InfoHub Logo

— Sen meni túsinbeısiń be dep qorqamyn. — Taljibek áldeqandaı bir tyń sóz bastar aldyndaǵy ádetimen uzyn kirpikterin bir qaǵyp jiberdi. Sonan soń ózinen jaýap kúte únsiz turǵan Meırambektiń kózine týra qaraǵysy kelmegendeı qyryndap ketken.

— Neni túsinbeımin. Ne aıtaıyn dep tursyń?! — Jigit úni nazalana, taýsyla shyqty. Qyz sál tańdanǵandaı raımen qoıý kirpikterin jáne bir qaǵyp qoıyp, sulý qońyr kózderin buǵan qaraı tóńkere jalt etkizdi.

— Meniń ata-anamdy ókpeletken kezim joq Olardyń da betime jel bolyp tımegenin aıtyp edim ǵoı. — Ózimen-ózi sóılesken adam sekildi, álgindegi qyryndaǵan qalpyn ózgerter emes ózi.

— Al solaı-aq delik. — Jigit qasaqana onyń qarsy aldyna baryp turdy. — Munymen ne aıtpaqsyń?!

Taljibek endi jigitiniń ashyq kelgen, aq mármárdaı keń mańdaıyna, sonan soń búkil symbatyna nuqsan keltirip turǵan qysyq kózderine qarady. Osy bir kózder úshin ǵana óziniń qanshama ýaqyt boıy bir sheshimge kele almaı júrgeni oıyna tústi. "Kózde turǵan ne bar? Kózi ǵana demeseń, ózge symbatynda bir min joq. Jany qandaı názik?! Qandaı darqan?! Osydan ózge kimge shyǵamyn?" Biraq bul oıy ǵana edi. Ol oryndalǵanǵa deıin áli talaı túıinder sheshilýge tıis. Solar esine túsýi muń, jibip kele jatqan kóńili qaıtadan qataıa berdi.

— Aıtaıyn degenim, olardy sender de renjitpeńder. Eger solardyń kóńilin taba almasańdar, men de joqpyn, — dedi nyqtap. Dedi de manadan beri aeroport sharbaǵyna súıeýli turǵan jol qapshyǵyn lyp etkizip qolyna aldy. Sonan soń bul eń aqyrǵy sózim degendeı júrýge yńǵaılanǵan kúıinde jigittiń kózderine taǵy da týra qarady.

Ata-anamnyń aldynan ótý jaıyna kelsek, týystaryńdy jibere berýińe ruqsat. Olar sen týraly biledi. — Osyny aıtyp, jol qapshyǵyn kelesi qolyna aýystyrdy da, saǵatyna bir úńilip, samoletke otyrǵyzý alańyna qaraı júre berdi.

Dál osy sátti kútip turǵandaı-aq reprodýktordan "Mańǵyshlaq — Almaty" reısimen ushatyndardy samoletke otyrǵyzý bastalǵany habarlandy. Taljibektiń álgi bir sózderin saralap, baıybyna áli baryp úlgirmegen jigit manaǵy ornynda qalshıyp áli tur. Ol óz tizginin ata-anasynyń qolyna tastap bara jatqanyn uqty. Biraq nege óıtti? Ata-anaǵa degen qurmet belgisi ǵana ma bul? Onda nege solardyń aldynan ótseńder boldy demeıdi?.. "Sen meni túsinbeısiń be dep qorqamyn" deýiniń syry nede?!

— Meıram! — Jigit selk ete túsken. Daýysqa jalt qarady. Ushý alańynyń ortasyna qaraı bettegen ashyq arbadan ózine qol bulǵaǵan Taljibekti kórdi. Ústindegi kógildir sýlyǵynyń bir etegi sál kóterile buǵan kúle qaraıdy. "Joq! Bóten oıy joq!"

Jigit júreginiń qýana bulqynyp qalǵanyn sezdi.

* * *

Qyzdyń jumbaq sóziniń túıinin Meırambek kóp uzamaı-aq túsingen. Bolashaq qaıyn jurtyna quda túse barǵan munyń týystary ol jaqtan úlken ókpe arqalap keldi. "Biz balany bilmeımiz. Qyzymyzdyń ózi jaratsa boldy, jastardyń sheshimine qarsy kelmeımiz. Qolymyzdaǵy barymyz da, narymyz da osy balamyz. Sony qolymyzdan yrǵap-jyrǵap uzatsaq — bizdiń arman sol ǵana. Al bul úshin qarjy kerek. Kúıeý jigit jalǵyz degenmen, janashyrsyz emes kórinedi. Kóp emes, úsh myń som ákelip bersin de, daıyndyqtaryna kirise bersin. Taljibekjan endi eki-úsh aıda oqýyn bitirip keledi. Sol kezde toıyn da jasap beremin", — depti qyz ákesi.

