Quzyrly oqytýdyń negizgi faktorlary
Mektep jumysy men oqýshy jetistikterin óristetýdegi negizgi tulǵa - muǵalim
Strong, 2011
2012 - 2013 oqý jyly bastalysymen úsh aılyq kýrs, Kembrıdj ýnıversıtetiniń baǵdarlamasy neni oqytady degen ustazdar qaýymyna tanys emes suraqtar meni de mazalaǵan edi. Sol kýrstan Respýblıkalyq deńgeıde ótken áriptesterimmen birlese oqý barysynda bilim salasynda bolyp jańalyqtar men ózgeristermen men de habardar boldym.
Quzyrly oqytýdyń mańyzdy faktory muǵalimniń oqýshynyń taqyryp mánin óz betimen meńgerýin túsinýi men baǵalaı alýy bolyp tabylady. Mundaı tásil bul úderiske oqýshynyń óziniń de qatysýyn talap etedi. Osylaısha, oqýshy da óziniń oqýy úshin jaýapty bolady. Oqýshy mundaı jaýapkershilikti kóbinese sabaq berý barysynda muǵalim qalyptastyratyn ortada sezinip, qabyldaıdy. Sondyqtan muǵalimde Shýlmannyń «úsh kómekshisi» dep atalatyn qasıetter bolǵan jaǵdaıda ǵana oqytý jaqsy bolyp sanalady. Oqytýdyń sapaly jáne tabysty bolýy belgili bir deńgeıde muǵalimniń qalyptasyp otyrǵan jaǵdaılarǵa beıimdele alýyna tyǵyz baılanysty ekendigin baıqadym. Merser men Lıtlton 2007 jyly « Dıalog sabaqta - oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn arttyrýmen qatar, olardyń bilim deńgeıleriniń ósýine úles qosatyndyǵyn atap kórsetse al « Oqytýdaǵy áńgimelesý – qarym – qatynas jasaýdyń birsaryndy úderisi emes, kerisinshe ıdeıalar ekijaqty baǵytta júredi onyń negizinde oqýshynyń bilim alý úderisi alǵa jyljıdy dedi - Aleksander, 2004 jyl. Djın Roddok «Oqýshy únine» basa nazar aýdarý kerek. ıaǵnı «dástúrli stılde muǵalim basty rolde tursa, endi oqýshyny sóıletýge óz oıyn erkin jetkize bilýge ózindik pikirin qalyptastyra bilýge úıretýimiz kerek ekenin bildim. Toptyq jumys oqýshylarǵa bir - birinen qalmaý úshin bilimge básekelestik týǵyzsa al sabaqta sóılemeıtin oqýshy topta sóıleı bastasa, keıbir oqýshydan kóshbasshylyqty ta ańǵarýǵa bolatynyna kózim jetti. Tek árbir ustaz erteńgi óter 45 mınýttyq sabaǵyna úlken daıyndyq jasap barý kerek te oqýshyǵa baǵyt baǵdar bere otyryp synı oılata bilýi kerek. «Synı turǵysynan oılaý degenimiz - bul synaý emes, oılaý týraly oılaný» - degen Fleıvel sózimen aıtqanda oqýshyny sabaq aıtpas buryn oılanýyna ýaqyt berýimiz kerek. Osynyń nátıjesinde:
- olar toppen jumys jasaýdy bildi;
- óz oılaryn birlese qaǵazǵa sala bildi;
- árqaısy óz pikirin bildirýge tyrysty;
- ony qorǵaý úshin sóıleý daǵdylary qalyptasa bastady.
- pánge degen qyzyǵýshylyqtary tereńdeı bastady.
- top úshin belsendilikteri arta tústi;
- birin - biri baǵalaýdy úırendi;
- alynǵan saýalnama, test jumystarynyń qorytyndysyna qaraǵanda bilim sapasynda ilgerileýshilikti baıqadym. Al áriptesterime koých retinde:
1. Jekelengen oqýshylardyń jas erekshelikterin eskere otyryp, bilim alý qajettiliginiń máseleleri boıynsha muǵalimderge qalaı keńes berý kerektigin bildim;
2. Koých pen tálimgerdiń rolin oryndaı otyryp, muǵalimderdiń toptyq, jekeleı oqýyn basqardym, baǵyt baǵdar berdim.
3. Mektep muǵalimderiniń kásibı qoǵamdastyǵynyń qyzmetine bastama kóterdim, jáne ony áriptesterim qyzý qoldady. Mektebimiz osy baǵdarlama boıynsha aýdanda «Úlgi tirek» mektebi boldy.
4. Mektepte tizbektelgen sabaqtar toptamasyn josparlaýda tálimgerlik rolin atqara bastadym. jetistikteri men ony yntalandyrý joldary, sondaı - aq oqýshylardyń oqýyn jetildirý úshin odan ári damytylýǵa tıisti salany anyqtaý jóninde oqýshylarǵa, áriptester men ata - analarǵa ýaqtyly, syndarly keri baılanys jasaýdy. Edvard de Bononyń «Aqyldyń alty qalpaǵy» arqyly da oı qorytýdy bildim.
«Ortasha muǵalim - aıtyp beredi, Jaqsy muǵalim - túsindiredi, Úzdik muǵalim - kórsetedi, Uly muǵalim - shabyttandyrady» dep A. Ý. Ýord aıtsa, «Maǵan aıt, men ony umytamyn, kórset, múmkin, esimde saqtarmyn, meni qyzyqtyr, men sonda túsinemin» degen qytaı maqaly.
Al bizdiń el bılegen babamyz Abylaı han: «Bilekke sengen zamanda eshkimge des bermedik, Bilimge sengen zamanda qapy qalyp júrmelik!» degen edi.
