýǵa shyńdaıdy, tazalyqqa, ásemdikke úndeıdi, jan-dúnıesin baıytyp, oı-órisin keńeıtedi. Quraq negizinen, túrli-tústi matalardan quralady. Mata qıyǵyn qolyna ustaǵan árbir áıel ony bilmeı turyp qıyq quraı almaıdy, jasaǵan buıymy kóriksiz bolyp shyǵady. Iaǵnı, quraq quraýda qoıylatyn basty shart: onymen aınalysatyn adamnyń boıynda ónerdi túsinetin qasıet, ushqyr qıal, boıaýlardyń syryn biletin tanym bolýǵa tıis.
Quraqtardyń myń qubylǵan sáni men sulýlyǵyna qarap turǵanyńda, «Shirkin-aı, qazaqtyń bul quraqtary men oıý-órnegine til bitse, olar máńgilik ǵumyr, asyl mahabbat, óshpes sulýlyq týraly bizge taýsylmas syr men jyr tolǵar edi-aý!», - dep te oıǵa qalatynyńdy qaıtersiń. Iaǵnı, quraq quraý, ony tamashalaý qyz-kelinshekterdi sulýlyqpen syrlasýǵa, ony ón-boıyńa sińirýge, boıaýlar álemin tanyp, túsinýge úıretedi. Al jany sulý adamnyń isi de, minez-qulyǵy da, sózi de, otbasy da sulý.
Saramandyq jumys
Quraq quraý úshin eń aldymen, qajetti materıaldar tańdap alynyp, olar túri, túsi, matasyna qaraı suryptalady. Iaǵnı, matalardyń barqyt, jibek, sısa, sáten kesindileri jeke-jeke bólip alynady. Sodan keıin ismer áıel ne biryńǵaı barqyttan, nemese biryńǵaı jibekten quraq quraýǵa kirisedi. Bul isti bastamas buryn árbir tústiń bir-birine sáıkes kelýine, birin-biri ashyp turýyna aıryqsha kóńil bólinedi.
1. Qatty qaǵazdan úlgiler daıyndap alý.
2. Mataǵa úlgini túsirip alyp, qyrqý.
3. Eki matany bir-birimen bettestirip tigý
4. Qalǵan matalardy bir-birimen qosyp tigý
Sabaqtyń qorytyndysy:
- Quraq – qazaq halqynyń úı turmysynyń buıymdarynda urpaqtan–urpaqqa ulasqan ulttyq tásildegi óner ekendigine kóz jetkizdik.
- Quraq quraý óneriniń shyǵýy tikeleı úı jıhazdarynyń sándiligi, mata túrlerin paıdalanýdaǵy únemdiligi adam balasy kúndelikti tutynatyn tósenish ekenin meńgerdik.
Qorytyndy suraqtar:
- Ulttyq úılesim boıynsha qansha tústi bilesińder?
- Segiz japyraq quraǵynyń úlgisiniń bólshekteri qandaı geometrıalyq fıgýradan turady?
- Qaýipsizdik saqtaý erejeleriniń qoldanýyn ata.
- Ulttyq qolóner quraq quraǵynan shyǵatyn buıymdardy ata.
Úıge tapsyrma:
- Segiz japyraq quraǵyn paıdalanyp, quraq kórpeshesin nemese jastyqshasyn tigip kelý
Oqýshylardy baǵalaý:
- Sabaqqa qatysýlaryna baılanysty baǵalanady.
Jumys oryndaryn jınastyrý.
№197 qazaq orta mektebiniń tehnologıa pániniń muǵalimi:
Áljanova Roza Zeınýllaqyzy
Sabaqtyq taqyryby: Quraq quraý tehnologıasy.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: oqýshylarǵa quraq quraý túrlerin, ádis – tásilderin jáne qurastyryp tigýdi úıretý;
Damytýshylyq: teorıalyq bilimderin saramandyq jumysta paıdalana bilý, oqýshylardy óz betinshe izdenýge daǵdylandyrý, olardyń oı-órisin damytý;
Tárbıelik: oqýshylardy osy óner túrimen qyzyqtyrý, uqyptylyqqa, eńbeksúıgishtikke, sulýlyqty qabyldaý sezimin oıatý, estetıkalyq talǵamdylyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: aralas
Sabaqtyń ádisi: túsindirý, suraq-jaýap, óz betinshe saramandyq jumys.
Sabaqtyq kórnekiligi: Daıyn quraq túrleri.
Qural – jabdyqtar: quraq túrleri, mata qaldyqtary, ıne, jip, qaıshy.
Pánaralyq baılanys: syzý, beıneleý óneri, tarıh.
I. Uıymdastyrý kezeńi:
• Oqýshylyrmen sálemdesemin;
• Oqýshylardy túgendeımin;
• Oqýshylardyń qural – jabdyqtaryn túgendeý;
• Oqýshylardyń zeıinderin sabaqqa aýdartý.
II. Úı tapsyrmasyn tekserý.
Ótken taqyrypty qaıtalaı otyryp, oqýshylarǵa taqyryp boıynsha suraqtar qoıý.
III. Jańa sabaq.
Tańǵajaıyp talantymen talaılardy tamsandyrǵan qazaq qolóneriniń qarapaıym da qaıtalanbas túri – qıystyryp quraq qıý, odan kózdiń jaýyn alatyndaı óte baǵaly buıymdar jasaý. Onyń qymbat qundylyǵynyń bir aıǵaǵy quraqtan jasalǵan zattardyń uzatylatyn qyz jasaýyna enip, bul dúnıe-múliktiń ajaryn araılandyryp jiberetini, úı ishine ulttyq reń berip, adamnyń rýhyn asqaqtatatyny.