— Qyzdy satyp beretin baıaǵynyń zamany joq. Bul ne qylǵan saýda?!

— Jetim bala men jesir áıel osynshama aqshany qaıdan ala qoıady deıdi eken?!

— Ómir boıy jınaqtaǵan tıynyna myna bir úıin saldyryp, endi ǵana sol úıge kelin túsirip, qyzyq kórem dep otyrǵan Aısha beısharanyń tóbesinen jaı túskendeı qyldy-aý!

— Osy baryp aldynan ótken degenniń ózi bir áýre. Áıteýir, ýádesi bar qyz bolsa, alyp qashqannan qyzyǵy joq Azar bolsa, artynan týystary kelip, oıran salyp keter. Odan eshteńe de qırap qalmaıdy. Qudalardyń bir erkeligin kóterip alamyz.

Osy tektes týystarynyń gý-gý sózderinen basy qatqan Meırambek óz úıinen qashyp shyqqandaı boldy. Vokzalǵa jaqyn turatyn. Osy mańdaǵy eń aldymen baratyn jeri de sol. İshi-syrtyn bir súzip shyqpasa, kóńili kónshimeıtindeı. Bul joly da sóıtti. Sonan soń ǵana bir búıirdegi kishkentaı kıoskige soqty. Bir-eki jańa gazet satyp aldy. Endi ne istesem eken degendeı, jan-jaǵyna qaraǵan. Sonadaı jerge kelip toqtaǵan úlken "Ikarýsqa" kózi tústi. Osy aradan oblys ortalyǵyna qatynaıtyn marshrýttyq avtobýs. Kóp oılanbaı-aq soǵan bettegen. "Jumysqa erteń keshke shyǵamyn. Aslan jumystan kelse, ertip, teńizge baraıyn".

Aslan Meırambektiń mektepte birge oqyǵan joldasy. Onyń ústine Aslannyń kelinshegi Gúlnázıa Taljibektiń syrlas dostarynyń biri. Basyndaǵy jaǵdaı týraly olarmen de aqyldasqysy keldi. Dosy uıqtap jatyr eken.

— Oıatpaı-aq qoıshy. Ózi de tań ata keldi. Jumystan ábden sharshap júr. Búgin úıde ǵoı, qaıtyp kelersiń, — dep, Gúlnázıa bezek qaqty. Meırambek onyń eńdigi sózin júre tyńdap dalaǵa bettegen.

— Qaıda kettiń? — dep daýystady sońynan bul júgire basyp astyndaǵy qabatqa jetip qalǵanda.

— Teńizge. Mamandar keldi me? — Kelinshektiń de úıde surap úlgermegen jaıdy. Bilgisi kelip bara jatqan sekildi.

— Iá, — dedi de Meırambek budan ári bógelmesten jónele berdi. — Qaıtarda soǵamyn, eshqaıda ketpeńder.

...Sol kúni keshke qonaqtaryn shyǵaryp salǵannan keıin Aslan Gúlnázıamen ekeýi úsh myń somnyń jaıyn talqylap uzaq otyrdy.

— Men biletin Taljibektiń sózinen qaıtýy qıyn shyǵar, onyń osy aıtqany aıtqan. Endi aqshany taýyp beredi nemese Meırambek onymen qosh aıtysady. — Gúlnázıanyń kelgen qorytyndysy osy.

— Sen de qaıdaǵyny soǵady ekensiń, — Aslan kelinshegine alara qaraǵan. — Nemene, ol sonda Meırambekti aqshaǵa aıyrbastaı ma?! Súıgeni ras bolsa, jaǵdaıdy túsinip, ata-anasyn ózi kóndirýi kerek. Jáne mektepte birge oqyǵan dosyń, bul arada seniń de yqpalyń kerek qoı dep oılaımyn.

Gúlnázıa biraq eshteńe estimegendeı, óz sózin qaıtalady:

— Kórersiń, ol sózinen qaıtpaıdy. Bekerden-beker eshteńe sóıleı salatyn qyz ol emes.

