InfoHub Logo

ابىلاي اكەسىنەن كىشكەنە كۇنىندە جەتىم قالعان ەكەن. ابىلاي ۇلى ءجۇزدىڭ ءبىر تولە بي دەگەن ءبيدىڭ قولىندا قۇل بولىپتى.

سوندا تولە بي: «مۇنىڭ اتى سابالاق بولسىن» دەپتى. ول كەزدە ابىلاي باسىنا ۇلكەن سەڭسەڭ تىماق كيىپ، تۇيە جايادى ەكەن.

ءبىر كۇنى تولە بي اۋىلدان كەلە جاتسا، ابىلاي ءتورت تاعانداپ ۇيىقتاپ جاتىر ەكەن. سوندا تولە بي جولداستارىنا ايتىپتى:

— مىناۋ سابالاق قالاي ۇيىقتاپ جاتىر؟ مۇنى بىلدىڭدەر مە؟ — دەپتى.

جولداستارى ايتىپتى:

— ءبىز قايدان بىلەيىك، — دەپتى.

— بۇل ءتورت رۋ ەلدى بيلەيدى ەكەن، — دەدى.

سونان تولە كەشكە كەلگەننەن كەيىن ابىلايدى تۇيەدەن شىعارىپ، جىلقى باقتىرىپتى.

ءبىر كۇنى تولە بي مال سويىپ سابالاقتى سىناۋعا:

— مالدىڭ باسىن ءپىسىرىپ دالاداعى سابالاققا بەرىڭدەر، قايتەر ەكەن؟ — دەپ ءۇش-تورت ادام جىبەرەدى. بارسا، سابالاق الدارىنان شىعىپ سالەم بەرەدى.

— ءبىز ساعان تولە بەرگەن باستى جەسىن دەپ اكەلدىك، — دەپ باستى بەرەدى. ابىلاي اتتان ءتۇسىپ شاپانىن جايىپ، انالارعا:

— «ولە جەگەنشە، بولە جە» دەگەن، جاسىڭ ۇلكەن اعاسىڭ كەلىڭدەر، — دەيدى. انالار اتتارىنان تۇسەدى. سابالاق جولىن قۋىپ، پىشاعىن الىپ ءبىر قۇلاعىن بىرەۋىنە، ءبىر قۇلاعىن بىرەۋىنە، ەكى كوزىن ويىپ ەكەۋىنە بەرىپ، ءتىلىن ءوزى جەيدى. باستى جەپ بولعاننان سوڭ انالار تولە بيگە ايتىپ كەلەدى. سابالاقتىڭ جاسى ون سەگىزگە كەلگەن ەكەن.

سول ۋاقىتتا قازاق-قالماق اتىسۋعا جينالىپتى.

— مەن دە وسى سوعىسقا ەرسەم ەكەن، — دەپ تولە بيدەن سابالاق رۇقسات سۇراپتى.

تولە بي:

— بالام، قوي، ءبىر جەردە ءولىپ قالاسىڭ، — دەپ رۇقسات بەرمەپتى. «اتا، بارام» دەپ بولماپتى.

— جارايدى، بالام، بارساڭ بار، — دەپ باتاسىن بەرىپتى. ابىلايدى ءبىر بايگە اتقا مىنگىزىپ، قازاقتىڭ كوپ قولىنا قوسىپ قويا بەرىپتى.

قازاق-قالماق ەكەۋى بەتتەسىپ سوعىسقا كەلىپتى. قازاقتىڭ باسشىسى قانجىعالى قارت بوگەمباي باتىر، جاسى سەكسەنگە كەلگەن ەكەن. قالماقتان جەكپە-جەككە ءبىر قاسقا اتتى باتىر شىعىپتى. قازاقتان وعان قارسى ەشكىم شىقپاپتى. سونان كەيىن بوگەمباي:

— مىناعان ەشكىمىڭ بارمادىڭدار ما؟ — دەپ، ءوزى شاپانىن بەلسەنىپ مايدانعا شىعۋعا اينالدى. بۇل كەزدە سابالاق تۋرا شاۋىپ بوكەڭە جەتىپ كەلىپتى:

— مەن بارايىن، اتا، — دەپ. بوكەڭ بەتىنە قاراپ تۇرىپ:

— بار، بالام، — دەپ استىنداعى اتى مەن قولىنداعى قياق نايزاسىن بەرىپتى.

سابالاق «ابىلاي، ابىلاي!» دەپ ۇران شاقىرىپ جاۋعا قارسى شاۋىپتى. ەكەۋى دە نايزانى تىكە سالىسىپتى. نايزامەن ەكەۋى ءبىرىن-بىرى الا الماي، ات ۇستىنەن جاعالاسىپ قان-جارلاستى. سول جەردە ابىلاي قالماقتىڭ باتىرىن جاعاسىنان ۇستاپ اتتىڭ ۇستىنەن جۇلىپ اكەتىپ، باستان قانجارمەن ءبىر شاۋىپ باسىن كەسىپ الىپ، جاۋعا «ابىلايلاپ» ۇران سالىپ كىرىپ كەتىپتى.

قالماقتار مۇنى كورگەن سوڭ قاشا جونەلىپتى. قاشقان قالماقتاردى «جاۋقاشتى» دەپ، «قىرىلى سىراق» دەپ قيراتىپ سالىپتى. قازاقتى باستاپ كەلگەن ابىلمامبەت حان ەكەن. ابىلايدىڭ اتاسىمەن بىرگە تۋىسقان ەكەن. سوعىس بىتكەن سوڭ:

— جاڭاعى قالماقتىڭ باتىرىن جىققان بالا قايدا؟ ماعان تاۋىپ بەر! — دەپتى.

سونسوڭ بىرەۋ ەرتىپ كەلىپ:

— ءمىنى، قالماقتىڭ باتىرىن شاپقان بالا ءمىنى، — دەپتى.

ابىلمامبەت حان اتتان قارعىپ ءتۇسىپ، موينىنا كىسەسىن سالىپ جىلاپ قويا بەرىپتى.

— ءبىزدىڭ ابىلايدان جەتىم قالعان بالا بار دەپ ەدى. اتاڭدى ايتىپ ۇرانداعاندا ساي-سۇيەگىم سىرقىرادى عوي، سەن سولمىسىڭ؟

— مەن قايدان بىلەيىن، بولسام بولارمىن، — دەدى سابالاق.

ابىلمامبەت حان ابىلايدى ۇيىنە ەرتىپ اكەتىپتى. بارىپ ورناعاننان كەيىن حاندىعىن ابىلايعا بەرىپ ەدى. ابىلايدىڭ ءوز اتى ءابىلمانسۇر ەدى. جاۋ «ابىلايلاپ» ۇران سالعاننان ابىلاي اتانىپ كەتكەن ەكەن دەيدى.

ابايدىڭ اۋزىنان ەستىپ جادىما ساقتاعام.

---