«Sıqyrly mýzyka aspaptary» Shańqobyz. Dabyl
Sabaqtyń taqyryby: «Sıqyrly mýzyka aspaptary» Shańqobyz. Dabyl
Maqsaty:
1. Bilimdilik: ulttyq aspaptarmen tanystyrý. Aspaptyń dybys tembrin ajyratýǵa úıretý. Uryp oınaıtyn aspaptardyń erekshelikterimen, dybys boıaýymen tanystyrý. Án aıtý, mýzyka tyńdaý erejelerin saqtaýǵa baýlý.
2. Damytýshylyq: estý, este saqtaý qabiletterin damytý.
3. Tárbıelik: ulttyq aspaptardy qurmetteýge tárbıeleý, jan - jaqty estetıkalyq tárbıe berý.
Kórnekiligi: oqýlyq, aspaptar – baıan, dombyra, shańqobyz, asataıaq, qońyraý, múıiz, dabyl, ınteraktıvti taqta (slaıdtar), elektrondy oqýlyq.
Sabaq túri: aralas
Ádis - tásilder: suraq - jaýap, áńgime, pikirtalas
Sabaq barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi;
2. Úı tapsyrmasyn suraý;
3. Jańa sabaq;
4. Oqýlyqpen jumys
5. Sergitý sáti;
6. Mýzyka tyńdaý;
7. Jańa án;
8. Aspapty tap (sózjumbaq);
9. Sabaqty qorytyndylaý;
10. Úıge tapsyrma;
11. Oqýshylardy baǵalaý.
Oqýshylarmen sálemdesemin: Oqýshylar: Salamatsyz ba, ustazymyz
Óner, bilimge biz qushtarmyz.
Muǵalim: Salamatsyz ba balalar,
Ustaz eńbegin baǵalar.
"Jas dáýirdiń túlegimiz" (I. Núsipbaev) ániniń áýenimen oryndalady.,
Úı tapsyrmasy – sazsyrnaıdy esimizge túsiremiz
Jańa sabaq: Shańqobyz. Dabyl.
«Kerneı, syrnaı tarttyryp,
Dańǵyra, dabyl qaqtyryp,
Baryp tústi Alpamys,
Qarakózaıym úıine...» («Alpamys batyr» jyrynan úzindi).
Balalar, bul óleńnen neni uǵýǵa bolady? Qandaı aspaptardyń attaryn estidińder? Durys, kerneı, syrnaı, dańǵyra, dabyl degen aspaptardyń attaryn estidik. Olaı bolsa búgin uryp oınaıtyn aspaptarmen tanysamyz. Ol – dabyl, daýylpaz, tuıaq, qońyraý.
Oqýlyqpen jumys: Kúnniń retin, sabaqtyń taqyrybyn, mýzyka tyńdaýdy jazamyz. Oqýlyqty ashyp, aspaptarǵa berilgen anyqtama oqylyp, jumbaqtar sheshiledi. Aspaptarǵa arnalǵan qysqa qaıyrmany oryndap beremin.
Dabyl – erte zamannan beri kele jatqan uryp oınaıtyn aspaptyń bir túri. Ol baraban tektes uryp oınalatyn ulttyq aspaptyń ishindegi eń kóne túri. Aǵash sheńberdiń eki jaq betine teri kerilip tartylady. Aǵashtan nemese qaıystan jasalǵan tutqasy bar. Dabyl shabýylǵa, beıbit kúnderi meıramǵa shaqyrǵanda, ań aýlaýǵa shyqqanda oınalǵan.. Muny «dabyl qaǵý» dep ataǵan. Óziniń qyzmetine qaraı kólemi úlkendi – kishili bolǵan. Bul aspap kóptegen kórshiles elderde de bar. Qazaqtyń halyqtyq saz aspaptar murajaıyna saqtaýly turǵan dabyldyń birneshe túrin kórýge bolady.
Tuıaq – qazaq turmys saltynda ejelden bar mýzykalyq aspap. Jańa soıylǵan jylqynyń tuıaǵyn kesip alyp, sýǵa qaınatady. Tuıaqtyń ishki súıegi bosap, syrtqy qabyǵy bólektenedi. Onyń ishin ábden tazartyp kúnge keptiredi. Qolǵa ustaýǵa yńǵaıly bolý úshin beldeýshe baý taǵady.