— Iá... ol jaǵyn men de bilemin. Ekeýmizdi tanystyryp turyp: "Sender bir-birlerińe sondaı úılesesińder, túbinde úılenip tynatyn shyǵarsyńdar", — dep edi, aıtqany keldi emes pe, — Aslannyń úninen kúlki nyshany sezilgen. Gúlnázıanyń qulaǵyna qurbysynyń "Ekeýinde bir uqsastyq bar" dep, tańdana shyqqan úni estilip ketken sekildenedi. Taljibektiń osy bir sózin úılengenderinshe aýzynan shyǵarmaǵanymen, keıinnen aıtyp qoıǵan. Ol: "E, óziń tipti menen alǵashqy kúnnen-aq dámelene bastaǵan ekensiń ǵoı", — dep ázildep kúlgen. Qazir de sol áńgimeni bura tartyp, óńin aınaldyryp otyrǵanyn bile qoıdy da, áńgime barysyn ózgertý úshin ári kóńilinde júrgen bir kúdiginiń betin ashyp, kúıeýimen aqyldaspaq nıetpen, qurbysyna qatysty bir syrdyń ushyǵyn shyǵarǵan.

— Keıbireýler Taljibektiń munysyn eskiliktiń shyrmaýynan shyǵa almaǵandyq dep te jazǵyrýy múmkin. Al onyń ata-anasyna bergen serti bar... — Aslan eleń etti.

...Onynshy klasty bitirgennen keıin úlkeni Baljibekti alystaǵy qalaǵa oqýǵa attandyrǵan. Maqsym qarpy aǵaıyndary quptamaı:

— Oqýdy syrttaı da oqı bermeı me osy kúnde. Bálen jyl boıy dalada júrgen qyz sol jaqtan bireýdi tabady da, taıyp turady. Ony nesine oqýǵa jiberip otyrsyń? — desken.

Biraq balasyn betinen qaıyrǵysy kelmegen Mákeń:

— Meniń qyzymnyń esi bar. Bizdi tastap alysqa kete qoımas. Oqýyn bitirgen soń eń quryǵanda qolymda eki jyl jumys istep, asyraımyn dep otyr. Sóıtip qyzyǵyn kórsetse jetpeı me? — dep, kinámshil aǵaıyndy tyıyp tastaǵan.

Biraq Baljibek aıtqanynda turmady. Oqýyn bitirmeı-aq turmysqa shyqty. Semály adamnyń jaıy belgili, ata-anasyna demalysynyń ózinde birde kelse, birde kele almady. Osyny kórgen aǵaıynnyń:

— Iá, esi bar eken, oqýyn bitirgen soń kúıeýin erte kelip birge baǵatyn shyǵar senderdi, — degen kekesinin estigen saıyn ákesiniń únsiz qunjyńdap, teris aınalyp ketetinin kórgen Taljibektiń zyǵyrdany qaınaıtyn.

— Iapyr-aý, osy kisiler nege sonshalyqty kúıinedi!? Ózderiniń qyzy turmysqa shyqpaı, ózderin asyrap otyr ma? Sizder qoı deseńizdershi?! — dep, sheshesinen qınala ótinetin.

— E, aınalaıyn, jurt ne demeıdi. Ózderiń aman bolyńdar.

Kózine jas alyp, ári qaraı úndemeı qalatyn anasyn qyzy endi qalaı sergitýdi bilmeı sasatyn.

Sóıtip júrgende Taljibek te mektep bitirdi. Jap-jaqsy aıaqtaǵan oqýyn endi munyń da odan ári jalǵastyrǵysy kelgen. Bul joly aǵaıyndarynyń narazylyǵy tipti kúsheıip ketti. Ásirese ákesiniń inisi Áripjannyń áıeli Qatshaǵa bul jaı bárinen de qatty batqan sıaqty:

— Bir qyzyńdy oqytyp, muratyna jetkizdiń. Saǵan endi onyń bes tıyndyq ta paıdasy joq Mynaý da erteń sóıtedi. "Aldyńǵy arba qalaı júrse, sońǵy arba da solaı júretinin" bilmeýshi me ediń?! Sonda myna qý bas bolyp qalatyn ekeýińdi men baǵyp-qaǵýym kerek eken ǵoı. Áı! — Endi ol kúıeýine tap bergen. — Aıtsańshy mynalaryńa! Qyzdy oqytam degendi qoıyńdar dep nege aıtpaısyń, oıbaı?!

