Sımvoldyq málimettermen amaldar oryndaý
Sabaqtyń taqyryby: Sımvoldyq málimettermen amaldar oryndaý.
Maqsaty: 1. Oqýshylardy sımvoldyq shamalarmen oryndalatyn amal túrlerin
paıdalana otyryp, esepter shyǵarýǵa, progrmma qurýǵa daǵdylandyrý.
2. jeke jumys jasaýǵa, jaýapkershilikti sezine bilýge, nátıjege jetýge umtylýǵa, ózinshe izdenimpazdyqqa tárbıeleý.
3. Oqýshylardyń este saqtaý jáne zeıindik qabiletterin damytý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Ádisteri: Praktıkým, baıandaý arqyly túsindirý.
Kórnekilikter: Kompúter, oqýlyq,, praktıkým, taqta.
Mindetteri: 1. Logıkalyq oılaý qabiletin damyta otyryp, bilim bilik daǵdylaryn
qalyptastyrý.
2. Oqýshynyń óz betimen jumys isteýi, shyǵarmashylyq qabiletin damytý.
Sabaqtyń barysy
İ. Uıymdastyrý kezeńi
A) Oqýshylardy sabaqqa daıyndaý, túgendeý
Á) Uqypty, yntaly bolýǵa úıretý
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý
İİİ. Jańa sabaq
Mátin ár túrli sımvoldardan turatyn joldar tizbeginen turady. Ádette, mátindermen jumys istegende, tek sımvoldyq shamalardy paıdalaný tıimsiz, óıtkeni kóbinese jeke sımvoldardy emes, olardyń tizbegin – sóz tirkesterinen turatyn mátin joldaryn óńdeý qajet bolady. Sımvoldar joly nemese joldyq turaqty dep sımvoldarynyń sany 256 - dan aspaıtyn apostroftar ishine alynǵan sımvoldar tizbegin aıtady.
Tirkestik aınymalynyń tıpi programmanyń tıpterdi sıpattaý bóliminde nemese tikeleı aınymalyny sıpattaý bóliminde de ornalasa beredi. Onyń aınymaly bóliminde sıpattalýy:
Var
; string [joldyń uzyndyǵy];
Mysal:
Var
Tex1: string[29];
Atj: string[40];
Atau: string[200];
A: string;
Eger joldyń uzyndyǵy (sımvol sany) sıpattaý kezinde kórsetilmese (A aınymalysy), onda onyń uzyndyǵy 256 sımvol dep qabyldanady.
Tirkestik órnekterde biriktirý jáne salystyrý amaldary paıdalanady. Biriktirý nemese konkatenasıa amaly, ol qarapaıym «+» belgisimen belgilenedi. Bul amal birneshe sımvoldardan nemese sóz tirkesinen jańa mátin jolyn qurý úshin paıdalanylady. Mysaly:
‘Aýyl’ + ‘sharýashylyǵy’ = ‘Aýyl sharýashylyǵy’
S1:=’As’; S2:=’tana’; S3:= S1+S2;
Nátıjesi: S3:=’Astana’;
Salystyrý amaldary, olar: +, <>, >, >=, <,><= белгілерімен="" белгіленеді.="" сөз="" тіркестерін="" салыстыру="" олардың="" символдарының="" кодтарын="" солдан="" оңға="" қарай="" біртіндеп="" бір="" -="" бірімен="" салыстыру="" арқылы="" жүзеге="" асырылады.="" егер="" тіркестің="" алғашқы="" символдары="" бірдей="" болса,="" онда="" қай="" жолдың="" символы="" көп="" болатын="" болса,="" сол="" үлкен="" деп="" есептеледі.="" егер="" өрнекте="" біріктіру="" мен="" салыстыру="" амалдары="" болса,="" ең="" алдымен="" біріктіру="" амалы,="" содан="" соң="" салыстыру="" амалы="" орындалады.="" сөз="" тіркесінің="" салыстыру="" амалының="" нәтижесі="" логикалық="" шама="" болады.="">
órnek nátıje
‘MS - DOS’ < ‘ms="" -="" dos’="">
‘program’ ‘SAM’ true
‘BBB’ ‘TAM2’ false
‘100’ < ‘110’="">
Mátin uzyndyǵyn anyqtaıtyn operasıasy – LENGTH (x).
