Úlgerimi tómen oqýshylardy óz betinshe jumys isteýge baýlý joldary
Úlgerimi tómen oqýshylardy óz betinshe jumys isteýge baýlý joldary
Bala tárbıesi qaı zamannyń, qaı qoǵamnyń bolsyn oıshyldary men zerdeli zıalylaryn tolassyz tolǵanysqa, úzdiksiz izdeniske túsirgen izgi murat ekeni daýsyz.
Balaǵa beriletin alǵashqy tárbıe ata - anasyn, týǵan - týysqandaryn, joldasyn syılaýdan bastalady, sebebi ata - anasyn syılamaıtyn joldasyna da, qoǵamǵa da paıda keltire almaıdy, al qoǵamǵa paıda keltire almasa bul tárbıe odan ári shıelenisip, aqyry úlgermeýshi balalarǵa ákep soqtyrady.
Árıne, úlgermeýshi balalardyń paıda bolýy kóptegen úlgermeýshi sebepterge baılanysty.
Psıhologgar men pedagogtardyń zertteýleri boıynsha úlgermeýshi balanyń shyǵýyna úsh faktor sebepshi bolady eken.
• Birinshiden, buǵan qoǵamdyq jaǵdaı men ómirdegi turmys jaǵdaıy sebepshi bolady.
• Ekinshiden, balalardyń minez - qulqyndaǵy jaǵymsyz erekshelikteri men psıhıkasynyń ózgeshe qalyptasýynan nemese qalypty normadan aýytqýy.
• Úshinshiden, pedagogıkalyq tárbıeniń durys bolmaýy.
• Muǵalimder eń aldymen úlgerimi tómen oqýshylardy anyqtap, jyl boıy jumys júrgizý arqyly úlgerimin joǵarylatý úshin kómek kórsetýge umtylady. Olar úlgerimi tómen oqýshylarmen jyl boıy jumys júrgize otyryp, qabileti tómen oqýshylardyń jeke tulǵalyq múmkindikterin ashýǵa kómektesip, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, memlekettik bilim standarttaryn meńgertýdi mindetteıdi. Muǵalim sabaq kezinde úlgerimi tómen oqýshylardyń pánderdi meńgerýin, nátıjelerin esepke alyp, dıagnostıkalaý júrgizedi. Bul oqýshynyń sabaqtyń qaı jerinde olqylyqtary bar ekendigin anyqtap, oqytýdyń qyzyǵýshylyǵyn qalyptastyrady, jeke kómek beredi.
Dıagnostıkalaý arqyly oqýshy úlgermeýshiliginiń sebepterin anyqtaıdy. Oqýshylardyń bilim sapasyn arttyrý úshin óz betinshe jumys istep, qalyptasýy úshin alǵan bilimderin júıeleý, synı turǵydan oılanýǵa jeteleý, durys sóıleýdi meńgertý jáne jattyqtyrý, sózdik qoryn baıytý, durys oqýǵa daǵdylandyrý qajet. Tapsyrmalar úlgerimi tómen oqýshylardyń deńgeıine saı iriktelip alynady. Oqýshylardyń sóıleý tilin damytý maqsatynda sózdikter, sýretter, sózdik oıyndar, sóz jumbaqtar qamtylady. Jattyǵýlar men tapsyrmalar oqýshylardyń jasy men aqyl oıynyń erekshelikterine sáıkes birte – birte kúrdelenip, tereńdetile qurylady. Tapsyrmalardy oryndaýda úırenshikti jumys jaǵdaıyn jasap alyp, alańdatyn nárselerden boıdy aýlaqtatqan jón. Mektep jaǵdaıynda deńgeıi tómen balalardy óz betinshe bir pánnen ekinshi pánge, baǵdarlamanyń bir bólimnen ekinshi bólimine, jumystyń bir túrinen ekinshi túrine únemi aýdaryp otyrýǵa týra keledi. Osy jumystardy júzege asyrýda zeıindi tez aýdara bilý kóldeneńnen kez kelgen áserlerge kidirýsiz jaýap berýde asa qajet. Zeıindi aýdara alý oqýshynyń erik sapalary biraz damyǵan kezde, ásirese oqý materıaldaryn túsingen jáne olardy umytpaıtyndaı etip meńgergen jaǵdaıda ǵana múmkin bolady.
