InfoHub Logo

Taqyryby: Sóz taptary
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardyń sóz taptary týraly bilim, bilik, daǵdylaryn jetildirý;
Damytýshylyq: Oqýshylardyń qıalyn shyńdaý, baılanystyra sóıleý tilin arttyrý, saýatty jazýǵa baýlý;
Tárbıelik: Oqýshylardy adamgershilikke, uqyptylyqqa, jaýapkershilikke, uıymshyldyqqa tárbıeleý.
Túri: aralas
Sabaqtyń ádis - tásilderi: suraq - jaýap, izdený, kórnekilik, taldaý, jınaqtaý.
Sabaqtyń kórnekilikteri: mazmundy sýretter.

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
sabaqqa daıarlyq.
Sálemdesý
Biz ádepti balamyz,
Biz erekshe balamyz.
Qonaqtardy kórgende,
Sálemetsizder me - dep,
Sálemdesip alamyz.
Men qandaımyn?
- Aqyldymyn
- Ádeptimin
- Uqyptymyn
- Súıkimdimin
- Ádemimin
- Bilimdimin
- Zerekpin
- Kishipeıilmin
- Qazaqtyń ulymyn
- Qazaqtyń qyzymyn
- Ájemniń shýaǵymyn
- Otannyń ulanymyn
- Sabyrlymyn
- Meıirimdimin

Toptastyrý:
Zat esim
Syn esim
Etistik
San esim

Bilý
«Ótken taqyryp kólemi boıynsha erejeler suraý»
1 - top Sóz jáne onyń quramy. Túbir degen ne? Qosymsha degen ne?
2 - top Jurnaq degen ne?
Jalǵaý degen ne?
3 - top Túbir men qosymshanyń jazylýy
4 - top Túbirles sózder jáne týyndy sózder

Túsiný
«Óz qıalyńnan ertegi qurastyrý»
1 - top Zat esim
2 - top Etistik
3 - top San esim
4 top Syn esim

Taldaý
1. Ertegilerdi salystyrý
Ǵalamdaǵy asqan óner aınaladaǵy kórkem sulýlyqty beıneleı alý sheberligi. Mundaı óner sheberleri ánshiler, jazýshylar bolsa, osyndaı has sheber kósemi sýretshiler bolmaq.
Ótken zamanda osyndaı sulýlyqty bir sýretshi Zat esim atty boıaýmen keltirgen eken. Onyń sýretterinde záýlim úıler, asqan taýlar, oqý quraldar men nebir zattar beınelengen eken. Alaıda, synshylar bul sýretterdi tabıǵatty tolyqqandy beınelemeı turǵanyn aıtady. Óz sheberhanasynda kóp oılanyp, tolǵanǵan sheber óz sýretterine jańa boıaýlardy qatystyrýdy sheshedi. Ol buryn sońdy bolmaǵan etistik boıaýyn paıdalanýdy sheshedi. Endi onyń sýretindegi zattar qubylysqa aınalyp, qozǵalysty beınelenetin bolǵan. Manaǵy taýdan ózen aǵyp, záýlim úıler aspan tirep, bulttar aǵyp, kún shyǵyp kele jatýy, júgirgen bala, kúlgen qyz beıneleri keledi. Kórkem sýretter shyǵarylǵannan keıin olarda synshylar da, halyq ta ómirdi durys ári kórkem beıneleıtinine tamsanypty.
Baıaǵy ótken zamanda Etistik degen álemde ártúrli zattar tirshilik etipti. Zattardyń ne túsi, ne pishini bolmaı qyzyqsyz ómir súripti. Kúnderdiń kúninde bul elge óte alys jerden Syn esim qarıa kelip elmen tanysady eken. Sonda qarıa ań - tań bolyp, ár turǵynmen tanysyp, sóılesedi: - Seniń atyn kim? - dedi qarıa zattyń atymen tanysaıyn dep.
- Alma – dep jaýap berdi eshteńege uqsamaıtyn zat.
- Munda ne istep júrsiń? – dedi qarıa is - qımylyn bileıin dep.
- Kúz kelgendikten biz pisemiz – dep jaýap beredi.
- Syn esimniń jany qatty ashyp, barlyq zattarǵa qýanysh syılaıyn dep sózin bastaıdy.
- Alma sen budan bylaı, qyzyl, domalaq, dámdi almasyn – degeni sol edi almamyz qyp - qyzyl, domalaq boldy da qaldy. Solaı bir apta boıy qonaqqa kelgen Syn esim qarıa qol úzbeı jumys isteıdi eken. Bul elde baqyt ornaý úshin bizde ózimizdiń qol ushymyzdy berip kóreıik. - Shóp qandaı bolady? (jazyl, sary) - Aspan qandaı bolady? (kógildir, úlken)
- Qarıa qaı jerden keldi? (alystan) - Jaraısyńdar balalar, endi oı túıip kóreıik.
Sodan endi adamdar Sýretterdi boıap, oǵan qımyl bergen soń endi ondaǵy zattar sanyn sanaýdy maqsat tutyp óz elinde San esim atty kishigirim patshalyq qurypty. Bul patshalyq óte ádil bolypty barlyq nárseni teń jasap bir zat ekinshi zattan artyq kem bolmaýyn kózdepti. Osylaısha tórt patshalyq birigip úlken Sóz taptary atty memleket qurypty qurypty. Jáne onda Zat esim, syn esim, tegistik jáne san esimder úılesimdi ári tatý ómir súripti. Jáne olar adamnyń ómirin odan ári qyzyqty bolýyna birigip kúsh qosypty.

