- 28 qaz. 2023 00:00
- 287
Hıýa hany men Syrymnyń qaǵysýy
(I nusqa)
Syrym qalyń qolmen Nuralyny shaýyp alysymen, hanǵa patshadan kómekke kóptegen saldat keledi. Syrymdy áskerler jeńip, Syrymnyń birneshe joldastaryn tutqynǵa alady. Sóıtip, Syrym bastaǵan kóterilis basylady. Qalǵan joldastarymen Syrym bul jaqtan ketip Túrikpen, Besqala, Horezm qalalaryna baryp kómek suraıdy. Handy qaıta shappaq bolady. Biraq ol jaqtyń handary men bekteriniń kópshiligi tóreler eken. «Eńbekten qashsa — dóńbekke» degendeı ol jaqtaǵy tórelermen jaýlasyp, bul jaqtan kómek alam desem, bul jaqta da tóreler eken ǵoı», — deıdi Syrym batyr. Ol eldiń de tórelerimen, handarymen úılese almaıdy. Nashar adamdarǵa zorlyq jasaǵanyna shydaı almaı, handarǵa qarsy shyǵady. Artyna ergen el adamdary joryqtan qajyp elge qaıta bastaıdy.
Horezm handary Syrymdy ozsa — qutylý, qalsa, óltirý áreketterine kirisedi. Bir kúni Horezm handary men bekteri meshitke namaz oqıdy. Namaz artynan qol jaıyp batıqa ja- saǵanda, Syrym bushpaq ishiginiń jeńimen betin sıpaıdy. Sonda handar:
— Áı, qazaq, sen batany jeńińmen jasaǵanyń qalaı? — deıdi.
— Meniń jeńimnen bata ótpeı qalsa, senderdiń oqyǵan namazdaryń meshitten ótpeı qalady ǵoı, — deıdi Syrym.
Kúnderde bir kúni han Syrymdy sózden toqtatý maqsatymen:
— Áı, qazaq aǵaıyn, sizdiń eldiń tilderi qalaı? Jalǵama sózder kóp bolady eken. Mysaly, «jigit-migit», «as-mas», «qys- taý-mystaý» deıdi. Ol ne sóz? — deıdi.
Hannyń suraýlaryna Syrym bylaı dep jaýap bergen eken:
— Qazaq balýanǵa túskende jyqsa, el úshin eńbek etse, elin jaýǵa aldyrmasa, sony «jigit» deıdi. Joǵarydaǵy aıtylǵan- dar qolynan kelmese, ony «migit» deıdi.
Oqýǵa keńes beremiz:
Jylqynyń torysy kóp pe, tóbeli kóp pe? (İ nusqa)
Syrymnyń Nuraly handy shabýy (İİ nusqa)
Baımaǵambet sultan men Syrym batyr