Bala tárbıesi qaı zamannyń, qaı qoǵamnyń bolsyn oıshyldary men zerdeli zıalylaryn tolassyz tolǵanysqa, úzdiksiz izdeniske túsirgen izgi murat ekeni daýsyz.
Balaǵa beriletin alǵashqy tárbıe ata - anasyn, týǵan - týysqandaryn, joldasyn syılaýdan bastalady, sebebi ata - anasyn syılamaıtyn joldasyna da, qoǵamǵa da paıda keltire almaıdy, al qoǵamǵa paıda keltire almasa bul tárbıe odan ári shıelenisip, aqyry úlgermeýshi balalarǵa ákep soqtyrady.
Árıne, úlgermeýshi balalardyń paıda bolýy kóptegen úlgermeýshi sebepterge baılanysty.
Psıhologgar men pedagogtardyń zertteýleri boıynsha úlgermeýshi balanyń shyǵýyna úsh faktor sebepshi bolady eken.
• Birinshiden, buǵan qoǵamdyq jaǵdaı men ómirdegi turmys jaǵdaıy sebepshi bolady.
• Ekinshiden, balalardyń minez - qulqyndaǵy jaǵymsyz erekshelikteri men psıhıkasynyń ózgeshe qalyptasýynan nemese qalypty normadan aýytqýy.
• Úshinshiden, pedagogıkalyq tárbıeniń durys bolmaýy.
• Muǵalimder eń aldymen úlgerimi tómen oqýshylardy anyqtap, jyl boıy jumys júrgizý arqyly úlgerimin joǵarylatý úshin kómek kórsetýge umtylady. Olar úlgerimi tómen oqýshylarmen jyl boıy jumys júrgize otyryp, qabileti tómen oqýshylardyń jeke tulǵalyq múmkindikterin ashýǵa kómektesip, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, memlekettik bilim standarttaryn meńgertýdi mindetteıdi. Muǵalim sabaq kezinde úlgerimi tómen oqýshylardyń pánderdi meńgerýin, nátıjelerin esepke alyp, dıagnostıkalaý júrgizedi. Bul oqýshynyń sabaqtyń qaı jerinde olqylyqtary bar ekendigin anyqtap, oqytýdyń qyzyǵýshylyǵyn qalyptastyrady, jeke kómek beredi.
Dıagnostıkalaý arqyly oqýshy úlgermeýshiliginiń sebepterin anyqtaıdy. Oqýshylardyń bilim sapasyn arttyrý úshin óz betinshe jumys istep, qalyptasýy úshin alǵan bilimderin júıeleý, synı turǵydan oılanýǵa jeteleý, durys sóıleýdi meńgertý jáne jattyqtyrý, sózdik qoryn baıytý, durys oqýǵa daǵdylandyrý qajet. Tapsyrmalar úlgerimi tómen oqýshylardyń deńgeıine saı iriktelip alynady. Oqýshylardyń sóıleý tilin damytý maqsatynda sózdikter, sýretter, sózdik oıyndar, sóz jumbaqtar qamtylady. Jattyǵýlar men tapsyrmalar oqýshylardyń jasy men aqyl oıynyń erekshelikterine sáıkes birte – birte kúrdelenip, tereńdetile qurylady. Tapsyrmalardy oryndaýda úırenshikti jumys jaǵdaıyn jasap alyp, alańdatyn nárselerden boıdy aýlaqtatqan jón. Mektep jaǵdaıynda deńgeıi tómen balalardy óz betinshe bir pánnen ekinshi pánge, baǵdarlamanyń bir bólimnen ekinshi bólimine, jumystyń bir túrinen ekinshi túrine únemi aýdaryp otyrýǵa týra keledi. Osy jumystardy júzege asyrýda zeıindi tez aýdara bilý kóldeneńnen kez kelgen áserlerge kidirýsiz jaýap berýde asa qajet. Zeıindi aýdara alý oqýshynyń erik sapalary biraz damyǵan kezde, ásirese oqý materıaldaryn túsingen jáne olardy umytpaıtyndaı etip meńgergen jaǵdaıda ǵana múmkin bolady.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
