اباي قۇنانبايەۆ «اسەمپاز بولما ارنەگە»
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى: ماشيربايەۆا ل. س.
ادەبيەت 6 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اباي قۇنانبايەۆ «اسەمپاز بولما ارنەگە».
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: ولەڭنىڭ نەگىزگى يدەياسىن تۇسىندىرە وتىرىپ، اقىننىڭ ولەڭ مازمۇنىن تالداۋ ەرەكشەلىگىن ۇعىندىرۋ، ادەبيەت تەورياسى بويىنشا ولەڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ.
1. 2. تاربيەلىك: ونەرپاز بولۋعا، ومىردەن ءوز ورنىن تابا بىلۋگە، ەڭبەك ەتۋگە، اقىلدى بولۋعا، جاقسىنى ۇيرەنۋگە، جاماننان جيرەنۋگە، «اقىرىن ءجۇرىپ انىق باسۋعا» باۋلۋ.
3. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋىنە ىقپال ەتۋ، مانەرلەپ وقۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ، ءوز بەتىمەن ىزدەنۋگە جەتەلەۋ، وقۋ، ونەر، ءبىلىم تۋرالى ويلارىن كەڭەيتۋ؛
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: بايانداۋ، وقۋ جانە جازۋ ارقىلى سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ابايدىڭ پورترەتى، بۇكتەمە، كىتاپتار، سلايد، ءببۇ كەستەسى
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، مۋزىكا، ادەپ..
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: 1. وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
1. «قۇلاقتان كىرىپ، بويدى الار» ولەڭىن جاتتاۋ.
2. سۇراقتار مەن تاپسىرمالاردى ورىنداۋ
3. سوزدىكتى جاتتاۋ
4. ابايدان وتىلگەن ولەڭدەرىنىڭ ءبىر شۋماعىن ولەڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ
5. سىنىپتان تىس وقۋ «مۇتىلعاننىڭ ءومىرى» اتتى عۇمىرلىق داستان. شاكارىم قۇدايبەردى ۇلى
ءىىى. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدى باستاۋدان بۇرىن سىنىپتى 4 توپقا ءبولىپ، توپباسشىسىن، ءار توپتىڭ ءوزىنىڭ ءادىل باعالاۋشىسىن سايلاپ الايىق. ال، بۇلاردى جاقسى ورىنداپ بولعان سوڭ ءببۇ كەستەسىنە قارايمىز.
اباي تۋرالى نە بىلەمىز؟
وقۋشىلار تاقتاعا شىعىپ ءوز بىلگەندەرىن «بىلەمىن» بولىمىنە جازادى.
بىلەمىن
بىلگىم كەلەدى
ۇيرەندىم
«قۇلاقتان كىرىپ بويدى الار» ولەڭىن مانەرلەپ وقۋ.
- جاستاردىڭ بەلگىلى ءبىر ونەر ۇيرەنىپ، پايدالى ىسپەن شۇعىلدانۋىن، ادال ەڭبەكپەن مال تابۋىن ۋاعىزداعان ۇلى اقىن ولارعا:
اسەمپاز بولما ارنەگە،
ونەرپاز بولساڭ، ارقالان.
سەن ءبىر كىرپىش دۇنيەگە
كەتىگىن تاپ تا، بار قالان!
ومىردەن ءوز ورنىڭدى تابا ءبىل، قوعامنىڭ پايدالى ازاماتى بول دەپ وسيەت ايتادى.
اباي ۇلگى ەتىپ ۇسىنعان ادال ەڭبەك، ار - ۇجدان ماسەلەلەرى قاي قوعامدا بولماسىن اسا قاجەت، ادامدى قيىنشىلىق اتاۋلىدان امان الىپ شىعاتىن تىرشىلىكتىڭ تۇتقاسى، ءومىردىڭ وزگەرمەس زاڭى، جاستاردى العا جەتەلەر جارىق جۇلدىز نىساناسى ەكەنى داۋسىز.
