اباي جانە پۋشكين
عىلىم تاپپاي ماقتانبا،
ورىن تاپپاي باپتانبا،
قۇمارلانىپ شاتتانبا،
ويناپ بوسقا كۇلۋگە...اباي
قازاق ادەبيەتىنىڭ ىرگەسىن قالاۋشى، كوركەم ءسوزدىڭ شەبەرى اقىن اباي قازاقتىڭ كوركەم ادەبيەتىن جاڭا جولعا سالۋدا ونى وركەندەتىپ، وسىرۋدە ۇلكەن ەڭبەك سىڭىرگەن كىسى. سوندىقتان دا ول وزىنە دەيىنگى اقىندارعا، وزىنە دەيىنگى ادەبيەتكە، اسىرەسە قازاقتىڭ پوەزياسىنا كوز سالدى.
ول كەزدە قازاق ەلىندە ولەڭنىڭ ءقادىرى ايتارلىقتاي ەمەس ەدى.
ءىرى تۇقىمنان، بايلاردان، بيلەردەن شىققان جاستار ولەڭگە اۋەستەنبەيتىن، ولەڭشىلىك ناشار ادامداردىڭ كۇن كورۋى ءۇشىن ءار ءسوزدىڭ باسىن قوسىپ ايتاتىن جاراپازانى دەگەن ۇعىمدا بولاتىن. مىنە، سولارعا اباي توڭكەرىس جاسادى.
سوندىقتان ول:
«بۇرىنعى ەسكى ءبيدى تۇرسام بارلاپ،
ماقۇلداپ ايتادى ەكەن ءسوز قوسارلاپ.
اقىندارى اقىلسىز نادان كەلىپ،
كور-جەردى ولەڭ قىپتى جوقتان قارماپ،
قوبىز بەن دومبىرا الىپ توپتا سارناپ
ماقتاۋ ولەڭ ايتادى اركىمگە ارناپ،
ءار ەلدەن ولەڭمەنەن قايىر تىلەپ
كەتىرگەن ءسوز ءقادىرىن جۇرتتى شارلاپ»، —
دەپ جىرلادى. ول ولەڭدى وتە قادىرلەدى، ولەڭنىڭ تازا ولەڭ بولۋى ءۇشىن كۇرەستى. اباي مادەنيەتتى اقىن. ول شىعىس ادەبيەتىن زەرتتەپ، شىعىس اقىندارىنىڭ شىعارمالارىن وقۋمەن بىرگە ەۆروپانىڭ مادەنيەتىنە دە، ەۆروپانىڭ ادەبيەتىنە دە سۋسىنداعان اقىن.
اباي ورىستىڭ بەلگىلى اقىن جازۋشىلارى پۋشكين، لەرمونتوۆ، نەكراسوۆ، تولستوي، ۇلى دەموكرات سىنشىلار بەلينسكيي، چەرنىشيەۆسكيي، ەۆروپا اقىندارىنان گەتە، بايروندى جانە باسقالاردى وقيدى.
ورىستىڭ باي ادەبيەتىن، ءىرى اقىن-جازۋشىلارىن قازاق حالقىنا تانىستىرادى.
ول پۋشكيننەن، لەرمونتوۆتان، كرىلوۆتان بىرنەشە اۋدارمالار جاساپ، ولاردى قازاق ادەبيەتىنىڭ قورىنا اكەپ قوستى.
اسىرەسە ابايدىڭ ءسۇيىپ اۋدارعانى ورىستىڭ ۇلى اقىنى پۋشكين شىعارمالارى بولدى. پۋشكيننىڭ ولەڭمەن جازىلعان «ەۆگەنيي ونەگين» رومانىنان، ليريكالى ولەڭدەرىنەن اۋدارما جاسادى. ولاردى تۇسىنىكتى تىلمەن قازاق حالقىنا جەتكىزىپ بەردى.
قازاق حالقى ەڭ ءبىرىنشى رەت پۋشكيندى اباي ارقىلى تانىدى.
ءبىزدىڭ ەلىمىزدە اباي مەن پۋشكين ەڭبەكتەرى وتە ءقادىرلى، ولاردىڭ ادەبيەت تاريحىندا الاتىن ورنى ولشەۋسىز زور.
«وكتيابر بالالارى»
1939 ج. 29 ماي.
You Might Also Like
-
بالالاردىڭ جازدا كوڭىلدى دەم الۋى ءۇشىن، ولاردىڭ كەلەسى وقۋ جىلىنا تىڭ، جاڭا كۇشپەن كەلىپ كىرىسۋىنە ۇلكەن جاعداي جاسالىپ، بالالار ءۇشىن اۋاسى كەڭ، ورمان-توعايلارى جاقسى جەرلەردەن كوركەم لاگەرلەر اشى...
