Uly Otan soǵysy jáne fızıka. Soǵys jyldaryndaǵy strategıalar men qarý - jaraqtar
Qazaqstan tarıhy 9 synyp
Sabaqtyń taqyryby: §13 - 14. Uly Otan soǵysy jáne fızıka. Soǵys jyldaryndaǵy strategıalar men qarý - jaraqtar.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdik: Oqýshylardy Uly Otan soǵysy kezeńindegi Qazaqstan tarıhymen tanystyrý; soǵystyń bastalýy týraly málimet berý; Qazaqstannyń soǵys jyldaryndaǵy mańyzynyń artýy týraly bilimdi tereńdetý, qazaqstandyqtardyń jeńiske qosqan maıdandaǵy úlesteri týraly málimet berý. «Kınematıka», «Dınamıka» taraýlaryndaǵy negizgi formýlalar men túsinikterdi qaıtalaý. Tanymnyń ǵylymı tásilderin tanystyrý: modeldeý, teorıalyq analızdeý jáne eksperımenttik joldar ádisimen.
Damytýshylyq:
- alǵan bilimdi standarttyq emes jaǵdaılarda paıdalaný;
- ózindik tanymdyq áreketterde quzyrettilikti qalyptastyrý;
- oqýshylardy taqyryp ishindegi problemany tabýǵa jáne ony sheshý joldaryn tabýǵa úıretý; - jańalyqtarmen jumys jasaı bilýge baýlý: a) jan - jaqtan málimet alý (anyqtamalyq ádebıet, tájirıbe) b) synı turǵydan baǵalaý - pán aralyq baılanysty ornatý;
Tárbıelik:
- oqýshylardy erlikke, batyrlyqqa, otansúıgishtikke tárbıeleý;
- ǵajaıyp ómirdi nasıhattaý;
Sabaqtyń mindetteri:
- oqýshylardyń boıynda qorshaǵan ortaǵa degen kózqarasty qalyptastyrý;
- qorshaǵan ortany tanýdaǵy ǵylymı ádis - tásilderdi meńgertý;
Sabaqtyń túri: ctandartty emes, kiriktirilgen sabaq (tarıh - fızıka)
Sabaqtyń ádis - tásilderi: Problemalyq suraq arqyly oqýshylardyń sabaqqa yntasyn arttyrý tásilderi. STO elementteri, toptyq jumys.
Sabaqtyń kórnekiligi: Karta, sýretter, taqyryptyq syzbalar, úlestirme materıaldary, kompúter, proektor
Sabaqtyń jospary:
1. Problemalyq suraqty qoıý:
«Qýatty soǵys tehnıkasyn ıgerýi Qyzyl Áskerdiń Uly jeńiske jetýiniń birden - bir sebebi boldy ma?» (2 mın)
Motıvasıalyq kezeń (vıdeo kórinis) – (3 mın)
2. Áreket kezeńi – (15 - 20 mın)
3. Tájirıbelik kezeń - (10 mın)
4. Refleksıa (2 mın)
5. Baǵalaý kezeńi - (2 mın
6. Úı tapsyrmasy –(1mın)
Sabaqtyń barysy:
Synypty 3 topqa bólý: «Barbarossa», «Ýran», «Taıfýn»
İ. Muǵalimniń kirispe sózi: Problemalyq suraq qoıý. (2 mın)
Vıdeo kórinis kórsetý. (3 mın)
Keste arqyly túsindirý (slaıd arqyly):
İİ. Flıpchart qorǵaý, toptyq jumys (Úı jumysy)
(6 mın)
a)«Barbarossa» jospary
1940 j. 18 jeltoqsanda fashısik Germanıa «Barbarosso» josparyn jasady.
Maqsaty:
1. KSRO - ǵa soǵys ashý.
2. Soǵysty 1941 jyldyń kúzinde aıaqtaý. Birneshe reıhkomıssarıatqa bólýdi kózdedi:
a) Ostland - Belorýs - Baltyq
á) Ýkraına
b) Moskovıa - Reseı
v) Kavkaz
g) Oral - Edil
d) 1942 jyldyń basynda «Edil - Jaıyq» jáne «Úlken Túrkistan» memlekettik qurylymdaryn qurý. Úlken Túrkistan otarynyń quramyna Qazaqstan, Orta Azıa, Tatarstan, Bashqurtstan, Ázirbaıjan, Soltústik Kavkaz, Qyrym, Sınszán, Aýǵanstannyń soltústik bóligi engizildi. Uly Germanıa ımperıasy úshin qýatty shıkizat jáne azyq - túlik bazasyn jasaý.