Qońyraý – burynǵy kezde qońyraýdy besikke baılaǵan, turmys - tirshilikte paıdalanǵan. Úni taza shyǵý úshin taza jez nemese mystan quıyp jasaǵan. Qalyńdyǵyn ózgertý arqyly dybys aýqymyn ózgertip otyrýǵa bolady.
Shańqobyz – qazaqtyń kóne mýzykalyq aspaby. Ol temirden, aǵashtanr, keıde kúmisten jasalady. Shańqobyzda oınaǵanda ony tistep turyp, kishkene temir tilshigin qozǵaý arqyly dybys shyǵarady. Dybys boıaýy (tembri) óte ásem jáne óte názik eki daýysty án aıtyp turǵandaı bolady.
Aspaptardy kórsetemin, qoldaryna ustatamyn, slaıd kórsetemin jáne vıdeodan dybystaryn tyńdatamyn.
Sergitý sáti: «Syrnaı men dabyl».
Muǵalim: - Oınap kórshi syrnaıdy
Syrnaı bylaı jyrlaıdy.
Balalar: - GÝ, GÝ, GÝ, GÝ
Muǵalim: - Soqqanda dabyldy,
Ún shyǵady jańǵyra.
Balalar: - Dań, dań, dań, dań.
Endi balalar, myna aspaptarmen halyq áni «Erkem - aıdy» oryndap kóreıik. Aldymen ózim oryndap beremin. Sosyn taqtaǵa oqýshylardy shyǵaryp, qoldaryna aspaptardy beremin. Sodan keıin bárimiz ándi oryndaımyz.
Erkem - aı
Aıt degende óleńdi ańyrmaımyn,
Kólden ushqan aqqýdaı mamyrlaımyn, Erkem - aı.
q/sy: Erkem, erkem, erkem - aı,
Erkelegen erkem - aı.
Erkelegen erkemdi
Erkeletsem eken - aı.
Mýzyka tyńdaý: Kompozıtor N. Tilendıevtiń kúıi «Ata tolǵaýy». Balalar, bul kúıde jańaǵy aıtqan aspaptardyń barlyǵy bar.
Jańa án: «Naýryzym - merekem» áni men sózi Aqzıra Espenbetovaniki.
Balalar, biz ulttyq aspaptar dep jatyrmyz, olarmen tanystyq, dybystaryn estidik, qolymyzǵa ustap kórdik. Endi bizdiń qandaı ulttyq merekemiz kele jatyr? Kim aıtady? (Balalar jaýap beredi).
Durys. Jańa jylymyz - Naýryz merekesi, ıaǵnı ulttyq merekemiz jaqyndap keledi. Olaı bolsa «Naýryzym - merekem» ánin úıreneıik. Áni men sózin kompozıtor A. Espenbetova jazǵan. Aldymen ózim oryndap beremin. Sosyn sózin balalarǵa oqytamyn. Sodan keıin ándi úıretemin. Ánniń harakteri týraly suraımyn.
«Naýryzym - merekem»
1. Kún kúlip kókten,
Shýaǵyn tókken.
Keldi naýryzym,
Saǵynyp jetken.
q/sy: Naýryzym – jyl basy,
Ózińdi ólkede,
Bóbekter jyrlasyn.
2. Býsanyp dala,
Bosap qar muzdan.
Tysta bar bala
Oıynǵa qyzǵan.
Sózjumbaq sheshý. «Aspapty tap». Sózjumbaqty durys sheshkende «Aspaptar» degen sóz shyǵady.
1. Shertip oınaıtyn aspap
2. Úrmeli aspap
3. Mýzyka jazatyn adam
4. Uryp oınaıtyn aspap
5. Uryp oınaıtyn aspap
6. Shertip oınaıtyn 7 ishekti aspap
7. Silkip oınaıtyn aspap
8. 3 ishekti shertip oınaıtyn aspap.
Elektrondy oqýlyqtan kórsetemin «Aspaptardyń únin tap».
Sabaqty qorytyndylaý: Oqýshylarǵa úlestirmeli kartochkalar taratamyn. Jaýaptaryn belgilep beredi.
Suraq qoıamyn: Qandaı aspaptarmen tanystyq? Qandaı kúı tyńdadyq?
Qandaı án úırendik?
Úıge tapsyrma: shyǵarmashylyq papkaǵa aspaptardyń sýretterin salyp kelý. Anyqtamany jattaý. Ándi jattaý.
Oqýshylardy baǵalaý. Sabaqta belsendilik tanytqan oqýshylardy baǵalaımyn, madaqtaımyn.