عىلىمعا ۇمتىلۋعا، ەڭبەكتەنۋگە جول سىلتەيتىن شىعارما ەكەنىن ايتۋ ورىندى. جاقسىنى ۇيرەنۋگە، جاماننان جيرەنۋگە، اقىرىن ءجۇرىپ، انىق باسساڭ، ەڭبەگىڭ دالاعا كەتپەيتىنىن ولەڭ ارقىلى جەتكىزەدى. ولەڭ 7، 8 بۋىندى، شالىس ۇيقاس ۇلگىسىندە جازىلعان.
(ولەڭدى سىنىپتان ءبىر وقۋشى داۋىستاپ، مانەرلەپ تولىق وقيدى.)
بالالار، ۇيقاس دەگەنىمىز نە؟ شۋماق دەگەن نە؟ ۇيقاستىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەمىز؟
ءتورت توپقا ءتورت ءتۇرلى تاپسىرما بەرىلەدى.
ءى توپقا:
وقۋشى ولەڭنىڭ ەكىنشى شۋماعىن مانەرلەپ وقيدى.
ولەڭدى قۇرىلىسىنا قاراي تالداۋ.
ءسينونيمدى تاپ (قايرات، اقىل، ادىلەت، شاپقات).
ءىى توپقا:
ولەڭدى مانەرلەپ وقيدى.
ولەڭدى قۇرىلىسىنا تالداۋ.
ءسينونيمدى تاپ (پايدا، ماقتان، ءمىنىن جاسىرۋ).
ءىىى توپ
ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
ولەڭدى قۇرىلىسىنا تالداۋ.
مەتافورا دەگەنىمىز نە؟ مەتافورانى تاپ.
IV توپقا:
6 - شۋماقتى مانەرلەپ وقۋ.
ولەڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ
ناقىل سوزدەردى تابۋ.
ءبىر اينالىمدى ءسوز ءادىسى بويىنشا ءسوزىمىزدىڭ بايلانىسۋ ءتاسىلىن قارايىق. ءتورت توپقا ءتورت ءتۇرلى ءسوز جازىلعان قيما بەرىلەدى.
ءى توپ: ونەر. ءىى توپ: بالا. ءىىى توپ: ەڭبەك. ءى توپ: اقىل. ءار ءتۇرلى سيا بولۋى كەرەك. ءبىر پاراققا بەرىلگەن سوزگە ءار وقۋشى ءوز سويلەمىن جازادى. سوڭىندا ءبىر وقۋشى سول جازىلعان سوزدەردى وقىپ شىعادى.
توپتاستىرۋ ستراتەگياسى. اقىن جاستاردى ونەر - بىلىمگە شاقىرا وتىرىپ، ولاردى قانداي ادامگەرشىلىك اسىل مىنەزدەرگە ۇندەيدى؟ (قايرات، اقىل، ادىلەت، شاپقات)
ءببۇ كەستەسىندەگى «ۇيرەندىم» بولىگىن جازىپ شىعادى.
وقۋشىلار ساباق بارىسىندا ۇيرەنگەندەرىن تۇگەل جازىپ شىعادى.
2. سوزدىكپەن جۇمىس
1. شاپقات (شاپاعات)- مەيىرىم، جاردەم، كومەك.
2. ەز (ەزبە) – مەزى ەتۋشى، مىجىما.
ءىV. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ.
1. وقۋلىقپەن جۇمىس
سۇراقتار مەن تاپسىرمالار بويىنشا جۇمىس:
1.؟ 1. ابايدىڭ قانداي اندەرىن بىلەسىڭدەر؟
2. اقىن ءان مەن كۇيدەن العان اسەردى قالاي سۋرەتتەيدى؟
! 1. ابايدىڭ جاقسى انگە كوڭىل تۇشىنىسى مەن تالعامىن وزدەرىڭنىڭ سۇيىكتى اندەرىڭ مەن كۇيلەرىڭدى تىڭداي وتىرىپ، بايقاپ كورىڭدەر.