Length (‘ABCD’) = 4. Length (‘a f 5 1’) = 7.
Copy (St, Poz, N) – St sóz tirkesiniń Poz nómirlik sımvolynan bastap qatar turǵan N sımvol kóshirilip alynady. St – tirkestik aınymaly, Poz, N – bútin sandar. Eger sóz tirkesi uzyndyǵynan N artyq bolsa, nátıje bos sımvol bolady.
Concat(s1, s2,…, sn) – jaqsha ishindegi tirkestik aınymalylar mánderin ornalasqan oryndary boıynsha biriktiredi.
Upcase(ch) – latyn alfavıtiniń kishi áripterin sáıkesinshe bas áripterge aýystyrady.
Delete(S, Poz, N) – S sóz tirkesi sımvoldarynyń Poz nómirinen bastap, N sımvoldy óshiredi de nátıjeni qaıta S máni retinde jazady, munda Poz<>
Insert(S1, S2, Poz) – S1 sóz tirkesin S2 tirkesiniń Poz nómirinen bastap kiristirip ornalastyrady da, nátıjeni S2 máni retinde jazady.
Str(I, S) – I sanyn sıvoldar tirkesine aýystyrady da, nátıjeni S máni retinde jazady. I ataýynan keıin shyǵarý pishimin ( I: 2) kórsetýge bolady.
Val(S, I, god) – S sóz tirkesi retinde berilgen sandyq mándi bútin nemese naqty sanǵa aýystyrady da, nátıjeni I aınymalysynyń máni retinde jazady. God – bútin tıptegi aınymaly, eger túrlendirý kezinde qate bolmasa, sod = 0 – nátıje durys, al cod <> 0 bolsa, onda nátıje qate, onyń máni alǵashqy qate ketken oryn nómirin kórsetetin sanǵa teń bolady da, mundaıda I – diń máni anyqtalmaǵan bolyp sanalady.
İÚ. Sabaqty bekitý: Bekitý tapsyrmalary.
Úİ. Baǵalaý: Oqýshylardy bilimine saı baǵalaý.
Ú. Úıge tapsyrma: Sımvoldyq málimettermen amaldar oryndaý.
Maqsaty: 1. Oqýshylardy sımvoldyq shamalarmen oryndalatyn amal túrlerin
paıdalana otyryp, esepter shyǵarýǵa, progrmma qurýǵa daǵdylandyrý.
2. jeke jumys jasaýǵa, jaýapkershilikti sezine bilýge, nátıjege jetýge umtylýǵa, ózinshe izdenimpazdyqqa tárbıeleý.
3. Oqýshylardyń este saqtaý jáne zeıindik qabiletterin damytý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Ádisteri: Praktıkým, baıandaý arqyly túsindirý.
Kórnekilikter: Kompúter, oqýlyq,, praktıkým, taqta.
Mindetteri: 1. Logıkalyq oılaý qabiletin damyta otyryp, bilim bilik daǵdylaryn
qalyptastyrý.
2. Oqýshynyń óz betimen jumys isteýi, shyǵarmashylyq qabiletin damytý.
Sabaqtyń barysy
İ. Uıymdastyrý kezeńi
A) Oqýshylardy sabaqqa daıyndaý, túgendeý
Á) Uqypty, yntaly bolýǵa úıretý
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý
İİİ. Jańa sabaq
Mátin ár túrli sımvoldardan turatyn joldar tizbeginen turady. Ádette, mátindermen jumys istegende, tek sımvoldyq shamalardy paıdalaný tıimsiz, óıtkeni kóbinese jeke sımvoldardy emes, olardyń tizbegin – sóz tirkesterinen turatyn mátin joldaryn óńdeý qajet bolady. Sımvoldar joly nemese joldyq turaqty dep sımvoldarynyń sany 256 - dan aspaıtyn apostroftar ishine alynǵan sımvoldar tizbegin aıtady.
Tirkestik aınymalynyń tıpi programmanyń tıpterdi sıpattaý bóliminde nemese tikeleı aınymalyny sıpattaý bóliminde de ornalasa beredi. Onyń aınymaly bóliminde sıpattalýy:
Var
; string [joldyń uzyndyǵy];
Mysal:
Var
Tex1: string[29];
Atj: string[40];
Atau: string[200];
A: string;
Eger joldyń uzyndyǵy (sımvol sany) sıpattaý kezinde kórsetilmese (A aınymalysy), onda onyń uzyndyǵy 256 sımvol dep qabyldanady.