3. Keńes elin otarǵa aınaldyryp, halyqtaryn quldyqqa salý.
b) Qazaqstan Uly Otan soǵysy jyldarynda
1. Qazaqstandyq jaýyngerler
2. Qazaqstan ekonomıkasyn soǵys jaǵdaıyna beıimdep, qaıta qurý
3. Qazaqstan - maıdan arsenaly
4. Eńbekshilerdiń tyldaǵy eren eńbegi
5. Túrkistan legıony
6. Qazaqstan aýmaǵyna kúshpen qonys aýdarylǵan ulttar
v) Uly Otan soǵysy jyldarynda qarý jaraqtar
Tank SSSR: T - 34
Tank SSSR: IS - 2 "Iosıf Stalın"
76 - mm dıvızıalyq pýshka 1942 j - úlgisi
Germanıa tankisi: "Pantera" (T - V)
"Aerokobra"- KSRO qarýy
TankT - VI "tıgr" – nemis qarýy
Katúsha
İİİ. Kezeń. Problemalyq suraqty fızıka turǵysynan qarastyrý:
«Nysanaǵa dál tıgizý» (15 mın)
Kókjıekke burysh jasaı bastapqy jyldamdyqpen gorızontal
baǵytpen laqtyrýda: 1) qandaı bıiktikke kóterilgeni 2) laqtyrǵan jerinen jer betine túskendegi qashyqtyǵyn, 3) onyń qansha t ýaqyt qozǵalysta bolatyndyǵyn tabý joldaryn qarastyrý.
1. Oqtyń ushýyna qandaı kúshter áser etedi? (formýlasyn jaz)
2. Oqtyń ushýynda nelikten daýys tolqyndary paıda bolady?
3. Neǵurlym alysqa atylǵan oqtyń áreket etýi azaıady, nelikten?
4. Oq saýytshasyndaǵy gazdardyń qysymy oqty alǵa qaraı, al qarýdy artqa qaraı ıteredi. Bul qubylys qalaı atalady? Bul jaǵdaıda qandaı fızıkalyq zań oryndalady?
5. AK - 74 M qarýynan gorızantal baǵytta turyp atylǵan oqtyń ushý uzaqtyǵyn ( N=1, 6m)., oqtyń jyldamdyǵyn 1000m\s anyqtańdar.
6. Shapshań jyldamdyqtaǵy áskerı qarý mınýtyna 100 oq atady. Onyń oqshantaıyna (magazın) 30 sht. patron sıady. Bir oqshantaıdyń bosap qalý ýaqytyn eseptep shyǵaryńdar.
IV. «Mıǵa shabýyl» (10 mın)
«Bilimde – qıyn uqpassyń,
Soǵysta – qarap jatpassyń!» (Sývorov)
1. «Ýran» operasıasy – kartamen jumys, maqsaty, nátıjesi.
Fızıkadan suraq: «Asqynuzaqtyqqa» atýdyń maǵynasy nede? Iaǵnı qandaı beınemen sovettik zeńbirekshiler 120 km uzaqtyqty aldy?
2. Pantera - Votan jospary – kartamen jumys, maqsaty, nátıjesi.
Fızıkadan suraq: Flatter degenimiz ne jáne onymen qandaı qubylystyń baılanysy bar?
3. «Kýtýzov» operasıasy – kartamen jumys, maqsaty, nátıjesi
Fızıkadan suraq: Fızıka turǵysynan alǵanda «Katúsha» qarýy nesimen erekshelenedi? Alǵash ret qaıda jáne qashan qoldanyldy? Ony shyǵarýǵa qaı ǵalym men konstrýktor úles qosty?