2. ولەڭنەن ءاننىڭ تىڭداۋشى كوڭىل كۇيىنە ءتۇرلى اسەرى ايتىلعان جولداردى تابىڭدار، قانداي ءاندى ۇناتاتىندارىڭدى اڭگىمەلەڭدەر.
3. ولەڭنىڭ ىشكى مانىنە ءۇڭىلىپ، ءاربىر ءسوزىن باعامداپ وقىڭدار.
2.؟ 1. بۇل ولەڭدە اقىن جاستاردى ونەر - بىلىمگە شاقىرا وتىرىپ، ولاردى قانداي ادامگەرشىلىك، اسىل مىنەزدەرگە ۇندەيدى؟
2. «باستاپقى ەكەۋ سوڭعىسىز بىتە قالسا قازاققا» دەگەندە، اقىن نەنى مەڭزەپ وتىر دەپ ويلايسىڭدار؟
! 1. ولەڭدەگى پايدا، ماقتان، ءمىنىن ۇرلاپ، جاسىرۋ ءتارىزدى سوزدەردىڭ ءمان - ماعىناسىنا كوڭىل بولىڭدەر، ولاردىڭ سينونيمدەرىن اتاڭدار.
2. وسى ولەڭنەن اقىننىڭ ناقىلعا، قاناتتى سوزدەرگە اينالىپ كەتكەن ولەڭ جولدارىن تابىڭدار.
3. ولەڭدى جاتتاپ الىڭدار.
قورىتىندى. اباي مۇرالارى – ادامگەرشىلىكتىڭ، يماندىلىقتىڭ، بيىك پاراساتتىڭ اسىل قازىناسى.
اسىل ءسوزدى ىزدەسەڭ،
ابايدى وقى، ەرىنبە.
ادامدىقتى كوزدەسەڭ،
جاتتاپ توقى كوڭىلگە، - دەگەن سۇلتانماحمۇت سوزىمەن اياقتالدى.
V. ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ:
1. ولەڭدى جاتتاۋ
2. سۇراقتار مەن تاپسىرمالاردى ورىنداۋ
Vءى. وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارىن باعالاۋ.
Vءىى. ساباقتىڭ اياقتالۋى.
ادەبيەت 6 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اباي قۇنانبايەۆ «اسەمپاز بولما ارنەگە».
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: ولەڭنىڭ نەگىزگى يدەياسىن تۇسىندىرە وتىرىپ، اقىننىڭ ولەڭ مازمۇنىن تالداۋ ەرەكشەلىگىن ۇعىندىرۋ، ادەبيەت تەورياسى بويىنشا ولەڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ.
1. 2. تاربيەلىك: ونەرپاز بولۋعا، ومىردەن ءوز ورنىن تابا بىلۋگە، ەڭبەك ەتۋگە، اقىلدى بولۋعا، جاقسىنى ۇيرەنۋگە، جاماننان جيرەنۋگە، «اقىرىن ءجۇرىپ انىق باسۋعا» باۋلۋ.
3. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋىنە ىقپال ەتۋ، مانەرلەپ وقۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ، ءوز بەتىمەن ىزدەنۋگە جەتەلەۋ، وقۋ، ونەر، ءبىلىم تۋرالى ويلارىن كەڭەيتۋ؛
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: بايانداۋ، وقۋ جانە جازۋ ارقىلى سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ابايدىڭ پورترەتى، بۇكتەمە، كىتاپتار، سلايد، ءببۇ كەستەسى
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، مۋزىكا، ادەپ..
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: 1. وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
1. «قۇلاقتان كىرىپ، بويدى الار» ولەڭىن جاتتاۋ.
2. سۇراقتار مەن تاپسىرمالاردى ورىنداۋ
3. سوزدىكتى جاتتاۋ
4. ابايدان وتىلگەن ولەڭدەرىنىڭ ءبىر شۋماعىن ولەڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ
5. سىنىپتان تىس وقۋ «مۇتىلعاننىڭ ءومىرى» اتتى عۇمىرلىق داستان. شاكارىم قۇدايبەردى ۇلى
ءىىى. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدى باستاۋدان بۇرىن سىنىپتى 4 توپقا ءبولىپ، توپباسشىسىن، ءار توپتىڭ ءوزىنىڭ ءادىل باعالاۋشىسىن سايلاپ الايىق. ال، بۇلاردى جاقسى ورىنداپ بولعان سوڭ ءببۇ كەستەسىنە قارايمىز.
