InfoHub Logo

Avtor:
— Baıaǵyda bir han bolypty.​ Hannyń úsh qyzy bar eken.​ Birde han qyzdarynyń bilimin tekserý úshin,​ aldyna shaqyrady.
(Sahnada han, ýázirleri, hanymy, muǵalim jáne úsh hanshaıym otyrady.)
Han:
— Meniń súıikti de súıkimdi hanshaıymdarym!​ Men uzaq ýaqyt boıy altyn shyǵyndap,​ myna muǵalimge senderdi
oqýǵa berdim. Qazir men birneshe suraq qoıamyn.​ Eger sol suraqtarǵa eshqaısyń jaýap bere almasańdar,​ muǵalimniń basyn alamyn!
Bas Ýázir:
— Birinshi suraq. Ótirik óleń aıtasyńdar! Arasynda bir shyndyq sóz bolsa, qabyldanbaıdy.
Ekinshi ýázir:
— Ekinshi suraq.​ Bir sóz aıtasyńdar.​ Han sol sózden keıin,​ qatty oılanyp qalsyn. Oıǵa batyra almasańdar,​ ​ bilesińder...​ ne bolaryn?!
Úshinshi ýázir:
— Úshinshi suraq. Bir sóz aıtasyńdar!​ Sol sóz handy qatty qýantý kerek! Qýandyra almasańdar...​ bilesińder​ ne bolaryn?!
(Muǵalim qorqyp qyzdarǵa qaraıdy. Qyzdar bir-birine qarap, arasyndaǵy eń pysyq, aqyldy, kishi hanshaıym sóz alady.)
Kishi Hanshaıym (Safıa):
— Áketaı,​ dat!​
Han:
— Datyń bolsa,​ aıt qyzym!
Kishi Hanshaıym:
— Ákeshim,​ eki ápkemdi bilesiz!​ Kóp sóıleı bermeıdi.​ Olar naqty ǵylymnyń adamy.​ Ruqsat bolsa,​ men barlyq suraqqa jaýap bereıin!
Han:
— Ruqsat,​ basta!
Kishi Hanshaıym:
— Ákeshim,​ búgin túnde uıqydan oıanyp ketip,​ abaısyzda janym perishteniń tánine kirip ketipti. Sodan júreıin desem,​ júre almaımyn.​ Tek usha berem! Bir mınýtta ushyp aıǵa baryp,​ júz juldyzdan alqa taǵyp keldim. Ruqsat bolsa, osy áńgimeni óleńmen jetkizeıin?!
Han:
— Bárekeldi! Jaraısyń qyzym!  Jalǵastyra ber!
Kishi Hanshaıym:
— Men búgin perishte bop oıanyppyn,
Tura sala ǵaryshty aınalyppyn.
Aıǵa baryp qaýyn men qarbyz egip,
Myń qapqa sap, saraıǵa qaıta tústim.
Kelsem meniń beınemde bir perishte,
Otyr eken kete almaı baıǵus halde.
Tánimizdi qaıtadan aýystyryp,
Men munda,​ qaıta ketti ol kógine!
Han:
— Tamasha! Ustazyńa myń alǵys! (Muǵalim qýanyp, qozǵalaqtap qalady.)
Ekinshi ýázir:
— Kishi Hanshaıym,​ oıǵa batyratyn suraq qoıyńyz!
Kishi hanshaıym:
— Ákeshim,​ álemde tórt muhıt baryn bilesiz!​ Sol muhıttardyń biri Atlant muhıtynda,​ Bermýd Úshtaǵany bar.​ Ústinen ushqan ushaq,  júzgen keme joǵalyp ketedi.  Ne sebepti dep oılaısyz?
Han:
— Rasynda bul óte bas qatyratyn suraq.  Bul kezeńnen de óttiń! Jaraısyń!
Úshinshi Ýázir:
— Han Iemdi nemen qýantasyz, Hanshaıym?
Kishi Hanshaıym:
— Ákeshim,  men sizdiń dúnıelik ıgilikke qýanbaıtynyńyzdy bilemin!  Óıtkeni siz óte baısyz!  Sondyqtan sizdiń atyńyzdan únemi sadaqa berip júrdim.     Birde túsime paıǵambarymyz Muhammed salla allahý ǵaleıhı ýa assalám kirip,  ákeń seniń sadaqalaryń sebepti,  Jánnatqa kiredi!- dep aıtty.  Bálkim osy jańalyq sizdi qýantar?!
(Han qýanyp, kózine jas alyp, salaýat aıtady.) 
Han:
— Altyn qyzym meniń! Ustazy jaqsynyń — ustamy jaqsy!-degen maqaldy taǵy bir dáleldediń. Jaraısyń! 
Qazynashy,  muǵalimdi qazynaǵa apar!  Kótere alǵanynsha altyn ber! 
Qazynashy:
— Qup bolady,  Han Iem!
Muǵalim:
— Han Iem!  Maǵan jasaǵan jaqsylyǵyńyz myń ese bop urpaǵyńyzdyń aldynan shyqsyn! Alǵysym sheksiz!
Han:
— Al,  endi baryńdar!  Men de azyraq tynyǵyp alaıyn.
(Barlyǵy  ketedi.  Sahnada qalǵan eki úlken Hanshaıymdar kishi Hanshaıymǵa syılyq berip, alǵystaryn bildiredi.)
Úlken hanshaıym:
— Altyn sińlim meniń!  Myń alǵys saǵan!  Jaratqannyń sen sekildi sińli bergenine  shúkir! 
Myna syılyq saǵan! (Shaǵyn qobdısha berip, qushaqtaıdy.)
Kishi Hanshaıym:
— Jaraıdy ápke!  Ol úshin syılyq berýdiń qajeti joq. Raqmet.
Ortanshy Hanshaıym:
— Aqyldy sińlim,  danyshpan aqynym!  Búgin muǵalimdi ǵana emes,  barshamyzdy abyroısyzdyqtan qutqaryp qaldyń! Mynany ıgiligińe taq!  (Altyn saqına syılaıdy.)
Kishi Hanshaıym:
— Oı, ápketaıym! Sizge de myń alǵys! (Qushaqtaıdy. Osy kezde Hansha (anasy) kelip kishi qyzynyń mańdaıynan súıip, bylaı deıdi.)
Hansha:
— Aqyldym meniń!  Únemi «Kitaptan bas almaısyń!» - dep ursýshy edim.  Búgin sol úshin qatty qýandym.  «Bilim — taýsylmas ken,  aqyl — tozbaıtyn ton!»  - degen osy eken ǵoı?! Júrińder,  muǵalimniń aman qalǵanyna arnap halyqqa as bereıik!  El-jurt oqý-bilimniń qandaı abyroıly  etetinin bilsin!

(Barlyǵy ketedi.)

Gúlmeken Qasenbaı

---