Bastaǵan jumystaryńyzǵa sáttilik tileımin.
Strong, 2011
2012 - 2013 oqý jyly bastalysymen úsh aılyq kýrs, Kembrıdj ýnıversıtetiniń baǵdarlamasy neni oqytady degen ustazdar qaýymyna tanys emes suraqtar meni de mazalaǵan edi. Sol kýrstan Respýblıkalyq deńgeıde ótken áriptesterimmen birlese oqý barysynda bilim salasynda bolyp jańalyqtar men ózgeristermen men de habardar boldym.
Quzyrly oqytýdyń mańyzdy faktory muǵalimniń oqýshynyń taqyryp mánin óz betimen meńgerýin túsinýi men baǵalaı alýy bolyp tabylady. Mundaı tásil bul úderiske oqýshynyń óziniń de qatysýyn talap etedi. Osylaısha, oqýshy da óziniń oqýy úshin jaýapty bolady. Oqýshy mundaı jaýapkershilikti kóbinese sabaq berý barysynda muǵalim qalyptastyratyn ortada sezinip, qabyldaıdy. Sondyqtan muǵalimde Shýlmannyń «úsh kómekshisi» dep atalatyn qasıetter bolǵan jaǵdaıda ǵana oqytý jaqsy bolyp sanalady. Oqytýdyń sapaly jáne tabysty bolýy belgili bir deńgeıde muǵalimniń qalyptasyp otyrǵan jaǵdaılarǵa beıimdele alýyna tyǵyz baılanysty ekendigin baıqadym. Merser men Lıtlton 2007 jyly « Dıalog sabaqta - oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn arttyrýmen qatar, olardyń bilim deńgeıleriniń ósýine úles qosatyndyǵyn atap kórsetse al « Oqytýdaǵy áńgimelesý – qarym – qatynas jasaýdyń birsaryndy úderisi emes, kerisinshe ıdeıalar ekijaqty baǵytta júredi onyń negizinde oqýshynyń bilim alý úderisi alǵa jyljıdy dedi - Aleksander, 2004 jyl. Djın Roddok «Oqýshy únine» basa nazar aýdarý kerek. ıaǵnı «dástúrli stılde muǵalim basty rolde tursa, endi oqýshyny sóıletýge óz oıyn erkin jetkize bilýge ózindik pikirin qalyptastyra bilýge úıretýimiz kerek ekenin bildim. Toptyq jumys oqýshylarǵa bir - birinen qalmaý úshin bilimge básekelestik týǵyzsa al sabaqta sóılemeıtin oqýshy topta sóıleı bastasa, keıbir oqýshydan kóshbasshylyqty ta ańǵarýǵa bolatynyna kózim jetti. Tek árbir ustaz erteńgi óter 45 mınýttyq sabaǵyna úlken daıyndyq jasap barý kerek te oqýshyǵa baǵyt baǵdar bere otyryp synı oılata bilýi kerek. «Synı turǵysynan oılaý degenimiz - bul synaý emes, oılaý týraly oılaný» - degen Fleıvel sózimen aıtqanda oqýshyny sabaq aıtpas buryn oılanýyna ýaqyt berýimiz kerek. Osynyń nátıjesinde:
- olar toppen jumys jasaýdy bildi;
- óz oılaryn birlese qaǵazǵa sala bildi;
- árqaısy óz pikirin bildirýge tyrysty;
- ony qorǵaý úshin sóıleý daǵdylary qalyptasa bastady.
- pánge degen qyzyǵýshylyqtary tereńdeı bastady.
- top úshin belsendilikteri arta tústi;
- birin - biri baǵalaýdy úırendi;
- alynǵan saýalnama, test jumystarynyń qorytyndysyna qaraǵanda bilim sapasynda ilgerileýshilikti baıqadym. Al áriptesterime koých retinde:
1. Jekelengen oqýshylardyń jas erekshelikterin eskere otyryp, bilim alý qajettiliginiń máseleleri boıynsha muǵalimderge qalaı keńes berý kerektigin bildim;
2. Koých pen tálimgerdiń rolin oryndaı otyryp, muǵalimderdiń toptyq, jekeleı oqýyn basqardym, baǵyt baǵdar berdim.
3. Mektep muǵalimderiniń kásibı qoǵamdastyǵynyń qyzmetine bastama kóterdim, jáne ony áriptesterim qyzý qoldady. Mektebimiz osy baǵdarlama boıynsha aýdanda «Úlgi tirek» mektebi boldy.
4. Mektepte tizbektelgen sabaqtar toptamasyn josparlaýda tálimgerlik rolin atqara bastadym. jetistikteri men ony yntalandyrý joldary, sondaı - aq oqýshylardyń oqýyn jetildirý úshin odan ári damytylýǵa tıisti salany anyqtaý jóninde oqýshylarǵa, áriptester men ata - analarǵa ýaqtyly, syndarly keri baılanys jasaýdy. Edvard de Bononyń «Aqyldyń alty qalpaǵy» arqyly da oı qorytýdy bildim.
«Ortasha muǵalim - aıtyp beredi, Jaqsy muǵalim - túsindiredi, Úzdik muǵalim - kórsetedi, Uly muǵalim - shabyttandyrady» dep A. Ý. Ýord aıtsa, «Maǵan aıt, men ony umytamyn, kórset, múmkin, esimde saqtarmyn, meni qyzyqtyr, men sonda túsinemin» degen qytaı maqaly.
Al bizdiń el bılegen babamyz Abylaı han: «Bilekke sengen zamanda eshkimge des bermedik, Bilimge sengen zamanda qapy qalyp júrmelik!» degen edi.
Bastaǵan jumystaryńyzǵa sáttilik tileımin.
You Might Also Like