اباي تۋرالى نە بىلەمىز؟
وقۋشىلار تاقتاعا شىعىپ ءوز بىلگەندەرىن «بىلەمىن» بولىمىنە جازادى.
بىلەمىن
بىلگىم كەلەدى
ۇيرەندىم
«قۇلاقتان كىرىپ بويدى الار» ولەڭىن مانەرلەپ وقۋ.
- جاستاردىڭ بەلگىلى ءبىر ونەر ۇيرەنىپ، پايدالى ىسپەن شۇعىلدانۋىن، ادال ەڭبەكپەن مال تابۋىن ۋاعىزداعان ۇلى اقىن ولارعا:
اسەمپاز بولما ارنەگە،
ونەرپاز بولساڭ، ارقالان.
سەن ءبىر كىرپىش دۇنيەگە
كەتىگىن تاپ تا، بار قالان!
ومىردەن ءوز ورنىڭدى تابا ءبىل، قوعامنىڭ پايدالى ازاماتى بول دەپ وسيەت ايتادى.
اباي ۇلگى ەتىپ ۇسىنعان ادال ەڭبەك، ار - ۇجدان ماسەلەلەرى قاي قوعامدا بولماسىن اسا قاجەت، ادامدى قيىنشىلىق اتاۋلىدان امان الىپ شىعاتىن تىرشىلىكتىڭ تۇتقاسى، ءومىردىڭ وزگەرمەس زاڭى، جاستاردى العا جەتەلەر جارىق جۇلدىز نىساناسى ەكەنى داۋسىز.
عىلىمعا ۇمتىلۋعا، ەڭبەكتەنۋگە جول سىلتەيتىن شىعارما ەكەنىن ايتۋ ورىندى. جاقسىنى ۇيرەنۋگە، جاماننان جيرەنۋگە، اقىرىن ءجۇرىپ، انىق باسساڭ، ەڭبەگىڭ دالاعا كەتپەيتىنىن ولەڭ ارقىلى جەتكىزەدى. ولەڭ 7، 8 بۋىندى، شالىس ۇيقاس ۇلگىسىندە جازىلعان.
(ولەڭدى سىنىپتان ءبىر وقۋشى داۋىستاپ، مانەرلەپ تولىق وقيدى.)
بالالار، ۇيقاس دەگەنىمىز نە؟ شۋماق دەگەن نە؟ ۇيقاستىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەمىز؟
ءتورت توپقا ءتورت ءتۇرلى تاپسىرما بەرىلەدى.
ءى توپقا:
وقۋشى ولەڭنىڭ ەكىنشى شۋماعىن مانەرلەپ وقيدى.
ولەڭدى قۇرىلىسىنا قاراي تالداۋ.
ءسينونيمدى تاپ (قايرات، اقىل، ادىلەت، شاپقات).
ءىى توپقا:
ولەڭدى مانەرلەپ وقيدى.
ولەڭدى قۇرىلىسىنا تالداۋ.
ءسينونيمدى تاپ (پايدا، ماقتان، ءمىنىن جاسىرۋ).
ءىىى توپ
ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
ولەڭدى قۇرىلىسىنا تالداۋ.
مەتافورا دەگەنىمىز نە؟ مەتافورانى تاپ.
IV توپقا:
6 - شۋماقتى مانەرلەپ وقۋ.
ولەڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ
ناقىل سوزدەردى تابۋ.
ءبىر اينالىمدى ءسوز ءادىسى بويىنشا ءسوزىمىزدىڭ بايلانىسۋ ءتاسىلىن قارايىق. ءتورت توپقا ءتورت ءتۇرلى ءسوز جازىلعان قيما بەرىلەدى.