Sol kezde kópten beri ishten tynyp, áreń júrgen Taljibek shydaı almaı ketti. Ornynan ushyp turyp:

— Bizge nege qaıta-qaıta aqyl aıtyp, "janashyr" bola beredi desem, meniń áke-sheshem baǵýsyz qalady dep qorqady ekensiz ǵoı. Qatelesesiz! Olar esh ýaqytta da eshkimniń qolyna qaramaıdy. Olar úshin mazańyzdy ketirmeńiz! — degen sózderdi dirildegen daýsymen áreń aıtyp úlgirdi de, ákesiniń aldyna qulaı ketti...

— Áke! Áketaı! Ket deńizshi myna kisilerge! Men esh ýaqytta da senderdi tastap ketpeımin! Esh ýaqytta da senderdi renjitpeımin! Oqýǵa da barmaı-aq qoıaıyn! — dep, solq-solq etti.

— Qudaı maǵan seni nege ul ǵyp bermedi eken?! — dep, ákesi de kúńirenip ketip edi. Qatsha men Áripjan endi bir-birine ańyrasa qarap, esik jaqqa qaraı jylystap bara jatty...

Kóp uzamaı Taljibek oqýǵa attanǵan. Joly bolyp, apasy oqyǵan dárigerlik ınstıtýttyń emdeý fakúltetine tústi. Biraq onyń kókiregine sonaý bir kúnniń muńdy kúıi sol qalpynda saqtalyp qalypty. Ásirese aǵaıyndarynyń bularǵa ne sebepti buldanatynyn túsingeni-aq janyna aıazdaı batatyn úlken bir dertke aınaldy. Qaraǵan kóz toıǵandaı eki qyzy bar ekenine qaramastan, ata-anasynyń nelikten uldy joqtaıtynyn da ol endi túsindi. Keıde kóńiline: "Áke-sheshem meni qansha álpeshtegenimen, men olar úshin tek qana ýaqytsha aldanysh ekenmin-aý. Uldyń orny bólek eken-aý. Men ol olqylyqty toltyra alarmyn ba?!" — degen oı orala qalsa, jany qysylyp ketkendeı qınalady.

Sóıtip júrgen Taljibek qalaı da týystary aldynda Maqsym men Bıǵannyń mártebesin kóterýdi arman etti. Ol osy bir oıyn júzege asyrýdy jyldar boıy josparlady desek te artyq aıtpas edik. Kanıkýl men mereke kúnderin úıinde ótkizý ol úshin buljymaıtyn tártipke aınalǵan. Kelgen saıyn Mańǵystaýdyń kóp qazaq aýyldarynyń birinde turatyn ata-anasyn sheksiz qýanyshqa bóleıtin. Ákesi salǵan kishkentaı ǵana jataǵan úıleriniń ishi-syrtyn jónge keltirip, úı ishi men aýlany jutyndyryp, kempir men shaldyń kıimin retke keltirip tynym tappaıtyn. Onysy aınalasyndaǵylardyń nazaryn kóp aýdarady-aq. Maqsym men Bıǵan da, osyny kórgen kópshilik te jap-jas qyzdyń ata-anasyna degen qaltqysyz peıilin tanyp, rızalyq bildiretin. Biraq Taljibektiń ózi buǵan qanaǵattanbaıtyn sekildi. "Bylaıǵy jurt ne oılasa da osy Áripjan men Qatshanyń ishin kúıdiretindeı bir nárse istesem-aý" dep qıaldaıdy. Al ondaı is sol aǵa-jeńgesiniń uǵymy dárejesine sáıkesýi kerek qoı.

— Men bilsem, — dedi Gúlnázıa, — ol muny solarǵa degen ereges pen istep júr. Sondyqtan eger Meırambektiń aqshadan qysylǵandaı jaǵdaıy bolsa, jigitterdi uıymdastyryp, kómektesken durys.

— Aqylyńnan aınalaıyn, sol! — Ánsheıinde bireýge qaryz berý jaıynda sóz shyǵa qalsa da zyr qaǵatyn kelinsheginiń myna peıilin Aslan qýana quptady. Biraq derin dese de, lezde áldenege basylyp qalǵan. — Biraq..

