InfoHub Logo

Termodınamıkanyń İ zańyn ızoprosesterge qoldaný (prezentasıasymen)
(8 synyp, 10 synyp)
Sabaqtyń maqsaty:
Damytýshylyq: Izoprosesterdiń ózara baılanysyn túsine bilýge, formýlalardy qoldana otyryp esep shyǵara bilýge úıretý, oılaý qabiletin damytý.
Bilimdilik: Úsh parametrdiń (R, V, T) bireýi turaqty bolyp, qalǵan eki parametriniń arasyndaǵy baılanysty anyqtaıtyn zańdardy tujyrymdaý. Izoprosester týraly maǵlumat berý.
Tárbıelik: Pánaralyq baılanysty arttyra otyryp, teorıalyq bilimin praktıka júzinde qoldana bilýge, óz betinshe izdenýge, zertteýge tárbıeleý.
Kútiletin nátıje:
• Oqýshylardyń túrli ızoprosesterdi meńgerýi;
• Elektrondyq oqýlyqty tıimdi paıdalanýy;
• Tehnıkalyq esepteýlerdi durys júrgize bilý;
• Teorıalyq bilimin is - júzinde paıdalana bilý.
Túri: panoramalyq sabaq
jańa bilimdi meńgerý sabaǵy
Ádisi: AKT ádisteri arqyly zertteý, salystyrý, taldaý, grafıkpen jumys ızoprosesterge qoldaný

Sabaqtyń ótý barysy:
8 synyp
Uıymdastyrý bólimi:
Oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserip, búgingi sabaqtyń qorytyndysy boıynsha baǵalaý paraǵyn úlestiremin.
İ Oı qozǵaý
1. Fızıkalyq dıktant (Oqýshylarǵa ınteraktıvti taqta arqyly suraqtar kórsetiledi. Oqýshylar jumys dápterine jaýabyn jazyp, baǵalaý paraǵyna tolyq jaýaptary boıynsha baǵalaryn qoıady)

İİ Maǵynany taný
1. Synypta tájirıbe jasalady. Probırkaǵa sý quıyp, ony spırt shamymyen qyzdyrsaq, probırkanyń tyǵyny atyp shyǵady. Nelikten? Sebebi probırkadaǵy sý qaınaǵanda ishki energıasy artady. Oqýshylar ne baıqaǵany týraly túsindirip, ári qaraı jańa sabaqty túsindiremin.
Gazdyń bir parametri taǵaıyndalyp, qalǵan eki parametri arasyndaǵy sandyq táýeldilikti aıqyndaıtyn zańdy gaz gazdary dep aıtady. Osy kezde ótetin prosester ızoprosester dep atalady.
Gazdyń berilgen massasy úshin:
a) T=const bolǵanda, P1V1= P2V2 (Boıl – Marıott zańy) Izotermıalyq proses dep atalady.
b) P=const bolǵanda V1/T1= V2/T2 (Geı - Lússak) Izobaralyq proses dep atalady
v) V=const bolǵanda R1/T1= R2/T2 (Sharl zańy) Syzba – nusqalardy qoldana otyryp jan – jaqty maǵlumat berdim.

2. Oqýshylar elektrondyq oqýlyqty ashyp, qosymsha vırtýaldy zerthanalyq jumystaryn jasaıdy.
3. Bolǵan soń ınteraktıvti taqtada test tapsyrmasyn oryndaıdy.
1. Kólem turaqty bolǵan jaǵdaıda proses qalaı atalady?
A) Izotermıalyq
B) Izohoralyq
V) Izobaralyq
G) Adıabatalyq
2. Geı - Lússak qaı jyly gaz zańyn taǵaıyndady jáne proses qalaı atalady?
A) Izobaralyq, 1802 j
B) Izotermıalyq, 1822 j
V) Izohoralyq, 1800 j
G) Adıabatalyq, 11832j
3. Berilgen gazdyń massasy úshin bir parametr ózgermeıtin proses qalaı atalady?
A) Izotermıalyq
B) Temperatýralyq
V) Izoprosess
G) Termostat
4. R1/T1= R2/T2 teńdeýin taǵaıyndaǵan kim?
A) Sharl
B) Geı - Lússak
V) Mendeleev
G) Boıl - Marıott
5. Makrodeneniń kúıin sıpattaıtyn parametrler qandaı?
A) R, T, M
B) P, V, M
B) P, V, T
G) P, T, R
Testtiń durys jaýaptarynyń aty syzylǵan.
4. Oqýshylarǵa taqtada sáıkestendirý kestesi beriledi. Sol kesteni toltyrý qajet.

5. Oqýshylarǵa deńgeılik esepter beriledi. Ol esepterdiń jaýabyn taqtadaǵy sýretpen sákestendirgende taqtada «Báıterek» monýmentiniń sýretin kórýge bolady.
Esepter shyǵarý:
İ deńgeı
1. Temperatýrasy 46, 5 0S - qa deıin qyzdyrylǵan 200 g shaı ishken adam, eger óziniń temperatýrasy 36, 5 0S bolsa, qansha energıa alady?
2. Massasy 3 kg benzın men 2 kg kerosındi aralastyrady. Osy qospa tolyq janǵanda qansha jylý mólsherin shyǵarady? Benzın men kerosınniń menshikti janý jylýy 4, 6*107 Dj/kg.

İİ deńgeı
1. 440*107 Dj energıany alý úshin Qarashyǵanaqta óndiriletin tabıǵı gazdyń qandaı mólsherin jaǵý kerek? Tabıǵa gazdyń menshikti janý jylýy 4, 4*107 Dj/kg.
2. 1, 89*107 Dj paıdaly jumysty oryndaý úshin traktorǵa 4, 2*107Dj/kg menshikti janý jylýy bar 1, 5 kg otyndy qajet etetin traktor qozǵaltqyshynyń PÁK - in tabyńdar?
ÚIGE TAPSYRMA:
1. Massasy 1 kg qorǵasyndy balqytqanda ishki energıasy qanshaǵa artady? Qorǵasynnyń balqý jylýy 0, 25*105Dj/kg.
2. Massasy 11 kg sý býy kondensasıalanǵanda qandaı jylý mólsheri bólinedi? Sý býynyń menshikti býlanýy 2, 3*106 Dj/kg
Osymen sabaǵymyz aıaqtaldy.
Sabaqqa belsendi qatysqandaryńyz úshin rahmet.