Shesheniń balalaryn súıýi
Ádebıettik oqý 4 klass
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: M. Dýlatovtyń ómiri men shyǵarmashylyǵyna qysqasha toqtalý, oqýlyqta berilgen óleńine jan - jaqty taldaý jasaı otyryp, taqyrybyn ashý.
Damytýshylyq: oqýshylardyń sóıleýin damytý, shyǵarmashylyqqa, óz oılaryn erkin, jatyq jetkize bilýge daǵdylandyrý.
Tárbıelik: oqýshylardyń ómirdegi eń ardaqty jan - anany súıýge, qadirleýge, qasterleı bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: jańa taqyrypty meńgertý
Qoldanylatyn ádis - tásil: oqytý, suraq - jaýap, taldaý, STO ádisteri
Sabaqtyń kórnekiligi: tirek - syzba, M. Dýlatovtyń portreti, slaıd - sýretter
Pánaralyq baılanys: qazaq tili, mýzyka, Qazaqstan tarıhy
Toptyq jumys túrine baılanysty mindeti: oqýshylar top ishinde yntymaqtastyqpen jumys isteıdi, bir - birimen oı bólisip, berilgen óleńdi taldap, salystyrady; jumys kezinde oılaryn ortaǵa salyp, jaýap beredi.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi. Sálemdesý, túgendeý, nazarlaryn sabaqqa aýdarý.
İİ. Psıhologıalyq daıyndyq.
Sáttilik bizder tileıik,
Men saǵan, sen maǵan.
Kúndeı kúlip júreıik,
Kúnniń nuryn tógeıik,
Men saǵan, sen maǵan.
İİİ. Úı tapsyrmasyn suraý: Asqar Dýlatovtyń «Aıaýly Jaqań» mátinin oqyp, mazmunyn aıtý (3 - 4 oqýshy mazmunyn aıtady)
«Kýbızm» ádisi arqyly suraqtarǵa jaýap berý. (Mátin mazmunyna saı suraqtar)
1. Estelikti kim jazǵan? (Asqar Mirjaqyptyń aǵasy)
2. Mátinge súıenip, Mirjaqypty sıpattaý
Syrtqy túr - álpeti: Ereksheligi:
Denesi tyǵyrshyqtaı jumyr Úzdik oqýy, ójettigi, izdenimpazdylyǵy.
Boıy alasalaý
Kıimi taza, jınaqy
Qımyly shapshań
3. M. Dýlatovtyń alǵashqy kitabynyń «Oıan, qazaq» dep atalý sebebi nede?
Mirjaqyp «Oıan, qazaq» kitabynda uran salyp halqyn óner - bilimge shaqyrǵan. Qazaq eliniń basqa jurtpen terezesi teńelip, irgeli el bolýyn kóksegen.
4. M. Dýlatov neni armandaǵan?
5. Gazet betterinde jarıalanyp júrgen eki kisiniń jazǵandaryn qatty unatatyn. Bul
kisilerdiń biri - Ahmet Baıtursynov, ekinshisi - belgili qoǵam qaıratkeri Álıhan Bókeıhanov. Mirjaqyptyń bar armany osy eki aǵasymen kezdesý edi.
Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý. Toptarǵa bólip toppen otyrǵyzý.
1 - kezeń. Qyzyǵýshylyǵyn oıatý.
Úsh áripten turatyn,
Esimi onyń turaqty
Ońǵa oqy, solǵa oqy,
Ózgermeıdi esh odan
Kúnim, janym deıtuǵyn,
Aıtady káni, kim atyn? / Ana/
2 - kezeń. Toptastyrý strategıasy.
- Sonymen, balalar, «Ana degen kim?» suraǵyna qoıylatyn jaýaptar tizbegin jazaıyq.
Ana kim?
- Qamqorshy
- Dos
- Ustaz
- Jaryq ómir syılaýshy
- Janashyr
- Aqylshy
- Meıirimdi jan
- Pana
- Aıaýly jan
3 - kezeń. Maǵynany ajyratý.
- Búgingi sabaǵymyz ana taqyrybyna baılanysty M. Dýlatovtyń «Shesheniń balalaryn súıýi» dep atalatyn óleńimen tanysamyz.
- Avtor týraly maǵlumat berý.
Mirjaqyp Dýlatov kim?
- Qostanaı óńirinen shyqqan tulǵa
- Jazýshy
- Dramatýrg
- Qazaq aqyny
- Aǵartýshy - pedagog
- Alash qozǵalysynyń qaıratkeri
- HH ǵasyrdyń bas kezindegi qazaq mádenıeti men ádebıetiniń kórnekti ókili.
- Qazaq halqynyń bostandyǵy úshin kúresken aqyn.