— Ne biraǵy bar? Eger Meırambektiń ózi qalaı shesher eken, aldymen sony bilip alaıyq deseń, bul da jón emes demeımin. Jańa ashylyp eshteńe aıtpady... Degenmen, Taljibekteı qyzdan aırylý bárinen de qıyn shyǵar.

— Endi báribir Taljibektiń ózi aıtpaǵan syrdy oǵan bildirý múmkin emes. Eger de jaǵdaı tipti qıynǵa aınalyp bara jatsa, taǵy da kórermiz. Bul ózi bir esepten mahabbattyń beriktigine de syn bolyp tur ǵoı.

Gúlnázıa da kúıeýiniń bul sózine kelisetindigin bildirdi.

* * *

Meırambektiń qattaýly jatqan qazynasy, shynynda da, joq edi. Bar tapqan-taıanǵanyna stansıa basynan jaqsylap turyp úı turǵyzyp alǵan. Bar baılyǵy da sol. Ákesinen erterek qalǵan muny ósirip, saqtaǵan sheshesine de jasaǵan jaqsylyǵynyń biri osy dep esepteıtin ózi. Temirjolshy mamandyǵyn alyp, armıa qataryndaǵy boryshyn ótep kelip, úı salyp, aýlynyń beldi bir azamattary qataryna qosyldym degen onyń endigi úlken sharýasy úılený desek, onyń da tóbesi alys kórinbeıtin. Ózi baıaǵydan unatyp, sóılesip júretin Taljibegine sheksiz senetin. Endi kelip onyń mynadaı shart qoıýyna túsinbeı dal. "Meniń jaı-kúıimdi bilmeıtin adam emes. Sonsha aqshany qaıdan alady dep oılaıdy eken?!" Ońdy-soldy aıtylǵan kóldeneń jurttyń kóp áńgimesi kókeıine qonbaı, ózgedeı eshteńe oılap taba almaı, ábden sergeldeńge túsip júrgeninde, jumystan jańa oralǵan anasy birde qasyna shaqyryp aldy.

— Al, qulynym, ne oıyń bar? Jasyń otyzǵa jaqyndady. Jaman shesheń qartaıyp keledi. Otyramyz ba endi ekeýmiz óstip? — Anasynyń áńgimesi ne jóninde ekenin túsindi, árıne. Túsinse de:

— Maǵan salsań, seniń amandyǵyńnan artyq eshteńe keregi joq mama. Júre berem. Saǵan da meniń kóz aldyńda júrgenim jetpeı me? — dedi.

— Joq qulynym. Jer ortadan asqan kisige jalǵyz ulǵa qarap otyrǵan jetpeıdi eken. — Aısha balasyn ózine tartyp, basynan qushaqtady. Sen tym úlkeıip kettiń. Ár nárseniń óz orny bar. Seniń áke atanatyn, meniń áje bolatyn kezim keldi. Úılenýiń kerek.

Uly úndemegen kúıi kózin jumyp, aldyna jata ketti. Aısha onyń basynan sıpap sál otyrdy da, turǵyzyp aldy.

— Beri qarashy óziń! — Balasy maldasyn quryp qarsy aldyna otyra qaldy. Erkelegen túri.

— Sen ǵoı meniń balamsyń. Ana sózin qaıtaratyn kúıge jettiń be, sony aıtshy.

— Ózińiz bir balaǵa áke bolǵanǵa deıin seniń bıligiń bul úıge júrmeıdi deýshi edińiz ǵoı.

— Soǵan áli de bas ıe me eken meniń ulym?

— Endi jóni bar jerde...

— Joq sen týra jaýap ber!

— Al, jaraıdy. Sizdiń sózińizge áli de bas ıemin.

— Mine, solaı. Endi meniń buıryǵymdy tyńda. Mynaý úıge seniń qansha eńbek sińirgenińdi menen artyq eshkim bilmeıdi. Biraq adamǵa úı joldas emes. Adam joldas. Denderiń saý bolsa, áli talaı úı salyp alarsyńdar. Al ázirshe muny satý kerek. Ózi týra úsh myń turady eken. Alýshy da bar. Aqshasy da ázir. Keshiktirmeı qudanyń suraǵanyn aparyp beremiz. — Balasynyń baqshıa qalǵan kózderin ańǵarmaǵandaı, etegin bir silkip, ana ornynan turdy. Uly aýzyn ashyp úlgergenshe, esik aldynan kók kóılektiń etegi kólbeń etip kórinbeı ketti...

