Túrikterdiń rýhanı mádenıeti
Túrikterdiń rýhanı mádenıeti
Konspekt
Ejelgi túrik taıpalary kóne túrik jazýymen jazǵan. Kóne túrik álipbıi 35 áripten turady. Túrikterdiń álipbıi ózderiniń rý - taıpalarynyń tańbalary negizinde jasalǵan. Jerimizde túrik jazýynyń paıda bolǵan merzimi týraly jańa pikirler týdy. Kóne túrik jazýy b. z. b. 1 myńjyldyqtyń ortasynda qalyptasqan. Almaty, Pavlodar oblystarynyń jerindegi saq taıpalarynyń obalarynan túrik tilindegi jazýlardyń tabylýy buǵan dálel bolady. Talas, İle, Syr, Ertis ózenderi boıynan sońǵy 30 - 40 jyl ishinde kóne túrik jazýlarynyń kóptegen eskertkishteri tabyldy. Islam dininiń taralýyna baılanysty arab jazýy túrik bıleýshileri arasynda tez qabyldandy. Bul jaǵdaı túrik jazýynyń ómirde qoldaný aıasyn tarylta bastaǵan. El ishinde túrik jazýymen qatar soǵdy jazýy keń taraǵan.
Jazý óneriniń damýyna baılanysty 8 ǵasyrda jazba ádebıet paıda boldy. Túrik jazba ádebıetiniń kóne eskertkishteri – “Kúltegin” jáne “Tonykók” jazýlary. “Qorqyt ata” men “Oǵyznama” – 8 - 9 ǵasyrlarǵa jatatyn shyǵarmalar. Bul shyǵarmalar 8 ǵasyrda aýyzsha aıtylǵan, 11 ǵasyrdan bastap qaǵazǵa túse bastaǵan.
Túrikterdiń zırattarynan tabylǵan buıymdar olardyń o dúnıelik ómirge senýiniń aıǵaǵy bolyp tabylady. Olar otqa, tabıǵatqa tabynǵan. Túrikter qaza bolǵan adamnyń máıitine aty men zattaryn qosa órtegen. Sondaı - aq túrikter kók bórige tabynǵan. Balaǵa, báıge attaryna til - kóz tımeý úshin bóriniń tyrnaǵyn, kózin, tilin kesip alyp, taǵyp qoıatyn bolǵan. Umaı anaǵa otbasyna shapaǵatyn tıgizedi dep tabynǵan. Qazaqstannyń ońtústiginde, Jetisýda musylman dini 8 ǵasyrdan bastap keń tarala bastaǵan.
Konspekt suraqtar
1. Kóne túrik jazýynyń búkil halyq ıgiligine aınala bastaǵan kezeńi:
2. Musylman dini keń tarala bastaǵan kez:
3. Otbasyna shapaǵatyn tıgizýshi:
4. Til - kóz tımes úshin tumar retinde taqty:
5. Túrikterde máıitti órteý ǵurpy bildiredi:
6. “Oǵyznama” dastany 6 ǵasyrda aýdaryldy:
7. “Oǵyznamanyń” eski nusqasyn birinshi jazyp qaldyrǵan tarıhshy:
8. Qorqyt ata eskertkishi ornalasqan jer:
9. 8 - 9 ǵasyrlarǵa jatatyn ádebı shyǵarma:
10. Túrikterdiń jazba ádebıeti paıda boldy:
11. Túrik jazýymen qatar el ishinde keń taraǵan jazý:
12. Kóne túrik jazýlarynyń eskertkishteri tabylǵan jer:
13. Kóne túrik jazýy qalyptasqan merzim:
14. Kóne túrik álipbıindegi árip sany:
Taqyryptyń testi
Konspekt
Ejelgi túrik taıpalary kóne túrik jazýymen jazǵan. Kóne túrik álipbıi 35 áripten turady. Túrikterdiń álipbıi ózderiniń rý - taıpalarynyń tańbalary negizinde jasalǵan. Jerimizde túrik jazýynyń paıda bolǵan merzimi týraly jańa pikirler týdy. Kóne túrik jazýy b. z. b. 1 myńjyldyqtyń ortasynda qalyptasqan. Almaty, Pavlodar oblystarynyń jerindegi saq taıpalarynyń obalarynan túrik tilindegi jazýlardyń tabylýy buǵan dálel bolady. Talas, İle, Syr, Ertis ózenderi boıynan sońǵy 30 - 40 jyl ishinde kóne túrik jazýlarynyń kóptegen eskertkishteri tabyldy. Islam dininiń taralýyna baılanysty arab jazýy túrik bıleýshileri arasynda tez qabyldandy. Bul jaǵdaı túrik jazýynyń ómirde qoldaný aıasyn tarylta bastaǵan. El ishinde túrik jazýymen qatar soǵdy jazýy keń taraǵan.
Jazý óneriniń damýyna baılanysty 8 ǵasyrda jazba ádebıet paıda boldy. Túrik jazba ádebıetiniń kóne eskertkishteri – “Kúltegin” jáne “Tonykók” jazýlary. “Qorqyt ata” men “Oǵyznama” – 8 - 9 ǵasyrlarǵa jatatyn shyǵarmalar. Bul shyǵarmalar 8 ǵasyrda aýyzsha aıtylǵan, 11 ǵasyrdan bastap qaǵazǵa túse bastaǵan.
Túrikterdiń zırattarynan tabylǵan buıymdar olardyń o dúnıelik ómirge senýiniń aıǵaǵy bolyp tabylady. Olar otqa, tabıǵatqa tabynǵan. Túrikter qaza bolǵan adamnyń máıitine aty men zattaryn qosa órtegen. Sondaı - aq túrikter kók bórige tabynǵan. Balaǵa, báıge attaryna til - kóz tımeý úshin bóriniń tyrnaǵyn, kózin, tilin kesip alyp, taǵyp qoıatyn bolǵan. Umaı anaǵa otbasyna shapaǵatyn tıgizedi dep tabynǵan. Qazaqstannyń ońtústiginde, Jetisýda musylman dini 8 ǵasyrdan bastap keń tarala bastaǵan.
Konspekt suraqtar
1. Kóne túrik jazýynyń búkil halyq ıgiligine aınala bastaǵan kezeńi:
2. Musylman dini keń tarala bastaǵan kez:
3. Otbasyna shapaǵatyn tıgizýshi:
4. Til - kóz tımes úshin tumar retinde taqty:
5. Túrikterde máıitti órteý ǵurpy bildiredi:
6. “Oǵyznama” dastany 6 ǵasyrda aýdaryldy:
7. “Oǵyznamanyń” eski nusqasyn birinshi jazyp qaldyrǵan tarıhshy:
8. Qorqyt ata eskertkishi ornalasqan jer:
9. 8 - 9 ǵasyrlarǵa jatatyn ádebı shyǵarma:
10. Túrikterdiń jazba ádebıeti paıda boldy:
11. Túrik jazýymen qatar el ishinde keń taraǵan jazý:
12. Kóne túrik jazýlarynyń eskertkishteri tabylǵan jer:
13. Kóne túrik jazýy qalyptasqan merzim:
14. Kóne túrik álipbıindegi árip sany:
Taqyryptyń testi
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
Jartylaı kóshpeli jáne otyryqshy mádenıetterdiń ózara áseri