Quraq–tórge tóseıtin kórpeshe. Mata qıyndylaryn qıýlastyryp, tumarsha, segiz japyraq, romb tárizdi órnekterden quralǵan kórpeni quraq nemese quraq kórpe dep ataıdy. Ejelden qonaqjaı qazaq halqy tórin qonaqqa arnalǵan “qasıetti oryn” sanaǵan. Erte kezde balasy ólip, toqtamaǵan úı “til-kózden aman bolsyn” degen yrymmen qyryq quraq qurap, balasyn soǵan oraǵan. Quraq kórpeni arasyna maqta nemese qoıdyń, túıeniń júnin salyp, syryp tigedi.
Qazaqtyń ismer, sheber áıelderi quraq kórpeden quraq keýdeshege deıin, quraq bóstekten quraq oıynshyqqa deıin jasap, keremet nárselerdiń de qarapaıym tásilmen-aq ómirge keletinin ejelden-aq qalyń jurtqa pash etip keledi. Zerdesinde zeıini bar adamdardyń qaı-qaısy da quraqtan jasalǵan zattarǵa oıly kózben nazar aýdarsa, san alýan sándi tústerdiń bir-birimen jarasym taýyp, ádemilik álemin syıǵa tartyp turǵanyn aıqyn ańǵara alady. Ol arqyly halqymyzdyń qunarly dúnıetanymyn, estetıkalyq talap-talǵamyn, sulýlyqty ańsaǵan ińkár sezimin aıtqyzbaı-aq tanısyń.
Basty buıymdary kórpe, tuskıiz, endeshe, jastyq, túrli oıynshyqtar bolyp keletin quraq quraý – qazaq dástúrinde qyz balalar kishkentaıynan bilip, úırenýge tıisti qolóner túri. Ol qyzdardy tózimdilikke, únemdilikke, sheberlikke, boıaýlardy ajyratyp, olardyń bir-birimen úılesimdilik tabýyn túsinip, tanýǵa shyńdaıdy, tazalyqqa, ásemdikke úndeıdi, jan-dúnıesin baıytyp, oı-órisin keńeıtedi. Quraq negizinen, túrli-tústi matalardan quralady. Mata qıyǵyn qolyna ustaǵan árbir áıel ony bilmeı turyp qıyq quraı almaıdy, jasaǵan buıymy kóriksiz bolyp shyǵady. Iaǵnı, quraq quraýda qoıylatyn basty shart: onymen aınalysatyn adamnyń boıynda ónerdi túsinetin qasıet, ushqyr qıal, boıaýlardyń syryn biletin tanym bolýǵa tıis.
Quraqtardyń myń qubylǵan sáni men sulýlyǵyna qarap turǵanyńda, «Shirkin-aı, qazaqtyń bul quraqtary men oıý-órnegine til bitse, olar máńgilik ǵumyr, asyl mahabbat, óshpes sulýlyq týraly bizge taýsylmas syr men jyr tolǵar edi-aý!», - dep te oıǵa qalatynyńdy qaıtersiń. Iaǵnı, quraq quraý, ony tamashalaý qyz-kelinshekterdi sulýlyqpen syrlasýǵa, ony ón-boıyńa sińirýge, boıaýlar álemin tanyp, túsinýge úıretedi. Al jany sulý adamnyń isi de, minez-qulyǵy da, sózi de, otbasy da sulý.
Saramandyq jumys
Quraq quraý úshin eń aldymen, qajetti materıaldar tańdap alynyp, olar túri, túsi, matasyna qaraı suryptalady. Iaǵnı, matalardyń barqyt, jibek, sısa, sáten kesindileri jeke-jeke bólip alynady. Sodan keıin ismer áıel ne biryńǵaı barqyttan, nemese biryńǵaı jibekten quraq quraýǵa kirisedi. Bul isti bastamas buryn árbir tústiń bir-birine sáıkes kelýine, birin-biri ashyp turýyna aıryqsha kóńil bólinedi.
1. Qatty qaǵazdan úlgiler daıyndap alý.
2. Mataǵa úlgini túsirip alyp, qyrqý.
3. Eki matany bir-birimen bettestirip tigý
4. Qalǵan matalardy bir-birimen qosyp tigý
Sabaqtyń qorytyndysy:
- Quraq – qazaq halqynyń úı turmysynyń buıymdarynda urpaqtan–urpaqqa ulasqan ulttyq tásildegi óner ekendigine kóz jetkizdik.
- Quraq quraý óneriniń shyǵýy tikeleı úı jıhazdarynyń sándiligi, mata túrlerin paıdalanýdaǵy únemdiligi adam balasy kúndelikti tutynatyn tósenish ekenin meńgerdik.
Qorytyndy suraqtar:
- Ulttyq úılesim boıynsha qansha tústi bilesińder?
- Segiz japyraq quraǵynyń úlgisiniń bólshekteri qandaı geometrıalyq fıgýradan turady?
- Qaýipsizdik saqtaý erejeleriniń qoldanýyn ata.
- Ulttyq qolóner quraq quraǵynan shyǵatyn buıymdardy ata.
Úıge tapsyrma:
- Segiz japyraq quraǵyn paıdalanyp, quraq kórpeshesin nemese jastyqshasyn tigip kelý
Oqýshylardy baǵalaý:
- Sabaqqa qatysýlaryna baılanysty baǵalanady.
Jumys oryndaryn jınastyrý.
You Might Also Like
