InfoHub Logo

№16 kolej MKQK
Sapa menedjmenti júıesi
Oryndaǵan: Tu-53 top stýdenti Sanabaı Asem Amangeldiqyzy
Jetekshisi: Asanova Lázzat Amangeldiqyzy                

Baýyrsaq

Baýyrsaq - shaı, qymyz, shubat ishkende dastarqanǵa salady. Baýyrsaqty joǵary nemese birinshi sortty bıdaı unynan pisiredi. Ony qamyrdy ashytyp ta ashytpaı da daıyndaýǵa bolady. Ashytpaı pisirgen baýyrsaq kópke shydaıdy, al ashytyp pisirilgen baýyrsaq keýip qalsa, jeýge jaısyz bolady. Ashymaǵan qamyrdan baýyrsaq pisirý úshin unǵa maı, jumyrtqa, sút, tuz salyp ıleıdi (aıran quısa dabolady). Qamyrdy ıin qandyra qatty ılep qoıa turý kerek. Sodan keıin qamyrdy jazyp, tórt buryshtap kesip nemese jińishkeleý etip esip alyp, sodan keıin kesse da bolady. Kesip daıyndaǵan baýyrsaqtyń betin keýip ketpeý úshin jaýyp qoıǵan jón. Qazanǵa maı salyp ábden qyzdyryp alǵan soń, baýyrsaq maıdyń mólsherine qaraı salynady. Baýyrsaqty úzdiksiz aralastyryp tursa, bir kelki bolyp pisedi. Ot qatty jansa, baýyrsaqtyń ishi shıki bolady nemese tym qyzaryp ketedi. Qyzyl-kúreń bolyp pisken baýyrsaq sándi de, dámdi de bolady. 4-5 staqan bıdaı uny, 1staqan sút (nemese sý), 1 shaı qasyq tuz, 2 as qasyq sary maı, 2 jumyrtqa kerek. Ashytqan qamyrdan baýyrsaq pisirý úshin jyly sýǵa ashytqy, qant, un salyp jyly jerge qoıý kerek. Ashyqty kópirshektenip ashyǵan kezde tuz, maı, jumyrtqa, un salyp óte jumsaq etip ıin qandyra ıleıdi. Jumsaq ılengen baýyrsaq jaqsy qabaryp, jumsaq bolyp pisedi. 4-5 staqan bıdaı uny, bir as qasyq ashytqy, 2 as qasyq qant, 1 shaı qasyq tuz, 1 staqan suıyq maı, 1 staqan sút (nemese sý), 2 jumyrtqa. Ashytqan qamyrdy esip, juqalap jaıady da, bir-kelki etip kesedi, taqtaıǵa nemese tabaqqa bir-birlep tizip, 10-15 mınýt qoıyp, qabarǵannan keıin pisirse, ishi shıki bolmaıdy. Baýyrsaqty qalyńdyǵy 2 sm etip jaıyp, qyzyp turǵan maıǵa pisiredi.

Taba nan

Taba nan unǵa maı, sút qosyp ılenedi. Qamyrdy bir tabanyń ústine ekinshi tabany tónkerip jaýyp, shoqtyń qolamtasyna kómip pisiredi. Ony peshke de nemese dýhovkaǵa pisirýge bolady. Eger taba qolamtaǵa kómilse, ony aýdarý kerek. Taba nandy ashytyp nemese ashytpaı pisirýge bolady. Ashytylǵan qamyr jumsaq, ashytylmaǵan qamyrdy qatty etip, ıin qandyra ıleıdi. Ashytylǵan qamyrdy orap, jyly jerge qoıady, alashytylmaǵan qamyrdy sý shúperekke orap, 20 mınýttaı tońazytqyshqa (astyńǵy jaǵyna) salady. Sodan keıin qamyrdy tabanyń úlkendigine qaraı 1-1,5 sm etip jaıyp, maılanǵan tabaǵa salady. Qamyr jaqsy ashý úshin eki-úsh kóterilýi kerek. Kóterilgen qamyrdy qoldy sýlap basyp-basyp qoıý kerek, ol qaıta kóteriledi. 1 kg bıdaı uny, 1 as qasyq ashytqy, 1 shaı qasyq tuz, 2 jumyrtqa, 200 g maı kerek. Quıryq maı qosylǵan taba nan – maı salyp qatty ılengen qamyrdy tabanyń úlkendegindeı etip 1 sm qalyńdyqta jaıyp, maılanǵan ári qyzdyrylǵan tabaǵa salyp otqa (shoqtyń ystyq qolamtasyna) qoıady, nemese peshke salady. Nan tabaǵa salynǵan soń barmaqpen ár jerinen tesip, sol jerge usaq týralǵan quıryq maı salady. Betine taǵy bir taba jabylady. Quıryq maımen pisirilgen taba nan óte dámdi bolady.

Salma

Salma asqa etke salynatyn unnan daıyndalady. Salmanyń aty ár jerde ártúrli: salma, kespe, jaıma, shelpek, naryn, úzbe t.b. Salmany sorpaǵa, ne sýǵa qatty etip qamyrdan daıyndalady. Ol dámdi bolý úshin onyń qamyryna bir-eki jumyrtqa salý jón. Qamyrdy oqtaý men juqalap jaıyp, odan soń pyshaqpen jińishkelep kesip,ne bolmasa qolmen úzip, qaınap turǵan sorpaǵa pisiriredi. Salma etke jabysyp qalmaý úshin ony salardyń aldynda etti súzip alady. Ony salǵan et jeýge óte jeńil, ári sińimdi keledi.

Maı shelpek

Maı shelpek undy sary maı qosyp ılep, onsha juqalap jaımaı pisiredi. Maı shelpektiń arasyna qoıdyń, jylqynyń shyjyǵyn salýǵa bolady.

Qattama

Qattama nannyń óte dámdi túri. Maı, jumyrtqa, sút quıyp, qatty etip ılengen qamyrdy juqalap jaıyp, jaımanyń betine maı jaǵady, ony oqtaýǵa orap orap, pyshaqpen birneshe bólip, ár bólikti qaıtadan jaıady. Bólshektelgen nan qazanda qyzdyrylǵan maıǵa pisiriledi. Sonda shelpek qatpar-qatpar bolyp óte dámdi bolyp pisedi. Keıde mundaı qatamany qazanǵa maı jaǵyp qarma tárizdi etip pisirýge de bolady. 1 kg un, 1 shaı qasyq tuz, 150 g maı, 1 staqan sút, 2 jumyrtqa qajet.

Paıdalanǵan ádebıetter:

1. Qazaqtyń ulttyq taǵamdary Almaty   2000j

2. Qazaq ensıklopedıasy  Almaty  2002j

3. Ǵalamtor https://kk.wikipedia.

 

---