InfoHub Logo

Qazaqtyń ulttyq oıyndarynyń qoǵamdyq jáne áleýmettik mańyzy asa zor. Ulttyq oıyndar qazaq halqynyń ejelgi - mádenıeti men óneriniń de eshkimnen kem bolmaǵanyn baıqatady. Qazaq halqy ulttyq oıyndarǵa baı halyq. Ulttyq oıyndar atadan balaǵa, úlkennen kishige mura bolyp jalǵasyp jatyr. Ata – babalarymyz ulttyq oıyndar arqyly urpaqtyń myqty ári jigerli bolyp ósýine yqpal etip, olardyń bereke birligi men yntymaǵyn jarastyryp otyrǵan. Shyndyǵyna kelsek ómir súrýimizde ulttyq oıyndardyń atqaratyn mindeti aıryqsha. Qazaq halqy materıaldyq muralarǵa qosa mádenı qazynalarǵa da asa baı halyqtardyń biri.

Qazaq halqy ejelden bala tárbıesine asa zor mán berip, olardyń jaýyngerlik rýhta erjetýin uqyptylyqpen qadaǵalaǵan. 
Jalpy balanyń ómirge qadam basardaǵy alǵashqy qımyl áreketi oıyn arqyly bastalady. Oıyn adamnyń ómirge qadam basardaǵy alǵashqy adymy. Sondyqtan bala úshin oıynnyń máni erekshe. Oıyn balanyń negizgi is - áreketiniń bir kórinisi bolyp tabylady. Qazaq halqynyń uly oıshyly A. Qunanbaev: «Oıyn oınap án salmaı, óser bala bolama?» dep aıtqandaı oıyn bala ómirinde erekshe oryn alady. Oıyndy kórkemdik is - áreketiniń alǵashqy qadamy dep túsindiredi. Oıynǵa shartty túrle maqsattar qoıylady, al sol maqsatqa jetý jolyndaǵy is - áreket bala úshin qyzyqty. Oıyn balalarǵa aqyl - oı, adamgershilik dene shynyqtyrý jáne estetıkalyq tárbıe berýdiń mańyzdy tetigi. Balalar oıyn barysynda ózin erkin sezinedi, izdenimpazdyq, tapqyrlyq áreket baıqatady.

Oıyn tárbıe quraly arqyly aqyl - oıdy keńeıtedi, tildi ustartady, sózdik qordy baıytady, jaqsy uǵysady jáne óziniń densaýlyǵyn nyǵaıtady. Halqymyz oıyndarǵa tek balalardy aldandyrý oınatý ádisi dep qaramaı, jas erekshelikterine saı, olardyń kózqarastaryn, minez - qulyqtaryn qalyptastyrý quraly dep te erekshe baǵalaǵan. Oıyndy sabaqta qoldaný oqýshynyń oı - órisin jetildirý men birge, óz halqynyń asyl muralaryn boıyna sińirip, keıingi urpaqqa jetkize bilý quraly dep bilgen. Bos ýaqytta ártúrli oıyndar oınaǵan balanyń densaýlyǵy úshin óte paıdaly. Jastardyń ulttyq sana - sezimniń damýynda qazaqtyń ulttyq oıyndarynyń alatyn orny aıryqsha.

Ulttyq oıyndar eki topqa bólinedi, sporttyq jáne aqyl oıǵa arnalǵan oıyndar bolyp. Sporttyq oıyndarǵa: qyz qýý, kókpar, aqsúıek, arqan tartys t. b jatsa, aqyl oıǵa arnalǵan oıyndarǵa toǵyzqumalaq, asyq oıyndary jatady. Ulttyq oıyndarǵa myna oıyn túrleri jatady: «Toǵyzqumalaq», «Báıge», «Asyq», «Aqsúıek», «Arqan tartý», «Qyz qýý», «Kókpar», «Kúmis alý», «Jamby atý». bul oıyndar balanyń eńbekke degen qarym - qatynasy men oılaý qabiletterin arttyrady jáne balany shymyr da epti, zerek te alǵyr, tapqyr da parasatty bolyp ósýge tárbıeleıdi. Ultymyzdyń asyl qazynasy bolǵan ulttyq oıyndarymyzdy joǵaltyp almaı, urpaqtan - urpaqqa jetýin nasıhattaý, halqymyzdyń, barshamyzdyń mindetimiz dep bileıik.

---