V. Refleksıa (4 mın)
a) «Qýatty armıa – qýatty Qazaqstan!» vıdeo - kórinis
b) «Sabaq nysanasyna dál tústi me?» («Dars» nysanany toltyrý, stıkermen,)
v) Baǵalaý
g) Úıge tapsyrma berý
Sabaqtyń taqyryby: §13 - 14. Uly Otan soǵysy jáne fızıka. Soǵys jyldaryndaǵy strategıalar men qarý - jaraqtar.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdik: Oqýshylardy Uly Otan soǵysy kezeńindegi Qazaqstan tarıhymen tanystyrý; soǵystyń bastalýy týraly málimet berý; Qazaqstannyń soǵys jyldaryndaǵy mańyzynyń artýy týraly bilimdi tereńdetý, qazaqstandyqtardyń jeńiske qosqan maıdandaǵy úlesteri týraly málimet berý. «Kınematıka», «Dınamıka» taraýlaryndaǵy negizgi formýlalar men túsinikterdi qaıtalaý. Tanymnyń ǵylymı tásilderin tanystyrý: modeldeý, teorıalyq analızdeý jáne eksperımenttik joldar ádisimen.
Damytýshylyq:
- alǵan bilimdi standarttyq emes jaǵdaılarda paıdalaný;
- ózindik tanymdyq áreketterde quzyrettilikti qalyptastyrý;
- oqýshylardy taqyryp ishindegi problemany tabýǵa jáne ony sheshý joldaryn tabýǵa úıretý; - jańalyqtarmen jumys jasaı bilýge baýlý: a) jan - jaqtan málimet alý (anyqtamalyq ádebıet, tájirıbe) b) synı turǵydan baǵalaý - pán aralyq baılanysty ornatý;
Tárbıelik:
- oqýshylardy erlikke, batyrlyqqa, otansúıgishtikke tárbıeleý;
- ǵajaıyp ómirdi nasıhattaý;
Sabaqtyń mindetteri:
- oqýshylardyń boıynda qorshaǵan ortaǵa degen kózqarasty qalyptastyrý;
- qorshaǵan ortany tanýdaǵy ǵylymı ádis - tásilderdi meńgertý;
Sabaqtyń túri: ctandartty emes, kiriktirilgen sabaq (tarıh - fızıka)
Sabaqtyń ádis - tásilderi: Problemalyq suraq arqyly oqýshylardyń sabaqqa yntasyn arttyrý tásilderi. STO elementteri, toptyq jumys.
Sabaqtyń kórnekiligi: Karta, sýretter, taqyryptyq syzbalar, úlestirme materıaldary, kompúter, proektor
Sabaqtyń jospary:
1. Problemalyq suraqty qoıý:
«Qýatty soǵys tehnıkasyn ıgerýi Qyzyl Áskerdiń Uly jeńiske jetýiniń birden - bir sebebi boldy ma?» (2 mın)
Motıvasıalyq kezeń (vıdeo kórinis) – (3 mın)
2. Áreket kezeńi – (15 - 20 mın)
3. Tájirıbelik kezeń - (10 mın)
4. Refleksıa (2 mın)
5. Baǵalaý kezeńi - (2 mın
6. Úı tapsyrmasy –(1mın)
Sabaqtyń barysy:
Synypty 3 topqa bólý: «Barbarossa», «Ýran», «Taıfýn»
İ. Muǵalimniń kirispe sózi: Problemalyq suraq qoıý. (2 mın)
Vıdeo kórinis kórsetý. (3 mın)
Keste arqyly túsindirý (slaıd arqyly):
İİ. Flıpchart qorǵaý, toptyq jumys (Úı jumysy)
(6 mın)
a)«Barbarossa» jospary
1940 j. 18 jeltoqsanda fashısik Germanıa «Barbarosso» josparyn jasady.
Maqsaty:
1. KSRO - ǵa soǵys ashý.
2. Soǵysty 1941 jyldyń kúzinde aıaqtaý. Birneshe reıhkomıssarıatqa bólýdi kózdedi:
a) Ostland - Belorýs - Baltyq
á) Ýkraına
b) Moskovıa - Reseı
v) Kavkaz
g) Oral - Edil
d) 1942 jyldyń basynda «Edil - Jaıyq» jáne «Úlken Túrkistan» memlekettik qurylymdaryn qurý. Úlken Túrkistan otarynyń quramyna Qazaqstan, Orta Azıa, Tatarstan, Bashqurtstan, Ázirbaıjan, Soltústik Kavkaz, Qyrym, Sınszán, Aýǵanstannyń soltústik bóligi engizildi. Uly Germanıa ımperıasy úshin qýatty shıkizat jáne azyq - túlik bazasyn jasaý.