ءى توپ: ونەر. ءىى توپ: بالا. ءىىى توپ: ەڭبەك. ءى توپ: اقىل. ءار ءتۇرلى سيا بولۋى كەرەك. ءبىر پاراققا بەرىلگەن سوزگە ءار وقۋشى ءوز سويلەمىن جازادى. سوڭىندا ءبىر وقۋشى سول جازىلعان سوزدەردى وقىپ شىعادى.
توپتاستىرۋ ستراتەگياسى. اقىن جاستاردى ونەر - بىلىمگە شاقىرا وتىرىپ، ولاردى قانداي ادامگەرشىلىك اسىل مىنەزدەرگە ۇندەيدى؟ (قايرات، اقىل، ادىلەت، شاپقات)
ءببۇ كەستەسىندەگى «ۇيرەندىم» بولىگىن جازىپ شىعادى.
وقۋشىلار ساباق بارىسىندا ۇيرەنگەندەرىن تۇگەل جازىپ شىعادى.
2. سوزدىكپەن جۇمىس
1. شاپقات (شاپاعات)- مەيىرىم، جاردەم، كومەك.
2. ەز (ەزبە) – مەزى ەتۋشى، مىجىما.
ءىV. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ.
1. وقۋلىقپەن جۇمىس
سۇراقتار مەن تاپسىرمالار بويىنشا جۇمىس:
1.؟ 1. ابايدىڭ قانداي اندەرىن بىلەسىڭدەر؟
2. اقىن ءان مەن كۇيدەن العان اسەردى قالاي سۋرەتتەيدى؟
! 1. ابايدىڭ جاقسى انگە كوڭىل تۇشىنىسى مەن تالعامىن وزدەرىڭنىڭ سۇيىكتى اندەرىڭ مەن كۇيلەرىڭدى تىڭداي وتىرىپ، بايقاپ كورىڭدەر.
2. ولەڭنەن ءاننىڭ تىڭداۋشى كوڭىل كۇيىنە ءتۇرلى اسەرى ايتىلعان جولداردى تابىڭدار، قانداي ءاندى ۇناتاتىندارىڭدى اڭگىمەلەڭدەر.
3. ولەڭنىڭ ىشكى مانىنە ءۇڭىلىپ، ءاربىر ءسوزىن باعامداپ وقىڭدار.
2.؟ 1. بۇل ولەڭدە اقىن جاستاردى ونەر - بىلىمگە شاقىرا وتىرىپ، ولاردى قانداي ادامگەرشىلىك، اسىل مىنەزدەرگە ۇندەيدى؟
2. «باستاپقى ەكەۋ سوڭعىسىز بىتە قالسا قازاققا» دەگەندە، اقىن نەنى مەڭزەپ وتىر دەپ ويلايسىڭدار؟
! 1. ولەڭدەگى پايدا، ماقتان، ءمىنىن ۇرلاپ، جاسىرۋ ءتارىزدى سوزدەردىڭ ءمان - ماعىناسىنا كوڭىل بولىڭدەر، ولاردىڭ سينونيمدەرىن اتاڭدار.
2. وسى ولەڭنەن اقىننىڭ ناقىلعا، قاناتتى سوزدەرگە اينالىپ كەتكەن ولەڭ جولدارىن تابىڭدار.
3. ولەڭدى جاتتاپ الىڭدار.
قورىتىندى. اباي مۇرالارى – ادامگەرشىلىكتىڭ، يماندىلىقتىڭ، بيىك پاراساتتىڭ اسىل قازىناسى.
اسىل ءسوزدى ىزدەسەڭ،
ابايدى وقى، ەرىنبە.
ادامدىقتى كوزدەسەڭ،
جاتتاپ توقى كوڭىلگە، - دەگەن سۇلتانماحمۇت سوزىمەن اياقتالدى.
V. ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ:
1. ولەڭدى جاتتاۋ
2. سۇراقتار مەن تاپسىرمالاردى ورىنداۋ
Vءى. وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارىن باعالاۋ.
Vءىى. ساباقتىڭ اياقتالۋى.
You Might Also Like
