InfoHub Logo

ابىلايدىڭ اتى ءابىلمانسۇر ەدى. اكەسى قىزىلباستىڭ حانى ەدى. ءابىلمانسۇر بەس جاسقا كەلگەندە اكەسى ولەدى. حان ولگەن سوڭ وردا يەسىز قالادى. ءابىلمانسۇر مۇراسىنان ايرىلىپ، سىرت ەلگە قاڭعىرىپ كەتەدى.

ءۇش ءجۇزدىڭ ىشىنە كەلىپ ءۇيسىن تولە ءبيدىڭ تۇيەسىن باعادى. سۇراعان جانعا: «اتىم سابالاق» دەيدى. ودان دا شىعىپ قىزىلجار بويىنداعى اتىعاي قاراۋىلعا كەلىپ داۋلەتكەلدى دەگەن ءبيدىڭ جىلقىسىن باققان ەكەن. داۋلەتكەلدى ءبيدىڭ بايبىشەسى ايتادى:

— مىناۋ سابالاقتى جالشىداي كورمەڭىز، بويىندا ءبىر قاسيەتى بار ەكەن. التى كۇن اش جۇرسە دە، ءوز قولىمەن اس قۇيىپ ىشپەيدى جانە سارقىتىن كىسىگە بەرەدى. ىدىس سارقىپ ىشپەيدى، كيىمىن استىنا سالىپ وتىرادى. نە بولماسا كيىمىن بۇركەنىپ بارادى. ۇيىقتاعاندا ءتۇسى جاپ-جارىق بولىپ تۇرادى، شام-شىراعى بار سياقتى.

بايبىشەنىڭ سوزىنەن كەيىن سابالاقتىڭ باسىنا جەكە قوس تىگىپ بەرەدى، كۇتەدى.

كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە قازاقتىڭ جىلقىسىن قالماقتىڭ قاراسپان دەگەن باتىرى قول باستاپ كەپ تىك كوتەرىپ اكەتەدى. بۇدان كەيىن قازاق «قىلقۇيرىق» دەپ اتتانادى. قولدىڭ ىشىندەگى كورنەكتى باتىرلارى مىنالار بولادى: قاراكەرەي قابانباي باتىر، قانجىعالى بوگەنباي باتىر، قاز داۋىستى قازىبەك، شاقشاق ۇلى جانىبەك، بالتاكەرەي تۇرسىنباي، سىرىم مالايسارى، كوكجارلى باراق باتىر، سىبىزعىشى بەردىقوجا باتىر.

قالماقتار تەرەڭ قىپ ور قازىپ، ورعا مەرگەندەرىن وتىرعىزىپتى دا ولاردىڭ قاسىنا جايناتىپ جاساۋ جيناپ، ونىڭ قاسىنا قىز-كەلىنشەكتەردى وتىرعىزىپ ءان سالىپ، ولەڭ ايتقىزىپ قويىپتى. سىردى بىلمەگەن قازاق باتىرلارى قىز-كەلىنشەكتەردى كورىپ كەلىپ، وينايمىز دەپ قاسىنا توپتانىپ كەلە بەرسە، ورداعى مەرگەندەر اتىپ جىعا بەرىپتى. قازاقتىڭ كوپ باتىرى ءسۇيتىپ شىعىنعا ۇشىراپتى. جەكپە-جەككە كەلگەندە قالماقتىڭ باتىرلارى جان شىداتپاي قيراتا بەرەدى. سول كەزدە قازاق تۇيىققا قامالىپ ساسقالاقتايدى.

سول كەزدە توپتىڭ ىشىنەن سابالاق (ءابىلمانسۇر) قازاقتىڭ حانىنىڭ الدىنا كەلىپ:

— «جاراقتىدا جان جاسىقپايدى» دەگەن نايزالى توپتان، جەلكىلدەگەن تۋدان دا ازامات قالا ما ەكەن؟» دەپ مەن دە كەلىپ ەدىم، مەنى جەكپە جەككە جىبەرىڭىز، — دەپ حاننان رۇقسات الىپ، بەلبەۋىن قۇرىعىنىڭ ۇشىنا تۋ عىپ تاعىپ، شابا جونەلەدى. جەكپە-جەككە كەلگەن قالماقتىڭ باتىرلارىنىڭ باسىن الىپ، ار جاعىنداعى توبىنا كىرىپ كەتەدى. كىرگەن جەرىن تەسىك قىپ، شىققان جەرىن ەسىك قىپ ءوتىپ، تۇيعىنشا ءتۇيىلىپ ءۇش كىرىپ، ءۇش شىققاندا، قالماق تورعايداي توزىپ، ىرىگەن ىرىمشىكتەي بىتىراپ قاشا جونەلەدى. سول كەزدە قاراپ تۇرعان قازاقتار قالماققا لاپ قويا شابادى. بۇل ساپاردا قالماق جەڭىلەدى. قازاقتار قايتىپ كەلدى.

— «قوي اسىعىن قولىڭا جاقسا، ساقا قوي، جاسى كىشى دەمە، اقىلى اسسا، اعا قوي» دەگەن ەدى. مىناۋ سابالاقتىڭ زاتى بەلگىسىز بولسا دا، باقىتى ارتىق بولدى. تۇبىندە ەلدى جاۋدان قورعاۋعا جارايدى ەكەن، حانىم، — دەيدى. بوگەنبايدىڭ سوزىنەن كەيىن حالىق ءبىر اۋىزدان حان سايلاپ، قاتىن اپەرەدى. ابىلايدىڭ حان سايلاعان جەرى اتىعاي ەسەنامان دەگەن بايدىڭ اۋىلى ەدى. وسى كوكشەتاۋدىڭ توسىندە ەدى.

---