InfoHub Logo

Taqyryby: Shynyqsań shymyr bolarsyń
Maqsaty:
Balalardyń dene bitimin úılesimdi damytýǵa, tulǵasyn durys qalyptastyrýǵa, bala densaýlyǵynyń myqty bolýyna, sportqa degen qyzyǵýshylyǵyn oıatyp, salaýatty ómir saltyn saqtaýǵa tárbıeleý.

Mindetteri:
Balalardyń qozǵalys - qımyldaryn jetildirip, deneniń ıkemdilik, shapshańdylyq, tózimdilik qasıetterin qalyptastyrý.
Fransýz jazýshysy: ”baılyǵyn ter tógip tapqan altyn emes”- halyqtyń baılyǵy men kúshi – densaýlyq degen eken.
Adamzat jaratylysynan beri tabıǵat qozǵalystyń negizinde ómir súrip, ósip jetilip otyratyndyǵy belgili. Degenmende kúndelikti tirshiliktegi tabıǵı qozǵalys, árıne aǵzanyń tolyq jetilýin qamtamasyz ete almaıtyny bizge málim. Sondyqtan qosymsha dene shynyqtyrý jattyǵýlarymen shuǵyldanýymyz kerek.
Belgili daryn fılosofıa ǵalymy: Arıstotel ózine tájirıbe jasaý arqyly “jandy dene qozǵalmasa óledi” degen tujyrymǵa kelgen. Ol ózine jasaǵan tájirıbesinde kúnine birneshe saǵat boıyna 1 qolyna batpan ilip,
2 - qolyna qozǵaltpaı denesin baılap qoıǵan. Batpan kótergen qolynyń kúsh - qýaty jetilip, qozǵalmaǵan qoly álsirep ketken eken. Demek, denesiniń bir múshesi aýrýǵa shaldyqsa, ony múmkindik bolǵansha ár adam óziniń shamasyna qaraı, baqylaýy kerek. Densaýlyǵyn saqtaý arqyly ómirdiń uzaqtyǵyn qamtamasyz etý ár adamnyń
óz qolynda jáne oǵan jas kezinen bastap, sportpen shuǵyldanǵan durys.
Qoǵamdyq tárbıeniń jalpy júıesinde balalardyń dene jaǵynan tárbıeleý erekshe oryn alady. Deni saý, ishki jan dúnıesi keń adam baqytty adam, ol ózin óte jaqsy sezinedi, istegen isine, jumysynan kúsh alady, ózin - ózi jetildirip, damytýǵa tyrysyp, jan dúnıesiniń sulýlyǵyn asha bilip, balanyń dene jaǵynan qalyptastyryp, moraldyq jaǵynan jetilýin, psıhıkalyq damýyna tyǵyz baılanysta jumys jasadym. Ómirdi qorǵaý men densaýlyqty nyǵaıtý, bala organızmniń qyzmetin jetildirip, denesin qalyptasýyna yqpal jasap, jumys qabiletin arttyryp, dene jaǵynan tárbıeleýdegi basty mindetim.

Bul mindetteriniń mańyzdylyǵy: organdar men júıelerdiń tez ósýine jáne damýyna qaramastan, olardyń qyzmeti de jetilmegen, organızmniń qorǵanys qabileti nashar qalyptasqan kishkentaı balalar syrtqy ortanyń qolaısyz áserlerine tez ushyraıdy. Sondyqtan súıek jáne býyn aralyǵy durys ári merzimimen jetilýine, bel omyrtqa ıinderiniń qalyptasýyna, taban dóńesteriniń durys jetilýine yqpal jasaýym qajet. Barlyq bulshyqet toptaryn, ásirese jıyrmaly bulshyqetterdi qataıtý, júrek qan tamyr júıesiniń jetilýin, onyń ártúrli jáne tez ózgerip turatyn aýyrtpalyqtarǵa beıimdelý múmkindikterin arttyryp, tynys alý tereńdigin men yrǵalyqtylyǵyna jáne qozǵalyspen úılestirý sheberligin damytýǵa múmkindikti durys qoldaný kerek.
Basty mindet balalardyń qozǵalystaryn jetildirý, qımyldyq daǵdylaryn jáne deneniń ıkemdilik, shapshańdylyq, tózimdilik qasıetterin arttyrý. Mektep jasyna deıingi balalardyń dene jaǵynan tárbıeleý jáne tulǵasyn durys qalyptastyryp, dene tárbıesi balalardyń aqyl - oı, adamgershilik ke, eńbek jáne estetıkalyq tárbıe jaǵynan júzege asyrý, balalardyń sergek, shat kóńil jáne belsendi bolýyna yqpal jasadym.
Mektep jasyna deıingi balalar mekemelerinde dene tárbıesiniń mazmuny mynadaı: dene jattyǵýlary, tabıǵat aıasyndaǵy serýen, gıgıenalyq tártipke, qımyl - qozǵalys oıyny,
qozǵalys qyzmetiniń kúrdeli túrlerin qamtıdy. Qazirgi tańda dene jattyǵýynda balanyń jan - jaqty jetilýine jaǵdaı jasalynǵan. Balalardyń denesin jattyqtyrý birneshe túrlerge bólingen.
Tańerteńgilik jattyǵý
Qımyl - qozǵalys oıyny jáne sporttyq oıyndy damytý.

3) Sporttyq jattyǵýlar
4) Qarapaıym týrızm
Balabaqshadaǵy dene tárbıesin uıymdastyrý túrleri
Tańerteńgilik jattyǵý
Qımyldyq - qozǵalys oıyndary
Serýendegi sporttyq jattyǵýlar
Sporttyq jarystar (Estafetalyq jarystar)
Balalardyń óz betinshe qozǵalý qyzmeti
Joǵaryda atalǵan jumystyń barlyq túrleri bir - birimentyǵyz baılanysty, bir - birin tolyqtyryp otyrady.
Barlyǵy bir qozǵalys tártibin quraıdy. Deneshynyqtyrý balalardy úılesimdi damytyp, jetildirip, densaýlyǵyn saqtap nyǵaıtady. Dene músinniń sulýlyǵyn qalyptastyryp, qımyl - qozǵalys qabilettteriniń negizin salyp, olardy ómirde belsendi bolýyna, elin qorǵaýǵa
daıyndaımyn.
Jattyǵý - 4 túrge bólinedi. 1 - negizgi jattyǵý, 2 - jalpy
damytýshy jattyǵýy, 3 - sapta turý jattyǵýy, 4 - bı jattyǵýy

Oıyndar - 2 túrge bólinedi. 1 - qımyl - qozǵalys oıyny, 2 - sporttyq oıyn.
Sporttyq jattyǵýlar - 2 túrge bólinedi. 1 - Jazǵy mezgiliniń sporttyq oıyny. 2 - Qysqy mezgiliniń sporttyq oıyny.


Mańǵystaý oblysy, Túpqaraǵan aýdany,
Fort-SHevchenko qalasy, Baýtın aýyly,
"Aqbota"balabaqshasynyń
dene shynyqtyrý nusqaýshysy A. Ermekbaeva