Tirkestik órnekterde biriktirý jáne salystyrý amaldary paıdalanady. Biriktirý nemese konkatenasıa amaly, ol qarapaıym «+» belgisimen belgilenedi. Bul amal birneshe sımvoldardan nemese sóz tirkesinen jańa mátin jolyn qurý úshin paıdalanylady. Mysaly:
‘Aýyl’ + ‘sharýashylyǵy’ = ‘Aýyl sharýashylyǵy’
S1:=’As’; S2:=’tana’; S3:= S1+S2;
Nátıjesi: S3:=’Astana’;
Salystyrý amaldary, olar: +, <>, >, >=, <,><= белгілерімен="" белгіленеді.="" сөз="" тіркестерін="" салыстыру="" олардың="" символдарының="" кодтарын="" солдан="" оңға="" қарай="" біртіндеп="" бір="" -="" бірімен="" салыстыру="" арқылы="" жүзеге="" асырылады.="" егер="" тіркестің="" алғашқы="" символдары="" бірдей="" болса,="" онда="" қай="" жолдың="" символы="" көп="" болатын="" болса,="" сол="" үлкен="" деп="" есептеледі.="" егер="" өрнекте="" біріктіру="" мен="" салыстыру="" амалдары="" болса,="" ең="" алдымен="" біріктіру="" амалы,="" содан="" соң="" салыстыру="" амалы="" орындалады.="" сөз="" тіркесінің="" салыстыру="" амалының="" нәтижесі="" логикалық="" шама="" болады.="">
órnek nátıje
‘MS - DOS’ < ‘ms="" -="" dos’="">
‘program’ ‘SAM’ true
‘BBB’ ‘TAM2’ false
‘100’ < ‘110’="">
Mátin uzyndyǵyn anyqtaıtyn operasıasy – LENGTH (x).
Length (‘ABCD’) = 4. Length (‘a f 5 1’) = 7.
Copy (St, Poz, N) – St sóz tirkesiniń Poz nómirlik sımvolynan bastap qatar turǵan N sımvol kóshirilip alynady. St – tirkestik aınymaly, Poz, N – bútin sandar. Eger sóz tirkesi uzyndyǵynan N artyq bolsa, nátıje bos sımvol bolady.
Concat(s1, s2,…, sn) – jaqsha ishindegi tirkestik aınymalylar mánderin ornalasqan oryndary boıynsha biriktiredi.
Upcase(ch) – latyn alfavıtiniń kishi áripterin sáıkesinshe bas áripterge aýystyrady.
Delete(S, Poz, N) – S sóz tirkesi sımvoldarynyń Poz nómirinen bastap, N sımvoldy óshiredi de nátıjeni qaıta S máni retinde jazady, munda Poz<>
Insert(S1, S2, Poz) – S1 sóz tirkesin S2 tirkesiniń Poz nómirinen bastap kiristirip ornalastyrady da, nátıjeni S2 máni retinde jazady.
Str(I, S) – I sanyn sıvoldar tirkesine aýystyrady da, nátıjeni S máni retinde jazady. I ataýynan keıin shyǵarý pishimin ( I: 2) kórsetýge bolady.
Val(S, I, god) – S sóz tirkesi retinde berilgen sandyq mándi bútin nemese naqty sanǵa aýystyrady da, nátıjeni I aınymalysynyń máni retinde jazady. God – bútin tıptegi aınymaly, eger túrlendirý kezinde qate bolmasa, sod = 0 – nátıje durys, al cod <> 0 bolsa, onda nátıje qate, onyń máni alǵashqy qate ketken oryn nómirin kórsetetin sanǵa teń bolady da, mundaıda I – diń máni anyqtalmaǵan bolyp sanalady.
İÚ. Sabaqty bekitý: Bekitý tapsyrmalary.
Úİ. Baǵalaý: Oqýshylardy bilimine saı baǵalaý.
Ú. Úıge tapsyrma: Sımvoldyq málimettermen amaldar oryndaý.
You Might Also Like