Maqsaty:
1. Bilimdilik: ulttyq aspaptarmen tanystyrý. Aspaptyń dybys tembrin ajyratýǵa úıretý. Uryp oınaıtyn aspaptardyń erekshelikterimen, dybys boıaýymen tanystyrý. Án aıtý, mýzyka tyńdaý erejelerin saqtaýǵa baýlý.
2. Damytýshylyq: estý, este saqtaý qabiletterin damytý.
3. Tárbıelik: ulttyq aspaptardy qurmetteýge tárbıeleý, jan - jaqty estetıkalyq tárbıe berý.
Kórnekiligi: oqýlyq, aspaptar – baıan, dombyra, shańqobyz, asataıaq, qońyraý, múıiz, dabyl, ınteraktıvti taqta (slaıdtar), elektrondy oqýlyq.
Sabaq túri: aralas
Ádis - tásilder: suraq - jaýap, áńgime, pikirtalas
Sabaq barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi;
2. Úı tapsyrmasyn suraý;
3. Jańa sabaq;
4. Oqýlyqpen jumys
5. Sergitý sáti;
6. Mýzyka tyńdaý;
7. Jańa án;
8. Aspapty tap (sózjumbaq);
9. Sabaqty qorytyndylaý;
10. Úıge tapsyrma;
11. Oqýshylardy baǵalaý.
Oqýshylarmen sálemdesemin: Oqýshylar: Salamatsyz ba, ustazymyz
Óner, bilimge biz qushtarmyz.
Muǵalim: Salamatsyz ba balalar,
Ustaz eńbegin baǵalar.
"Jas dáýirdiń túlegimiz" (I. Núsipbaev) ániniń áýenimen oryndalady.,
Úı tapsyrmasy – sazsyrnaıdy esimizge túsiremiz
Jańa sabaq: Shańqobyz. Dabyl.
«Kerneı, syrnaı tarttyryp,
Dańǵyra, dabyl qaqtyryp,
Baryp tústi Alpamys,
Qarakózaıym úıine...» («Alpamys batyr» jyrynan úzindi).
Balalar, bul óleńnen neni uǵýǵa bolady? Qandaı aspaptardyń attaryn estidińder? Durys, kerneı, syrnaı, dańǵyra, dabyl degen aspaptardyń attaryn estidik. Olaı bolsa búgin uryp oınaıtyn aspaptarmen tanysamyz. Ol – dabyl, daýylpaz, tuıaq, qońyraý.
Oqýlyqpen jumys: Kúnniń retin, sabaqtyń taqyrybyn, mýzyka tyńdaýdy jazamyz. Oqýlyqty ashyp, aspaptarǵa berilgen anyqtama oqylyp, jumbaqtar sheshiledi. Aspaptarǵa arnalǵan qysqa qaıyrmany oryndap beremin.
Dabyl – erte zamannan beri kele jatqan uryp oınaıtyn aspaptyń bir túri. Ol baraban tektes uryp oınalatyn ulttyq aspaptyń ishindegi eń kóne túri. Aǵash sheńberdiń eki jaq betine teri kerilip tartylady. Aǵashtan nemese qaıystan jasalǵan tutqasy bar. Dabyl shabýylǵa, beıbit kúnderi meıramǵa shaqyrǵanda, ań aýlaýǵa shyqqanda oınalǵan.. Muny «dabyl qaǵý» dep ataǵan. Óziniń qyzmetine qaraı kólemi úlkendi – kishili bolǵan. Bul aspap kóptegen kórshiles elderde de bar. Qazaqtyń halyqtyq saz aspaptar murajaıyna saqtaýly turǵan dabyldyń birneshe túrin kórýge bolady.
Tuıaq – qazaq turmys saltynda ejelden bar mýzykalyq aspap. Jańa soıylǵan jylqynyń tuıaǵyn kesip alyp, sýǵa qaınatady. Tuıaqtyń ishki súıegi bosap, syrtqy qabyǵy bólektenedi. Onyń ishin ábden tazartyp kúnge keptiredi. Qolǵa ustaýǵa yńǵaıly bolý úshin beldeýshe baý taǵady.
Qońyraý – burynǵy kezde qońyraýdy besikke baılaǵan, turmys - tirshilikte paıdalanǵan. Úni taza shyǵý úshin taza jez nemese mystan quıyp jasaǵan. Qalyńdyǵyn ózgertý arqyly dybys aýqymyn ózgertip otyrýǵa bolady.
