InfoHub Logo

Burynda bir jolaýshy jol júrip kele jatyp, bir úlken dalaǵa túsip kele jatsa, kún aýyp besin shamasy bolǵanda qasqyrdyń syrttany ere bastaıdy. Kún kesh bolyp namazdyger bolǵanda álgi qasqyrdyń syrttany bir ulyp jibergen eken elý shaqty qasqyr jıylyp qalady. Beıshara jolaýshy shyn ajalynyń jetýin bilgen soń kózdiń ushynda qaraıǵan aǵashqa qaraı atyn bosatady. Sol shabyspen qasqyrlarǵa jetkizbeı aǵashqa baryp, atyn aǵashtyń túbine qoıa salyp, ózi shybyn janyn qorǵalaý úshin úlken aǵashtyń basyna shyǵyp ketedi. Álgi jerde ashýyna shydaı almaı kelgen qasqyrlar qýyp kelisimen jolaýshynyń atyn jep qoıady. Sonymen qatar qasqyrdyń syrttany ár ýaqytta ulyp-ulyp omyraýymen aǵashqa silkinip-silkinip qarǵyp baryp, bes-alty qadam qashyǵyraq jerge baryp jatady. Sol kezde elý qasqyrdyń bári birdeı aǵashtyń túbin tyrmalap, bir mezgilderde aǵashtyń túbin bosatyp qoıady.

Jolaýshy sorly ózinen úmit úzip endi «ólmegen nem qaldy aıdalada qasqyrlarǵa jem bolyp, súıekterim japanda qýaryp» armanda bolyp, aǵaıyn, qaryndastaryn da kóre almaı, eń bolmasa, ishindegi armandy aıtyp, qoshtasyp, keterde dúnıesi qurǵyr tar boldy. «Japan dalada tilsiz maqulyqtyń talaýyna túsip, aqyry ajalym osy qasqyrlardan jetetin boldy-aý», — dep tereń oıǵa túsip, júregine ý tolyp, qý ómirden kúderin úzip, aǵashtyń basynda otyra beredi. Aıdalada jalǵyz óziniń zarlaǵany qabyl bolyp, bir kúnshilik jolda bir baıdyń syrttany bar eken. Sol ıt tún mezgili aýqat quıyp jatqanda aýzyn shalp etkizip julyp alyp, azyraq tyńdap turyp, qasqyrlardyń jolaýshyny ortaǵa alyp jatqanyn sezip aýqatyn ishpeı júgire jóneledi, bir kúnshilik joldan syrttan ıttiń daýsyn estip elý qasqyr joq bolyp ketedi. Tek qana syrttan qasqyr jolaýshynyń qasynda jata beredi. Bir mezgilde tań sarǵaıyp atyp kele jatqanynda syrttan ıt júgirýmen aǵashtyń qasyna keledi. Bul ıt aýlynan shyqqanda baıdyń atqosshysy bir atqa minip, bir atty jetegine alyp shyqqan eken. Bir ýaqytta eki syrttan bir-birine bata almaı turǵanda aǵashtyń basyndaǵy jolaýshy «nede bolsa jerge túseıin» dep, aǵashtyń basynan jerge qarap túsip kele jatqanda, aǵashtyń túbindegi ıt adamǵa burylyp qaraı bergende, syrttan qasqyr kelip ıttiń basyn julyp tastaıdy. Sóıtedi de adamǵa qaramaı, óz jónine kete beredi.

Muńdy bolǵan jolaýshy atynan aıyrylyp, onyń ústine janyna sebepker bolǵan ıtten jáne aıyrylyp, qatty ýaıymǵa túsip otyra beredi. Aıdalada mineıin dese aty joq, isheıin dese aýqaty joq, taǵy da bolsa jaqyn arada el joq, odan aýyr oıǵa túsip otyrǵanda kún sáske tús bolǵanda, bir atty jetektep, bir atty minip, bir adam shaýyp keledi. Ony kórip jolaýshy «bir ózim edim, maǵan da joldas kele jatyr» dep qýanysh qylyp otyra beredi. Jańaǵy kelgen adam kelisimen otyrǵan jerine qamshymen tartyp-tartyp ótedi. Sóıtedi de jolaýshyǵa:

— Sen osy ıtke áıt demediń ǵoı, áıt degende qasqyr óler edi, — deıdi. Jolaýshy meniń áıt demegenim ras, — deıdi. Odan soń azyraq sóılesip nede bolsa boldy ǵoı, endi aýylǵa qaıtamyz deıdi de, bir atqa mingizip, ózi ıtin óńgerip, araǵa bir kún qonyp, baıaǵy baıly aýylǵa keledi. Baı úıden shyǵyp ıt aman ba dep suraı bergende, ıttiń óligin kórip ıt ólip qalǵan eken dep, úıine otyra beredi. Kelgen soń jolaýshynyń mán jaıyn surap, jolaýshyǵa qarap, «sen maǵan qaıtseń de óz ıtimdeı ıt taýyp alyp kelip beresiń» dep buıryq etedi. Jolaýshy beıshara da betin qaıtarmaı taýyp bereıin deıdi. Sonan soń baı qolyna syrttan qasqyrdyń quıryǵyn berip, qaı aýylǵa barsań osy quıryqty qolyńa alyp júr. Syrttan ıt bolsa osy quıryqty tistep alady. ásheıin ıtter bolsa osy quıryqty kórgen soń tuqymdary quryp qashyp ketedi deıdi. Sonymen jolaýshy astyna at minip, tórt aı aýyl qydyrsa da, ıttiń bári bezip ketip júripti, bir ýaqyttarda besinshi aıǵa aıaq basqanda bir aýylǵa barsa, ıtteriniń bári qashyp ketedi de, jalǵyz-aq jarly adamnyń kúshigi bar eken. Sol ıt júgirip kelip jolaýshynyń qolyndaǵy quıryqty tistep alady. Sol jerde dýana bolǵan jolaýshy kúshiktiń egesimen tamyr bolyp, astyndaǵy minip júrgen atty berip, kúshigin alady. Sóıtip, tórt jarym aı júrip, baıaǵy baıdyń úıine keledi. Buǵan baı da qýanyp, «bul ıt álgi ıtimnen myń ese artyq eken» dep, qýanysh etip, jolaýshynyń qyzmetine rahmet aıtyp kıindirip, astyna jaqsy at berip, qaltasyna pul salyp eline jiberedi.

---