- 28 qaz. 2023 00:00
- 313
Syrym batyr men Aqsýat bı
Baıulynyń álim elinde júrip bir kisisi ólgen eken. Sonyń qunyn alýǵa Baıulynan baıbýra Syrym, esentemir Bóken, qylysh Kesten, sherkesh Arystanbaı, amandyq Qarakempir, sherkesh Asaý men Turlan, berishten Aıtýar bas bolyp, nebári on eki kisi bolyp júripti. Qun alatyn aýyl Buıyrǵyn degen jaılaýda otyrady. Onyń Aqsýat degen bıi bar eken. Aqsýatqa el tek qun máselesimen barady eken. Bı aýlynan eki-úsh shaqyrym jerge jolaýshy at baılaıtyn aǵash beldemesin jasatyp aýlyna attyly kisi keltirmeıdi eken. Baıulynyń adamdary beldeme aǵashqa kelgende, Syrym batyr:
— Bul aǵashqa atty baılamaıyq, eki-úsh shaqyrym jerden jaıaý-jalpylap baratyn biz álimge kelinbiz be? Nede bolsa aýlyna atpen baryp túseıik, — deıdi. Aýylǵa kelgen soń, Aqsýat bı aldarynan shyǵyp:
— Elmisińder, jaýmysyńdar! Aldaryńda qurýly aǵashty kórmeı, aýyl ústin tal túste shańdatyp júrgen ne qylǵan kórgensiz elsińder! — dep aqyrypty.
Sonda Syrym batyr at ústinde turyp:
— El deseń, elmiz, jaý deseń, jaýmyz. Aıdaladaǵy aǵashqa atyn baılap aýlyna jaıaýlap keletin bizdi ury dep tursyń ba, ne álimniń kelini dep tursyń ba? Bı, bizbenen durystap sóıles, — depti.
— Ózderiń nesheýsińder? — depti Aqsýat daýsyn báseńdetip.
— On eki aǵaıyndymyz, — depti Bóken Syrymmen qatarlasa berip. Aqsýat bı sonda aýyl jigitterine:
— Túsirińder, on eki ata Baıuly atqa mingen eken, — depti. Attan túsip jaıǵasqannan keıin de bı sóz qata qoımaǵan soń, Syrym:
— Bı, jón surasa otyraıyq! — deıdi.
— Meniń ne jónimdi suraısyń? Óz atym — Aqsýat, jerimniń aty — Buıyrǵyn, álimniń qaqqan qazyǵymyn, maǵan tirelmeı is ketpeıdi, — depti.
Sonda Syrym:
— Bı, jón bilseń, sýatpyn dep maqtanba! Sý jamany — sýat, qasynan soqpaq ketpeıdi. Qazyqpyn dep maqtanba, múlik jamany — qazyq, basynan toqpaq ketpeıdi. Jerim Buıyrǵyn dep maqtanba! Buıyrǵyn degen shóp bolady, jegen jylqy toq bolady. Toq jylqyny soıyldap alarman aıdasa, joq bolady, — depti.
— Al, jigitter, jaılaryńa túsindim, endi jumystaryńdy aıta otyryńdar, — depti sonda Aqsýat bı. Syrym taqpaqtap:
— Tiri maldyń ózi qaıtsyn, óli adamnyń quny qaıtsyn. Ótken óreli bolsyn, Qalǵan salaýat bolsyn! — depti. Sonda Aqsýat:
— Aıtýyńyz ras, Baıulynyń bir kisisi bizden ólýi ras, Erdiń quny myń qoı, úleske kelse, úı basyna bir qoı, ne qysyraq. Adamyńnyń quny qyryq qysyraq, aıyby qaly kilem japqan qara nar bolsyn, — depti. Baıuly osyǵan kelisip, bitisip qaıtypty.