3. Keńes elin otarǵa aınaldyryp, halyqtaryn quldyqqa salý.
b) Qazaqstan Uly Otan soǵysy jyldarynda
1. Qazaqstandyq jaýyngerler
2. Qazaqstan ekonomıkasyn soǵys jaǵdaıyna beıimdep, qaıta qurý
3. Qazaqstan - maıdan arsenaly
4. Eńbekshilerdiń tyldaǵy eren eńbegi
5. Túrkistan legıony
6. Qazaqstan aýmaǵyna kúshpen qonys aýdarylǵan ulttar
v) Uly Otan soǵysy jyldarynda qarý jaraqtar
Tank SSSR: T - 34
Tank SSSR: IS - 2 "Iosıf Stalın"
76 - mm dıvızıalyq pýshka 1942 j - úlgisi
Germanıa tankisi: "Pantera" (T - V)
"Aerokobra"- KSRO qarýy
TankT - VI "tıgr" – nemis qarýy
Katúsha
İİİ. Kezeń. Problemalyq suraqty fızıka turǵysynan qarastyrý:
«Nysanaǵa dál tıgizý» (15 mın)
Kókjıekke burysh jasaı bastapqy jyldamdyqpen gorızontal
baǵytpen laqtyrýda: 1) qandaı bıiktikke kóterilgeni 2) laqtyrǵan jerinen jer betine túskendegi qashyqtyǵyn, 3) onyń qansha t ýaqyt qozǵalysta bolatyndyǵyn tabý joldaryn qarastyrý.
1. Oqtyń ushýyna qandaı kúshter áser etedi? (formýlasyn jaz)
2. Oqtyń ushýynda nelikten daýys tolqyndary paıda bolady?
3. Neǵurlym alysqa atylǵan oqtyń áreket etýi azaıady, nelikten?
4. Oq saýytshasyndaǵy gazdardyń qysymy oqty alǵa qaraı, al qarýdy artqa qaraı ıteredi. Bul qubylys qalaı atalady? Bul jaǵdaıda qandaı fızıkalyq zań oryndalady?
5. AK - 74 M qarýynan gorızantal baǵytta turyp atylǵan oqtyń ushý uzaqtyǵyn ( N=1, 6m)., oqtyń jyldamdyǵyn 1000m\s anyqtańdar.
6. Shapshań jyldamdyqtaǵy áskerı qarý mınýtyna 100 oq atady. Onyń oqshantaıyna (magazın) 30 sht. patron sıady. Bir oqshantaıdyń bosap qalý ýaqytyn eseptep shyǵaryńdar.
IV. «Mıǵa shabýyl» (10 mın)
«Bilimde – qıyn uqpassyń,
Soǵysta – qarap jatpassyń!» (Sývorov)
1. «Ýran» operasıasy – kartamen jumys, maqsaty, nátıjesi.
Fızıkadan suraq: «Asqynuzaqtyqqa» atýdyń maǵynasy nede? Iaǵnı qandaı beınemen sovettik zeńbirekshiler 120 km uzaqtyqty aldy?
2. Pantera - Votan jospary – kartamen jumys, maqsaty, nátıjesi.
Fızıkadan suraq: Flatter degenimiz ne jáne onymen qandaı qubylystyń baılanysy bar?
3. «Kýtýzov» operasıasy – kartamen jumys, maqsaty, nátıjesi
Fızıkadan suraq: Fızıka turǵysynan alǵanda «Katúsha» qarýy nesimen erekshelenedi? Alǵash ret qaıda jáne qashan qoldanyldy? Ony shyǵarýǵa qaı ǵalym men konstrýktor úles qosty?
V. Refleksıa (4 mın)
a) «Qýatty armıa – qýatty Qazaqstan!» vıdeo - kórinis
b) «Sabaq nysanasyna dál tústi me?» («Dars» nysanany toltyrý, stıkermen,)
v) Baǵalaý
g) Úıge tapsyrma berý
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.