2. Oqýlyqpen jumys
1 - jattyǵý.
1. Zattyń atyn bildiretin sóz tabyn zat esim deımiz.
2. Zattyń qımyl, is - áreketin bildiretin sóz tabyn etistik deımiz.
3. Zattyń sapasyn, túr - túsin bildiretin sóz tabyn syn esim deımiz.
4. Zattyń sanyn, retin bildiretin sóz tabyn san esim deımiz.

2 - jattyǵý. Ár sóz taby týraly biletinińdi aıt.
Neni bildiredi? Qandaı suraqtarǵa jaýap beredi?
Zat esim
Etistik
Syn esim
San esim
1 - top Zat esim – Etistik
2 - top Syn esim – San esim
3 - top Etistik – Syn esim
4 - top San esim – Zat esim

Qoldaný
Dáptermen jumys Kún retin jazý. Kórkem jazý.
3 - jattyǵý sózderdi oqý, suraqtar qoıyp maǵynalaryna qaraı kestege ornalastyrý:
Zat esim (juldyz, ata, aqyn, adam, qus)
Etistik (oqydy, jýyndy, júzdi)
Syn esim (kók, úlken, bıik, jasyl)
San esim (eki, jeti, otyz)

5 - jattyǵý. Jańyltpashty oqyp jatqa aıt. Sózderdiń qaı sóz tabyna jatatynyn anyqta.
Úsh kishi ishik pishtim,
Bes kishi ishik pishtim.
Neshe kishi ishik pishtim?
Etistik – oqıdy
San esim – jatqa aıtady
Syn esim – túsindiredi
Zat esim – sóz taptaryn anyqtaıdy.

6 - jattyǵý. Mátindi oqy. Mátinnen borsyq týraly ne biletinińdi aıtyp ber.
Zat esim – oqıdy
Syn esim – áńgimeleıdi
San esim – mátinge at qoıady
Etistik – mátin túrin anyqtaıdy

Jınaqtaý
Qorytyndylaý
1. 7 - jattyǵý. Sózder men sóz taptaryn sáıkestendir.
Zat esim - aqqý, emen, oqýlyq, aýa
Etistik - bıledi, ósti, tazalady, ushty
Syn esim - ádepti, qyzyq, qońyr, qyshqyl
San esim - jeti, toǵyz, jıyrma, elý, myń

2. Sýretpen jumys.
Zat esim – zattyń atyn tabý
Etistik – qımylyn anyqtaý
San esim – zattardyń sanyn anyqtaý
Syn esim – sýretke jan bitirip boıaý.

Úİİİ. Úıge tapsyrma:
6 - jattyǵý, borsyq týraly berilgen mátindi oqý, bastapqy bóligin kóshirip jazý.

İH. Oqýshylardy baǵalaý
Oqýshylar ózderiniń bilimderin sáıkestendirý paraqshalary boıynsha baǵalap, toptar bir - birine jaqsy tilekter aıtady.
KERİ BAILANYS
Maǵan sabaq unady
Men sabaqty túsinbedim

Almaty oblysy, Kerbulaq aýdany, Saryózek kenti
D. Qonaev atyndaǵy orta mekteptiń bastaýysh synyp muǵalimi
Akylbekova Karlygash Iztaevna