InfoHub Logo

Ata babalarymyz salt-dástúr, jón-joralǵymen aq tárbıe basyn tereń túsingen, bilimge qushtar izdeniske jaqyn bolǵan. Zaman ózgerisinen qalmaı, basqa alpaýytty eldermen terezesin teń ustaýǵa tyrysqan. Qazirgi tańda babalarymyzdan mıras bolyp daryǵan, qanymyzǵa sińgen ulttyq-rýhanı tarıhymyzdan nár alyp, qazirgi zaman talabyna saı, ózgeristerden qoryqpaı, qoǵamdyq sanamyzdy soǵan saı ózgerýi árıne zańdy qubylys. Babalar tarıhyn, mádenı qundylyqtarymyzdy umytý qazirgi jahandaný zamanynda adasýdyń basy bolyp otyr.

Qazirgi zaman óte  úlken ári jyldam ózgeristerge dýshar bolýda. Bul ózgeris qarsańynda ulttyq qundylyqtarymyzdy saqtap qalý, ony násıhattaý aldymyzda turǵan úlken mindet. Tuńǵysh Elbasymyz Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty maqalasy qazirgi qoǵam damýyna jańa serpin ákeldi. Barsha qazaq ultynyń bir aýyzdan qoldaýyna ıe bolar tarıhı tyń bastama boldy.

Basty qundylyqtarymyz ben ozyq salt-dástúrimizdi jańǵyrtýdyń negizgi alǵysharttaryna aınaldyra bilý basty mindet. Rýhanı jańǵyrýdy órkenıettiń damýymen baılanystyramyz. Ata babalarymyzdan mıras bolǵan, kóneden kele jatqan kórikti qalalarymyz, tarıhy tereńde jatqan eskertkishterimiz, mádenı muralarymyz osy oraıda birden-bir aıǵaq bolyp otyr. Sanany jańǵyrtý, ulttyq bolmysymyzdan, qundylyqtarymyzdan aıyrylmaı, Qazaqstannyń ıgiligine, álemdik qundylyqtarymen úlestire otyryp jaratý ózekti másele.

Ár zamanda da qýatty memlekettiń irgetasy ortaq til, mádenıet, tarıh boldy. Biz osy rýhanı jańǵyrý jolynda babalardan mıras bolyp jetken, qanymyzǵa, ultymyzǵa sińgen, tamyrymyzdan berilgen qasıetterimizdi qaıta jańǵyrtýymyz kerek. Osy jádigerlerimizdi saqtaý, násıhattaý aldymyzdaǵy úlken mindet. Ulttyq jańǵyrý degenimiz ulttyq sananyń kemeldenýi. Ulttyq salt-dástúrimiz, tilimiz, ádebıetimiz, bir sózben aıtqanda ulttyq rýhymyz ár bir qazaqtyń boıynda máńgi saqtalýy tıis.

Ádebı álemdi tanýdaǵy, halyqtardyń rýhanı sanasyn qalyptastyrýdaǵy, bilimdi saqtaý men tolyqtyrýdaǵy róli zor ekendigi sózsiz. 2015 jyldyń sáýirinde ótken Qazaqstan halqy Assambleıasynyń sesıasynda memleket basshysy qazaq zıalylarynyń aldyna ulttyq qundylyqtardy nyǵaıtýǵa, jas urpaqqa patrıottyq tárbıe berýge baǵyttalǵan shyǵarmalar jasaý boıynsha jumys jasaý týraly mindet qoıdy. Jańa Qazaqstan úshin, jańa murattar úshin jańa týyndylar paıda bolýy kerek. «Adamdar teatr men kıno, keskindeme, óner týyndylary, mádenı ónimderden tektilik, abyroı, izettilik pen meıirimdilik tanytýdy kútedi», - dedi tuńǵysh Elbasymyz. Bul bizdiń búkil mádenıetimiz úshin jumys isteýi kerek.

Búgingi kúni Qazaqstannyń Úshinshi jańǵyrýy aıasynda úsh modernızasıa prosesi júzege asyrylady: saıası reforma, ekonomıkalyq ósýdiń jańa modelin qurý jáne qoǵamdyq sanany jańǵyrtý. Osy prosesterdiń ishindegi eń bastysy - rýhanı salany jańǵyrtý. Rýhanı jańǵyrý - Qazaqstannyń úshinshi jańǵyrýynyń basymdyǵy.

Maqsat - myqty jáne jaýapty adamdardyń birikken ultyn qurý. Negizgi maqsat: memleket pen azamattyq qoǵamnyń ózara árekettestigi negizinde jalpy rýhanılyqty qalpyna keltirý. Sonymen qatar, 2014 jyldan bastap elimizde, atap aıtqanda, qazaqstandyqtardyń básekege qabiletti mádenı mentalıteti men joǵary rýhanılyǵyn qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń mádenı saıasatynyń tujyrymdamasy iske asyrylýda. Bul tujyrymǵa eshkimniń talasy joq: ortaq til, mádenıet, tarıh - barlyq zamandardaǵy kúshti memlekettiń negizi. Biraq eń bastysy - bul qazaq tiliniń latyn álipbıine kezeń-kezeńimen kóshýi.

HH ǵasyrda taǵdyrdyń qalaýymen biz progresıvti tarıhı damýdyń jalpy jolynan shyǵyp kettik. Búgingi tańda tabysty jáne táýelsiz memleket úshin zaman latyn grafıkasyna kóshýdiń erekshe múmkindikterin usynady. Bul «Strategıa-2050»-diń basty maqsatyna jetý úshin taptyrmas sharttardyń biri: úzdik 30 eldiń teńdestirýshileriniń biri bolý negizinde jatyr.

Bizdiń halqymyzdyń bolashaǵy eń aldymen ózine, rýhanı qýat pen jasampaz kúshke, onyń ulttyq sanasyna baılanysty. Materıaldyq ál-aýqatqa degen tabıǵı umtylys ulttyń rýhanı jáne ıntellektýaldy ósý qajettiligin kóleńkelendirmeýi kerek. Rýhanılyq pen aǵartýshylyq bizdiń halqymyzdyń ǵasyrlar boıǵy tarıhynda árqashan eń kúshti erekshelenetin qasıetteri boldy.

Bizdiń elimizde adamdardyń baqytty ómir súrýi jáne qoǵamǵa paıda ákelýi úshin adamdardyń rýhanı damýy úshin barlyq jaǵdaılar jasalǵan. Qazaqstandyq qoǵamnyń damýyndaǵy sáttilik ár qazaqstandyqtyń óz halqynyń damýyna qandaı úles qosatynyna baılanysty bolatyndyǵynda. Danyshpandar aıtqandaı: «Otanyńnyń sen úshin ne isteı alatyndyǵyn surama, kerisinshe, Otanyńa ne isteı alasyń dep oıla». Bizdiń bir ǵana jolymyz bar: rýhanı jańǵyrý arqyly - jarqyn bolashaqqa!

Týrganov Madıar Týrganuly

---