InfoHub Logo

Talasymdy tartamyn tazalyqqa,

Shashyp – tógý jatady balalyqqa.

Álemdi álegáne salyp qoıǵan,

Ekologıa biz úshin jaǵalyq pa?!

«Birinshi baılyq – densaýlyq »,-  deıdi qazaq. Rasynda, salaýatty ómir salty men durys tamaqtanýdy aıtpaǵanda,  saýlyqta ómir súrýimizdiń kepili bola alatyny ol – denniń saýlyǵy jáne tazalyq.  Al deni saý urpaq – qoǵam baılyǵy.

Elbasymyz «Bolashaqqa baǵdar: RÝHANI JAŃǴYRÝ» maqalasynda atap kórsetken ult saýlyǵy men sapasyn arttyrý búgingi kún maqsaty. Bul jobanyń ekinshi bólimi TAIAÝ JYLDARDAǴY MİNDETTER  dep atalady. Sonyń ishinde «Týǵan jer» ıýaǵdarlamasy búginigi qozǵar qararymnyń negizi bolmaq.

Týǵan jerdi súıý - onyń dástúri men ádebine kóný. Eliniń taý – tasyn qadirlep, ár mekenin maqtan etý, bul – patrıotızmniń aldyńǵy kórinisi. Tabıǵatynyń sulýlyǵyn qalaǵan  Otansúıer, onyń lastanbaýyn  da erikti túrde qalaıtyny haq. Osy tusta bul maqalamnyń kimge, nege jaýap túrinde jazylǵanyn aıta ketsem.

Bul jazba talas aýdany ardagerleriniń tazalyqty negizge ala otyra joldaǵan úndeýine jaýap hat bolmaq. Onda tazalyqty saqtaý, onyń keleshekte ekologıalyq problemaǵa aınalmaýy, qala tazalyǵy úshin naqty sharalardyń jasalyýy jóninde keltirilgen. Jáne ony oqýshylarǵa da júkteliniýin talap etken ardagerler aýdan ortalyǵynyń kórkeıýin qalaıdy.

Men aýdanymyzdaǵy jalǵyz gımnazıanyń 11 synyp oqýshysy retinde, mektep oqýshylary tarapynan ozyq  dárejede «kógerishtendirý» jumystarynyń  júrip jatqanyna tolyqtaı sendire alamyn . Sózimdi naqtylaý úshin, gımnazıa ishilik tazalyqtan bastaıyq . Bizde ár juma «tazalyq kúni» ekendigin eskersek, mektep oqýshylarynyń aldymen óz jeke bas gıgıenasynyń beriktigine kóz jetkizýge bolady. Sonymen qatar kúz jáne kóktem aılarynda synyp bólmegúlderin, aýla ósimikterin molaıtý maqsatynda, «JasylEl» jobasy aıasynda kógerishtendirý jumystary ótedi. Bul da bolsa tabıǵatqa qosqanymyz dep bilemin.

Qazaqta Er bala erkektigin dálelder úshin  úshtik  kezeńnen turatyn saltymyz bar. Onda, aldymen, úı turǵyzýdy, ekinshiden, óz balasyn aıaqqa turǵyzýdy, úshinshiden, «bir tal kesseń, on tal ek!» dep aǵash otyrǵyzýdy  mindettegen. Ata – dástirdi sanaǵa túıý mejesinde, mektep qabyrǵasynda – aq  úsh qalaýdyń birin joǵarǵy býyn jigitteri oryndap júrgenin ashyq aıta alamyn.

Munymen biz atqarǵan mindet taýsylmady. 1-qazan qarttar kúnine oraı gımnazıserimiz Shahter kóshesi № 15 úıdiń turǵyny Goldysh Evgenıa Stepanovnanyń úıine baryp, «jas kelse, iske» dep qazaqtyń «úlkenge qurmetin» kórsetip ketti. Kúz kelip retsizdengen baqsha men aýladaǵy aǵash japyraqtaryn jınaqtaýǵa qolǵabys etip, qart ananyń alǵysyna bólendi.

Al keler aptada, Kóshbasshymyzdyń maqalasynda oryn alǵan pragmatızm baǵyty boıynsha turmystyq qaǵaz qaldyqtaryn tastamaı, lastamaı, jınaqtap, qaǵaz jasaý óndirisinde qaıta óndeletin shıkizat retinde paıdasyn arttyratyn makalatýra óz máresine jetedi. Bul joba jaramaı qalǵan jyrtyndylardy qaıta túpteýge jóneltip, qalamyzdaǵy qaǵazdyq qoqystar sanyn kemitetinine senimdimin.

Qoryta aıtsam, bul sharalar aýdan ortalyǵynyń kórkeıýine tym bolmasa, teńizge tamshydaıyn úlesin tıgizip júr-aý. Áıtse de, taǵam qaldyqtarynyń shańyna da ilese almasy anyq.  Eger siz bosaǵan  azyq-úlik qaldyqtaryn  óz jáshigine der kezinde sala bilseńiz, qala aldyndaǵy bir paryzymnyń oryndalǵany dep bilińiz. Alaı da, aldyńyzda 99 paryzdyń turǵanynan habardar bolyńyz. Sebebi «TAZALYQ – DENSAÝLYQ NEGİZİ» .

---