- 19 aqp. 2020 00:00
- 260
Sasqalaq Sádý
Bir baıdyń Sádý degen jalǵyz balasy bir kúni ańǵa shyqpaqshy bolady. Biraq ol bul sapar ádettegisindeı qasyna kisi ertpeıdi, «bireý alyp bergen ańdy qaıteıin, men de óz betimmen olja tabamyn» dep qulshynady. Muny estigen ákesi balasynyń talabyna súısinip, astyna eń bir jýas atyn mingizedi de, qolyna ańdy ózi qaıyryp, ózi ustaıtyn júırik tazysyn jetektetedi. Sóıtip, Sádý «qyryspal ańshy» bolyp jolǵa shyǵady:
Ońasha shyqqan soń Sádý ańshylardan kórgenin istep tazysyn bosatyp qoıa beredi. Tazy salǵan jerden ıis qýyp, izge túsip jóneledi. Odan Sádý de qalmaıdy. Bir kezde esiz taý ishine kiredi. Bir qyrqadan asa bergende, Sádý tazysynyń bir qoıandy shalyp bara jatqanyn kórip qalady da, aıqaılap atyna qamshy basady. Qyrqaǵa shyqsa qoıan da, tazy da joq. Sádý «Aqqasqa, Aqqasqa!» dep aıqaılap olaı da, bylaı da shabady. Túk joq, zym-zıa. Qoıany bylaı tursyn, tazysyna zar bolady endi ol.
Álden ýaqytta Aqqasqa keledi, aýzy-basy qan-qan. Oljadan aıyrylyp qalǵanyna Sádýdiń ishi kúıedi. «Á, bul qoıandy ózi jep qoıǵan eken, endeshe men muny qasymnan eki eli shyǵarmaımyn», — dep oılaıdy Sádý. Sóıtip, ol Aqqasqany qarǵybaýynan shylbyrymen baılap alady.
Bir kezde qalyń qoıtas ishinen bir túlki zyta jóneledi. Muny kórgen Aqqasqa sasqalaq Sádýdiń qolynan shylbyrdy jula qosylady da, saıdyń arǵy betine jibermeı bir tolǵap ótkende túlki sasqanynan inge qoıyp ketedi. Atyn tópep Sádý de jetedi. Kelse, inniń eki aýzy bar eken. Bir aýzyn tyrmalap Aqqasqa qazyp jatyr. Sádý ekinshi aýzyna kelse, túlki innen qylt ete qalady. Osy kezde Sádý atynan qarǵyp túsip, inniń aýzyn bassalady. Biraq túlki in túbine ketip qalady. Endi qaıtý kerek?..
Sádý tymaǵymen bul aýyzdy biteıdi de, inniń ıt qazyp jatqan jaǵyna keledi. Sóıtip Aqqasqany ustap alyp, ony moınyndaǵy shylbyrynyń bir ushymen atynyń aýyzdyǵyna baılaıdy. Osy kezde túlki olardyń qasyndaǵy bos aýyzdan taǵy da qylt etedi. Sasqalaqtaǵan Sádý baj etip, qolyndaǵy qamshysymen inniń aýzyn shartyldatyp sabaı beredi. Bul dybystan shoshynǵan túlki inniń tymaq tyǵylǵan aýzynan shyǵa qashady. İnge tyǵyndalǵan tymaq túlkiniń basynda ketedi.
Bul kezde baılaýda alasuryp, alar ańyn ańdyp turǵan adýyn tazy da tap beredi. Ejelden jetekke úırenip qalǵan at ta odan qalyspaı quıǵyta jóneledi. Sasqalaq Sádý qyzyl tanaý bolyp jaıaý qalady.
Esiz taý, taqtaı-taqtaı tas, shym-shytyryq shatqal. İshinde shyrmatylyp Sádý júr. Ol ótken-ketkennen:
— Tymaq kıgen túlki kórgenderiń bar ma? At jetektegen tazy kórgenderiń bar ma? — dep suraıdy. Biraq «kórdik» degen jan bolmaıdy. Sádý aýylǵa qaıtaıyn dese, oljasy men tymaǵyn, tazysy men atyn qımaıdy, taýyp alarmyn degen úmitpen taýdyń ishinde qańǵyp qala beripti.