* * *

Aslan men Gúlnázıa on segiz shaqyrym jerdegi qaladan Meırambektiń aýlyna jetkende kesh túsip, kóz baılanyp qalǵan. "Jıgýlıdiń úı syrtyna qańtaryp qoıyp, ishke ense, izdegen jigitteri sheshesimen ekeýi dastarqan basynda shaı-sýlaryn iship otyr eken. Olar qonaqtarǵa máz-máıram bolysa oryndarynan tura-tura keldi. Sálden soń bári ústel basyna qaıta jaıǵasqan.

— Kelin túsiretin aýylsyzdar, biraq tym-tyrys jatyp aldyńyzdar. Esh habar ala almaǵan soń, búgin jumystan kele osylaı tartyp kettik. — Aslan túndeletip kelgen sharýalarynyń shetin shyǵardy.

— Iá, aınalaıyn. Sondaı bir nıetimiz bar, biraq.. — úlken kisi "aıtaıyn ba, álde óziń aıtasyń ba?" degendeı balasyna qarap sál kidirdi. Ol álgindegi jap jarqyn qalyptan tez ózgerip, tómen qarap ketken.

— Qudalar sózin Meırambekten estigenbiz. Tegi, Sizderge olardyń suraǵynyń taýyp berý qıyn soǵyp otyrǵan shyǵar...

— "Qıyn bolǵanmen — kóneıik. Bárinen adam qymbat" dep otyrmyn myna balama. Neshe jyl áýrelenip júrip qalqıtqan mynaý baspanasyn satyp jiberdim sol úshin. Endi sonyń tıyn-tebenin aparyp, bolashaq ata-eneńniń alaqanyna sal desem, barǵysy joq

— Durys, Meırambek. Apa, Siz úıdiń aqshasyn qaıyryp berińiz. — Kelgennen beri áńgimege kóp aralaspaı tympıyp qana otyrǵan. Gúlnázıanyń myna sózi úı ıelerin jalt qaratty. — Apa, ras aıtamyn. Úıdi alatyn kisi alys tura ma? Onda Aslan mashınasymen aparyp kelsin.

— Túkke túsinsem, buıyrmasyn. Sen onymen ne aıtqyń kelip otar? — Aslan kelinshegine alaıa qaraǵan. Biraq ol munyń sózine esh mán bermegen sıaqty. Qaıtadan sóz bastady.

— Apa, Sizdiń bile bermeýińiz múmkin. Biraq Taljibek óte namysqoı qyz. Aıtshy, Meırambek. Solaı ǵoı?

— Solaı ekenin balańyz jaqsy biledi. Onyń qazirgideı zamanda eshkimge satylyp ta ketkisi kelmeıdi. Biraq ata-anasyn renjitkisi joq — Gúlnázıa óńdi únsiz otyrǵan jigitke kóziniń astymen qarap qoıyp jáne suraq berdi.

— Meırambek, sen Armıadan kelgen jyly ol qaı kýrsta edi?

— Sol jyly túsken. — Basyn kóterip kelinshekke qabaq shyta qarady. "Ony nege suradyń?" dep tur kózderi.

— Alty jylǵa aıaq basypty ǵoı. Sol ýaqyttyń ishinde qaraılasyp turǵan bolarsyń? Stýdentke kómek kóptik etpeıdi ǵoı. — Synaı qadalǵan janardyń ýytyna shydaı almaǵandaı, jigit qaıtadan tómen buǵyp, kesesin qolyna ala berdi.

— Onda kimniń qandaı jumysy bar? — dep kúńk etti sonan soń.

— Árıne, bizdiń jumysymyz joq. Tipti ol týrasynda eshqashan oılanyp ta kórmeppiz. Biraq qazir suraýymnyń mánisi bar. Ol senen bir de bir som alǵan emespin deıdi, sol ras pa?

Meırambek tańdana basyn kóterdi.

— Múmkin emes. Alǵashynda bas tartqany ras, maǵan aqsha salýyńdy qoı dep, qaıta-qaıta ótinish jasap júrgen. Biraq.. keıinnen ol týraly áńgime doǵarylǵan.

— Sen de óz degenińnen qaıtpaı, aı saıyn aılyǵyńnan jiberip turdyń ǵoı, ıá, solaı ma?

— Barlyǵy qansha boldy dep oılaısyń?