- Mirjaqyptyń «Oıan, qazaq!» degen jınaǵy bar. Aqyn óleńderinde halyqty bilimge,
oqýǵa, teńdik úshin kúresýge shaqyrady. Balalarǵa arnap tabıǵat, adamgershilik tárbıesi taqyrybynda shaǵyn áńgimeler, óleńder jazǵan.
Sonyń biri - «Shesheniń balalaryn súıýi» óleńi.
4 - kezeń. Mátinmen jumys.
Óleńdi muǵalimniń mánerlep oqýy. /Mátin oqylyp jatqanda kúı áýeni oınalyp turady, ınteraktıvti taqtadan sýretter kórsetiledi/.
Óleń kim týraly? /bala úshin ómirdegi ardaqty jan - ana týraly jazylǵan/
5 - kezeń. Sózdik jumys. Kóz jasyn kóldetý - qatty jylaý.
6 - kezeń. Óleńdi ár top bir shýmaqtan oqyp, mazmunyn ashý, taldaý. Ár shýmaqty oqı otyryp taldaıdy. Bul óleńde aqyn ana balasy jaqsy bolsa, qýanyp, jalqaý bolsa, ýaıymdaıtyndyǵy, balasy úshin tún uıqysyn tórt bólip, balasy úshin maqtanyp, tóbesi kókke jetedi dep ananyń balasyna degen ystyq yqylasyn, mahabbatyn jyr etedi.
7 - kezeń. Ádebıet teorıasy. Arnaý - bir adamǵa, ne kópshilikke, ne tabıǵattyń bir qubylysyna qaıyryla arnaı sóıleý. Olar keıde lepti sóılem, keıde suraýly sóılem bolady. /suraý arnaý/
8 - kezeń. Problemalyq suraqtar. Pikiralysý.
1. Aqyn óleńdi kimge arnaǵan?
2. Balasynyń qýanyshyna qýanatyn, qaıǵysyna kúıetin kim?
3. Ana qaı kezde kóz jasyn kóldetedi?
4. Bizdiń qoǵamǵa qarttar úıi qajet pe?
5. Qarttar úıi bolmas úshin ne isteý kerek?
9 - kezeń. Sergitý.
10 - kezeń. Toptyq jumys.
1 - top. Ana týraly maqal - mátelder aıtady.
2 - top. Meniń anam meni erkeletedi.
11 - kezeń. Oı qozǵaý (ujymdyq jumys).
Shyǵarmashylyq tapsyrma.
______________ danasyń «anashym)
______________ panasyń (Bizderge)
________________ balasyn (aıalap)
_______________ anashym (ósirgen)
12 - kezeń. Oı tolǵanys. Bes joldy óleń «Ana».
Zat esim (Ana)
Syn esim (meıirimdi, sulý, aıdaı)
Etistik (ósiredi, mápeleıdi, erkeletedi)
Sóılemder (Anany syılaý kerek.)
13 - kezeń. Bekitý.
1. Avtory: M. Dýlatov
2. Taqyryp: Bul óleńniń taqyryby ananyń balasyna degen mahabbatyna arnalǵan.
3. Ideıasy - ananyń bar armany, ómiriniń máni - balasy, sonyń amandyǵy.
4. Arnaý - suraý arnaý.
5. Óleńniń negizgi túıini, tárbıelik máni - balaǵa ana qadirin túsindirý, anany súıýge,
qamqor bolýǵa, perzenttik paryzyn óteýge tárbıeleý.
1 - kezeń. «Aıaly alaqan» oqýshylar analarynyń sol qoldaryn qaǵazǵa aınaldyra syzyp, qıyp alyp keledi. Alaqan tańbasyna anaǵa eń jyly lebizderin jazady.
1 - kezeń. «Ana» sóziniń kiltin tabý.
A - damnyń
N - aǵyz
A - syly
16 - kezeń. Qorytyndylaý.
Ana týraly tolǵanbaǵan jan kemde - kem. Danyshpan da, ǵalym da, han da, qara da ana alaqanynan túlep ushady. «Peıish ananyń tabanynyń astynda» degen sóz tegin aıtpaǵan. Demek, dúnıede ana aldyndaǵy paryzdy óteý múmkin emes. Sondyqtan da anamyzdy qurmet tutýdy azamattyq mindetimiz dep uǵyna otyryp, «Anashym» óleńin oryndaıyq.
17 - kezeń. «Búgingi sabaqtan alǵan áserim» /oqýshynyń oıyn tyńdaý/
18 - kezeń. Úıge tapsyrma.
1) M. Dýlatov «Shesheniń balalaryn súıýi» óleńin jattaý.
2) «Meniń aıaýly anam» taqyrybyna shaǵyn shyǵarma jazý.
