InfoHub Logo

Ulylyq týraly negizdeme kóbine tarıhty tereńinen ıgerýge ıtermeleıtini aqıqat. Ulttyq múddeni muqıat uıymdastyrsaq biraz ǵulamalardy qazaq dalasyna  " jeteleıtinimizde" jalǵandyq emes. Osy sózimizge sáıkes túbi bir túrki eline ortaq ǵulama ǵalym Ál- Farabı babamyzdyń 1150 jyldyq aıtýly merzimin atap ótý qazaq halqy úshin de mártebeli mereke .  

Farabı ómir súrgen dáýir tereń tarıhy, damyǵan mádenıeti, ozyq dástúri bar túrki dalasyna ıslam dininiń dendeı enip, túrki, arab, parsy órkenıetiniń óristeý  kezeńin týǵyzdy . Sanaly ǵumyryn ǵylym-bilim jolyndaǵy izdeniske arnaǵan Farabıdiń ómirlik ustanymynyń qalyptasýyna atalmysh faktorlardyń áseri úlken bolǵany anyq. Musylman dúnıesiniń  sol dáýirdegi  mańyzdy ǵylym men mádenıetin ushtastyrǵan ortalyqtary Baǵdat, Sham, Mysyr elderine sapar shekken jas Farabı arab, parsy, grek, latyn, sanskrıt tilderin jetik meńgerip, san-salaly ǵylymǵa ózindik sara jolyn salǵan . Óz dáýiriniń ataqty oıshyl ǵalymdarymen, óner ıelerimen, sóz zergerlerimen suhbattas bolǵan Farabı sol kezeń ǵylymyndaǵy kúrmeýi sheshilmegen kúrdeli máselelerdi tap basyp tanyp, izdenisin osy arnaǵa baǵyttaıdy. Fılosofıa, logıka, psıhologıa, etıka, matematıka, astronomıa, til bilimi, estetıka, sosıologıa, poetıka salalaryna arnalǵan 150-ge jýyq traktat qaldyrǵan ensıklopedıst-ǵalymnyń óz zertteýleriniń úlken bóligin Arıstotel eńbekterin túsindirýge arnaýy – dáýir suranysynan týǵan izdenister edi.

Osyndaı ózgeshe baǵytqa bet buryp, ǵalamnyń ǵalamat qubylystaryn túgeldeı tanýǵa tyrysqan ǵalymnyń ǵasyrlyq murasyn meńgerý óskeleń urpaqqa mindetti is bolyp otyr.

Dárejesi turǵysynan emes kezeńdelý júıesinde " ekinshi ustaz " atanǵan  tulǵa tarıhynda barlyq boljamdy faktorlar qundy qujattarmen qattalsa maqtaýymyzdyń máni de eselene túspekshi.

Qojamberdi Zerde

---