— Bilmeımin. Sanaǵan emespin.

— Endeshe ózińniń úılený toıyńa jetetindeı jınalypty-aý.

— Óıtkeni seniń árbir sálemdemeńdi ol ózi almaı, kasaǵa aýdara beripti, túsindiń be?!

— Sonda?!

— Sonda onyń namysqoılyǵy arqasynda saǵan qajetti qarjy daıyn bolyp tur.

— Keregi joq. Men eshkimnen almaımyn da, eshkimge bermeımin de!

— Almaısyń da, bermeısiń de. Bári ornyna sensiz-aq kelip tur...

— Sen aralaspa deımin!

— Nege?

... Olar sol túni uzaq daýlasty. Biraq sol daýdyń bir sózinen de zil sezilgen joq. Aqyry Almatydan óz atyna aýdarylǵan aqshany Taljibektiń úıine aparyp berý Gúlnázıaǵa tapsyryldy. Bul uldyń ornyn joqtaǵan áke kóńilin jubatam dep jany yshqynǵan perzent úshin berilgen "qalyńmaldyń" túri edi. Olar sol kúni "Balamnyń qyzyǵyn kórýdiń joly osy ǵana dep bilippin, biraq onym aǵattyq ekenin túsindim", — dep, Maqsym qarttyń odan bas tartatynyn bilgen joq.

* * *

Sol jyly shilde aptaby qaıtyp, tamyzdyń teńiz jeli jelpigen tamasha kúnderiniń birinde Taljibek pen Meırambektiń úılený toıy ótti. Jastardyń tilegi boıynsha toı dalada jasalǵan. Teńiz jaǵasynda qaz-qatar tigilgen appaq shatyrlardyń, eń ortańǵysynda ekeýiniń ata-anasy bastaǵan syıly qonaqtar jaıǵasqan.

Ánsheıinde ózindeı kóp shaldardan aıyrmashylyǵy joq Maqsym aqsaqaldyń júzi bul sátte erekshe nurly. Kempiri Bıǵan men qudaǵı Aısha ortasynda sýdaı tasyp otyrǵan oǵan toıǵa jınalǵandar qyzyǵa da, qyzǵana da qaraıtyndaı. Taljibektiń ekinshi ákesi retinde ózderine japsarlas ornalasqan Áripjanǵa endi onyń jaltaqtaıtyn túri kórinbeıdi.

— Taljibek qaıda ornalasty? — degen qonaqtardyń biriniń suraǵyna shoqsha saqaldy sıpap qoıyp, mańǵazdana til qatty.

— Dám tartsa, bárimiz de endi sol balalardyń yńǵaıymen oblys ortalyǵyna kóshsek dep otyrmyz. Taljibegim — joldamamen kelgen jas maman. Meırambegim — mańdaı aldy temirjolshy. Men ózim Uly Otan soǵysyna bastan-aıaq qatysqan adammyn. Mynaý juldyzym jáne bar. Ol keýdesindegi Eńbek Qyzyl Tý ordenin qasterleı bir sıpap ótti. — Tórt-bes bólmeli bir páterdiń kiltin ustaýǵa qaqylaryń bar dedi ǵoı keshe basshylar. Qalany da kórelik bir. Solaı ma, qudaǵı? Óziń aıtshy myna kisilerge.

— Taljibekjannyń tilegi ǵoı. Bárimiz de soǵan rızamyz, qaraǵym. — Aısha álgindegi suraq ıesine qarap qudasynyń sózin quptaı basyn ızedi.

Muny estigen Áripjan men Qatsha tómen qarasty. Meırambek pen Taljibektiń de, olardyń ata-analarynyń da bir shańyraqtyń astynda turýǵa keliskenderinen buryn da habarlanǵan. Biraq senińkiremeı júrgen-di. Endi olardyń ıini túsken myna túrlerin kórip, qonaqtardyń bosaǵan ydystaryna tamaq salyp júrgen Gúlnázıa "Solaı ma eken, bálemder?! Taljibek aman júrse, áli talaı tuqyrarsyńdar", — degendeı, tór jaqqa mereılene kóz tastaǵan.

Osy mezet kórshi stoldan bireý án bastady. Ol baqyt týraly án edi. Qonaqtar siltideı tynǵan kúıi endi soǵan qulaq túrdi. Teńiz ústinde qalyqtaı túsip, endi ol birtindep kóterile berdi... kóterile berdi...

---