Shańqobyz – qazaqtyń kóne mýzykalyq aspaby. Ol temirden, aǵashtanr, keıde kúmisten jasalady. Shańqobyzda oınaǵanda ony tistep turyp, kishkene temir tilshigin qozǵaý arqyly dybys shyǵarady. Dybys boıaýy (tembri) óte ásem jáne óte názik eki daýysty án aıtyp turǵandaı bolady.
Aspaptardy kórsetemin, qoldaryna ustatamyn, slaıd kórsetemin jáne vıdeodan dybystaryn tyńdatamyn.
Sergitý sáti: «Syrnaı men dabyl».
Muǵalim: - Oınap kórshi syrnaıdy
Syrnaı bylaı jyrlaıdy.
Balalar: - GÝ, GÝ, GÝ, GÝ
Muǵalim: - Soqqanda dabyldy,
Ún shyǵady jańǵyra.
Balalar: - Dań, dań, dań, dań.
Endi balalar, myna aspaptarmen halyq áni «Erkem - aıdy» oryndap kóreıik. Aldymen ózim oryndap beremin. Sosyn taqtaǵa oqýshylardy shyǵaryp, qoldaryna aspaptardy beremin. Sodan keıin bárimiz ándi oryndaımyz.
Erkem - aı
Aıt degende óleńdi ańyrmaımyn,
Kólden ushqan aqqýdaı mamyrlaımyn, Erkem - aı.
q/sy: Erkem, erkem, erkem - aı,
Erkelegen erkem - aı.
Erkelegen erkemdi
Erkeletsem eken - aı.
Mýzyka tyńdaý: Kompozıtor N. Tilendıevtiń kúıi «Ata tolǵaýy». Balalar, bul kúıde jańaǵy aıtqan aspaptardyń barlyǵy bar.
Jańa án: «Naýryzym - merekem» áni men sózi Aqzıra Espenbetovaniki.
Balalar, biz ulttyq aspaptar dep jatyrmyz, olarmen tanystyq, dybystaryn estidik, qolymyzǵa ustap kórdik. Endi bizdiń qandaı ulttyq merekemiz kele jatyr? Kim aıtady? (Balalar jaýap beredi).
Durys. Jańa jylymyz - Naýryz merekesi, ıaǵnı ulttyq merekemiz jaqyndap keledi. Olaı bolsa «Naýryzym - merekem» ánin úıreneıik. Áni men sózin kompozıtor A. Espenbetova jazǵan. Aldymen ózim oryndap beremin. Sosyn sózin balalarǵa oqytamyn. Sodan keıin ándi úıretemin. Ánniń harakteri týraly suraımyn.
«Naýryzym - merekem»
1. Kún kúlip kókten,
Shýaǵyn tókken.
Keldi naýryzym,
Saǵynyp jetken.
q/sy: Naýryzym – jyl basy,
Ózińdi ólkede,
Bóbekter jyrlasyn.
2. Býsanyp dala,
Bosap qar muzdan.
Tysta bar bala
Oıynǵa qyzǵan.
Sózjumbaq sheshý. «Aspapty tap». Sózjumbaqty durys sheshkende «Aspaptar» degen sóz shyǵady.
1. Shertip oınaıtyn aspap
2. Úrmeli aspap
3. Mýzyka jazatyn adam
4. Uryp oınaıtyn aspap
5. Uryp oınaıtyn aspap
6. Shertip oınaıtyn 7 ishekti aspap
7. Silkip oınaıtyn aspap
8. 3 ishekti shertip oınaıtyn aspap.
Elektrondy oqýlyqtan kórsetemin «Aspaptardyń únin tap».
Sabaqty qorytyndylaý: Oqýshylarǵa úlestirmeli kartochkalar taratamyn. Jaýaptaryn belgilep beredi.
Suraq qoıamyn: Qandaı aspaptarmen tanystyq? Qandaı kúı tyńdadyq?
Qandaı án úırendik?
Úıge tapsyrma: shyǵarmashylyq papkaǵa aspaptardyń sýretterin salyp kelý. Anyqtamany jattaý. Ándi jattaý.
Oqýshylardy baǵalaý. Sabaqta belsendilik tanytqan oqýshylardy baǵalaımyn, madaqtaımyn.
You Might Also Like
-
1) Abaıdyń uly kemeńger aqyn ekenin túsindirý, XIX ǵasyrdyń ekinshi jartysynda qazaq dalasyndaǵy ataqty ''dara'' aqyn bolǵanyn bilý, Abaıdyń óleń joldarynan ózindik oı túıindeýge baýlý.