19 - kezeń. Baǵalaý. Top basshylary baǵalaý paraǵy boıynsha bir - birin baǵalaıdy.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: M. Dýlatovtyń ómiri men shyǵarmashylyǵyna qysqasha toqtalý, oqýlyqta berilgen óleńine jan - jaqty taldaý jasaı otyryp, taqyrybyn ashý.
Damytýshylyq: oqýshylardyń sóıleýin damytý, shyǵarmashylyqqa, óz oılaryn erkin, jatyq jetkize bilýge daǵdylandyrý.
Tárbıelik: oqýshylardyń ómirdegi eń ardaqty jan - anany súıýge, qadirleýge, qasterleı bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: jańa taqyrypty meńgertý
Qoldanylatyn ádis - tásil: oqytý, suraq - jaýap, taldaý, STO ádisteri
Sabaqtyń kórnekiligi: tirek - syzba, M. Dýlatovtyń portreti, slaıd - sýretter
Pánaralyq baılanys: qazaq tili, mýzyka, Qazaqstan tarıhy
Toptyq jumys túrine baılanysty mindeti: oqýshylar top ishinde yntymaqtastyqpen jumys isteıdi, bir - birimen oı bólisip, berilgen óleńdi taldap, salystyrady; jumys kezinde oılaryn ortaǵa salyp, jaýap beredi.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi. Sálemdesý, túgendeý, nazarlaryn sabaqqa aýdarý.
İİ. Psıhologıalyq daıyndyq.
Sáttilik bizder tileıik,
Men saǵan, sen maǵan.
Kúndeı kúlip júreıik,
Kúnniń nuryn tógeıik,
Men saǵan, sen maǵan.
İİİ. Úı tapsyrmasyn suraý: Asqar Dýlatovtyń «Aıaýly Jaqań» mátinin oqyp, mazmunyn aıtý (3 - 4 oqýshy mazmunyn aıtady)
«Kýbızm» ádisi arqyly suraqtarǵa jaýap berý. (Mátin mazmunyna saı suraqtar)
1. Estelikti kim jazǵan? (Asqar Mirjaqyptyń aǵasy)
2. Mátinge súıenip, Mirjaqypty sıpattaý
Syrtqy túr - álpeti: Ereksheligi:
Denesi tyǵyrshyqtaı jumyr Úzdik oqýy, ójettigi, izdenimpazdylyǵy.
Boıy alasalaý
Kıimi taza, jınaqy
Qımyly shapshań
3. M. Dýlatovtyń alǵashqy kitabynyń «Oıan, qazaq» dep atalý sebebi nede?
Mirjaqyp «Oıan, qazaq» kitabynda uran salyp halqyn óner - bilimge shaqyrǵan. Qazaq eliniń basqa jurtpen terezesi teńelip, irgeli el bolýyn kóksegen.
4. M. Dýlatov neni armandaǵan?
5. Gazet betterinde jarıalanyp júrgen eki kisiniń jazǵandaryn qatty unatatyn. Bul
kisilerdiń biri - Ahmet Baıtursynov, ekinshisi - belgili qoǵam qaıratkeri Álıhan Bókeıhanov. Mirjaqyptyń bar armany osy eki aǵasymen kezdesý edi.
Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý. Toptarǵa bólip toppen otyrǵyzý.
1 - kezeń. Qyzyǵýshylyǵyn oıatý.
Úsh áripten turatyn,
Esimi onyń turaqty
Ońǵa oqy, solǵa oqy,
Ózgermeıdi esh odan
Kúnim, janym deıtuǵyn,
Aıtady káni, kim atyn? / Ana/
2 - kezeń. Toptastyrý strategıasy.
- Sonymen, balalar, «Ana degen kim?» suraǵyna qoıylatyn jaýaptar tizbegin jazaıyq.
Ana kim?
- Qamqorshy
- Dos
- Ustaz
- Jaryq ómir syılaýshy
- Janashyr
- Aqylshy
- Meıirimdi jan
- Pana
- Aıaýly jan
3 - kezeń. Maǵynany ajyratý.
- Búgingi sabaǵymyz ana taqyrybyna baılanysty M. Dýlatovtyń «Shesheniń balalaryn súıýi» dep atalatyn óleńimen tanysamyz.
- Avtor týraly maǵlumat berý.
Mirjaqyp Dýlatov kim?
- Qostanaı óńirinen shyqqan tulǵa
- Jazýshy
- Dramatýrg
- Qazaq aqyny
- Aǵartýshy - pedagog
- Alash qozǵalysynyń qaıratkeri
- HH ǵasyrdyń bas kezindegi qazaq mádenıeti men ádebıetiniń kórnekti ókili.
- Qazaq halqynyń bostandyǵy úshin kúresken aqyn.
