InfoHub Logo

Sabaqtyń maqsaty: Balalardy dombyraǵa qyzyqtyrý.
1. Bilimdilik: Dombyra aspabynyń qazaq halqynda alatyn orny

2. Damytý: Án aıtý qabiletin damytý.
3. Tárbıelik: Dombyra aspabyn qasterleý.
Sabaq túri: Jańa sabaq.
Barysy: 1. Synypty toptastyrý.
1 - top úrmeli aspaptar
2 - top urmaly aspaptar
3 - top ishekti aspaptar
Ár topqa suraqtar qoıylady.
Úrmeli aspaptar qalaı oryndalady?
Urmaly aspaptar qalaı oryndalady?
İshekti aspaptar qalaı oryndalady? (Balalardyń jaýaptary tyńdalady)
Balalar, osy atalǵan toptar boıynsha qandaı aspaptar bilemiz, sol aspaptardy qaǵaz betine túsirińder. (Assosasıa ádisi boıynsha)
Jaýaptaryn ár toptan bir bala shyǵyp tanystyrady. Topty baǵalaý.
- Osy aspaptardyń ishinde qaı aspapty jıi kórip, paıdalanamyz?
- Dombyra
- Dombyra týraly ne bilemiz, ne isteýge bolady?
- Án aıtýǵa, kúı tartýǵa balalardyń jaýaptary.
Kúı tyńdaý: Seken Turysbekov «Kóńil tolqyny»
Kúı qandaı aspapta oryndaldy? Balalar jaýaby dombyra.
Endeshe búgingi sabaǵymyzdyń taqyryby:
Halyqtyń maqtanyshyna aınalǵan dombyra.
- Ertede qazaqtyń dombyra aspaby árbir úıdiń tórinde ilýli turǵan. Dombyrany kez - kelgen qazaq balasy oınaı bilgen. Kóshpeli qazaq halqy dombyra aspabyn janserigi etip, ózimen birge tastamaı alyp júrgen. Kóne zamandarda dombyra aspabyn tutas aǵashtan oıyp jasaǵan. Onyń shanaǵy men kólemi ár - túrli bolǵan. Keıbir dombyra sopaqsha bolyp kelse, al keıbireýi qalaqsha tárizdi jasalǵan. Dombyraǵa qoıdyń ishegin ıirip taǵatyn bolǵan. Onyń moınyna perneler taqqan. Dombyrany áshekeılep, súıekten oıý salyp, sán bergen. Dombyra aspaby qazaqtyń ataqty ánshi, kúıshi aqyndarynyń janserigi bolǵan. Olar dombyramen án salyp, kúı tartyp, aıtys pen tartysqa túsken. Qazaqtyń kóne zamandardan qalǵan ańyzdarynda dombyra talaı jandy ólimnen qutqaryp ómir syılaǵan.
(Slaıdta dombyra túrlerin kórsetý)
Án oryndaý: I. Núsipbaev «Dombyrasyz sán qaıda»
Dombyra týraly jumbaqtar jasyraıyq.
Tıip ketse jylaǵan, daýsy kópke unaǵan. (dombyra)
Moınynan ustaımyn, ishinen qytyqtaımyn. (dombyra)
Taqtada slaıd. Dombyra túrleri.
Mýzyka saýaty.
Qazaqtyń dombyrasyn qyrǵyzdyń qomyz, orystyń balalaıka aspaptarymen salystyryp, ortaq tustaryn tabý.
Qyrǵyz halqy dombyra tektes mýzykalyq aspabyn qomyz dep ataıdy. Qomyz - qyrǵyz halqynda dombyra tárizdi keńinen taralǵan aspap. Dombyra aspabynan aıyrmashylyǵy qomyz úsh ishekti jáne moınyna perne baılanbaıdy.
Orys halqynyń eń tanymal aspaby - balalaıka. Ertede bul aspap balalarǵa arnalyp jasalǵan. Kóne ańyzdarda bul aspap orystar arasyna kóshpeli halyqtardan kelgen. Sondyqtan onyń ataýy bala sózinen shyqqan eken. Kóńildi merekelerde balalaıkamen án aıtyp, bı bılegen. Slaıdta qomyz, balalaıka aspaptarynyń sýreti.
Toptyq jumys. Dombyra, qomyz, balalaıka aspaptarynyń sýretteri bar paraqty úsh topqa taratamyz, aspaptar týraly túsingenin baıandaıdy. Topty baǵalaý.
Jańa sabaqty qorytý:
- Dombyra aspaby qalaı jasalady?
- Dombyra aspabynda kimder oınaǵan?
- Qandaı ánshi kúıshilerdi bilesińder?
- Án men kúı tyńdaǵan unaı ma?
- Dombyra aspabyna uqsas qandaı aspaptar bilesińder?
Baǵalaý.
Úıge tapsyrma.
Ánniń sózin jattaý.
Qomyz, balalaıka aspaptarynyń sýretin salý.