- Mirjaqyptyń «Oıan, qazaq!» degen jınaǵy bar. Aqyn óleńderinde halyqty bilimge,
oqýǵa, teńdik úshin kúresýge shaqyrady. Balalarǵa arnap tabıǵat, adamgershilik tárbıesi taqyrybynda shaǵyn áńgimeler, óleńder jazǵan.
Sonyń biri - «Shesheniń balalaryn súıýi» óleńi.
4 - kezeń. Mátinmen jumys.
Óleńdi muǵalimniń mánerlep oqýy. /Mátin oqylyp jatqanda kúı áýeni oınalyp turady, ınteraktıvti taqtadan sýretter kórsetiledi/.
Óleń kim týraly? /bala úshin ómirdegi ardaqty jan - ana týraly jazylǵan/
5 - kezeń. Sózdik jumys. Kóz jasyn kóldetý - qatty jylaý.
6 - kezeń. Óleńdi ár top bir shýmaqtan oqyp, mazmunyn ashý, taldaý. Ár shýmaqty oqı otyryp taldaıdy. Bul óleńde aqyn ana balasy jaqsy bolsa, qýanyp, jalqaý bolsa, ýaıymdaıtyndyǵy, balasy úshin tún uıqysyn tórt bólip, balasy úshin maqtanyp, tóbesi kókke jetedi dep ananyń balasyna degen ystyq yqylasyn, mahabbatyn jyr etedi.
7 - kezeń. Ádebıet teorıasy. Arnaý - bir adamǵa, ne kópshilikke, ne tabıǵattyń bir qubylysyna qaıyryla arnaı sóıleý. Olar keıde lepti sóılem, keıde suraýly sóılem bolady. /suraý arnaý/
8 - kezeń. Problemalyq suraqtar. Pikiralysý.
1. Aqyn óleńdi kimge arnaǵan?
2. Balasynyń qýanyshyna qýanatyn, qaıǵysyna kúıetin kim?
3. Ana qaı kezde kóz jasyn kóldetedi?
4. Bizdiń qoǵamǵa qarttar úıi qajet pe?
5. Qarttar úıi bolmas úshin ne isteý kerek?
9 - kezeń. Sergitý.
10 - kezeń. Toptyq jumys.
1 - top. Ana týraly maqal - mátelder aıtady.
2 - top. Meniń anam meni erkeletedi.
11 - kezeń. Oı qozǵaý (ujymdyq jumys).
Shyǵarmashylyq tapsyrma.
______________ danasyń «anashym)
______________ panasyń (Bizderge)
________________ balasyn (aıalap)
_______________ anashym (ósirgen)
12 - kezeń. Oı tolǵanys. Bes joldy óleń «Ana».
Zat esim (Ana)
Syn esim (meıirimdi, sulý, aıdaı)
Etistik (ósiredi, mápeleıdi, erkeletedi)
Sóılemder (Anany syılaý kerek.)
13 - kezeń. Bekitý.
1. Avtory: M. Dýlatov
2. Taqyryp: Bul óleńniń taqyryby ananyń balasyna degen mahabbatyna arnalǵan.
3. Ideıasy - ananyń bar armany, ómiriniń máni - balasy, sonyń amandyǵy.
4. Arnaý - suraý arnaý.
5. Óleńniń negizgi túıini, tárbıelik máni - balaǵa ana qadirin túsindirý, anany súıýge,
qamqor bolýǵa, perzenttik paryzyn óteýge tárbıeleý.
1 - kezeń. «Aıaly alaqan» oqýshylar analarynyń sol qoldaryn qaǵazǵa aınaldyra syzyp, qıyp alyp keledi. Alaqan tańbasyna anaǵa eń jyly lebizderin jazady.
1 - kezeń. «Ana» sóziniń kiltin tabý.
A - damnyń
N - aǵyz
A - syly
16 - kezeń. Qorytyndylaý.
Ana týraly tolǵanbaǵan jan kemde - kem. Danyshpan da, ǵalym da, han da, qara da ana alaqanynan túlep ushady. «Peıish ananyń tabanynyń astynda» degen sóz tegin aıtpaǵan. Demek, dúnıede ana aldyndaǵy paryzdy óteý múmkin emes. Sondyqtan da anamyzdy qurmet tutýdy azamattyq mindetimiz dep uǵyna otyryp, «Anashym» óleńin oryndaıyq.
17 - kezeń. «Búgingi sabaqtan alǵan áserim» /oqýshynyń oıyn tyńdaý/
18 - kezeń. Úıge tapsyrma.
1) M. Dýlatov «Shesheniń balalaryn súıýi» óleńin jattaý.
2) «Meniń aıaýly anam» taqyrybyna shaǵyn shyǵarma jazý.
19 - kezeń. Baǵalaý. Top basshylary baǵalaý paraǵy boıynsha bir - birin baǵalaıdy.