ادامگەرشىلىك - اسىل قاسيەت
تاقىرىبى: ادامگەرشىلىك - اسىل قاسيەت (4 سىنىپ)
ماقساتى:
وقۋشىلارعا ادام بويىنداعى اسىل قاسيەتتەردى تانىتا وتىرىپ، ادامگەرشىلىككە، ادەپتىلىككە، قاراپايىمدىلىققا، يناباتتىلىققا، قايىرىمدىلىققا تاربيەلەۋ. وقۋشىلاردىڭ ءبىر - بىرىنە دەگەن سىيلاستىق قاسيەتتەرىن ارتتىرۋ، ادام بويىنداعى اسىل قاسيەتتەردى باعالاي بىلۋگە ۇيرەتۋ
مىندەتى: جاس ۇرپاق تاربيەسىنىڭ ماڭىزى جايلى ايتىپ ءوتۋ. قازاق وتباسىنداعى تاربيەگە جەتە توقتالۋ
ءادىسى: توپپەن جۇمىس اڭگىمەلەسۋ، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىگى:
1. ناقىل سوزدەر:
ا) ادامنىڭ ىشىندە بولمايدى الاسى،
ولاردى بۇزاتىن - ءناپسىنىڭ تالاسى.
(شاكارىم)
ءا) ادامعا ەڭ ءبىرىنشى ءبىلىم ەمەس، رۋحاني تاربيە بەرىلۋى كەرەك، تاربيەسىز بەرىلگەن ءبىلىم - ادامزاتتىڭ قاس جاۋى، ول كەلەشەكتە ونىڭ بارلىق ومىرىنە اپات اكەلەدى.
(ءال – فارابي)
ب) ادامنىڭ ادامشىلىعى اقىل، عىلىم، جاقسى انا، ادال قۇربى، جاقسى ۇستازدان بولادى.
(اباي)
2. سۇراق بەلگىسى تۇرىندە قيىلعان فيگۋرالارعا جازىلعان سۇراقتار، «جاعىمدى ادەتتەر» جانە «جاعىمسىز ادەتتەر» ەكەۋى جەكە پلاكاتتىڭ باسىنا جازىلعان، ماركەر، ۇلەستىرمە كارتالار، ماگنيتوفون
تاربيە ساعاتىنىڭ بارىسى.
قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلىنىڭ «سارىارقا» كۇيى باياۋ ۇنىمەن، تاربيە ساعاتى باستالادى.
ءىى. /سىنىپ جەتەكشىسى تاربيە ساعاتتىڭ تاقىرىبىن بايانداپ، ماقساتىن ايتىپ، كىرىسپە سوزبەن باستايدى /
كىرىسپە ءبولىم.
ءمۇعالىم: بۇگىنگى «ادامگەرشىلىك – اسىل قاسيەت»
اتتى تاربيە ساعاتىمىز سىزدەرگە تەرەڭ وي سالاتىن وزىندىك سالماعى بار تاقىرىپ دەپ ويلايمىن. بارلىعىڭىزدى تاقىرىپ بويىنشا اشىق اڭگىمەگە شاقىرامىن. (الدىن - الا دايىندالعان سۇراق بەلگىسى تۇرىندە قيىلعان فيگۋرالارعا جازىلعان سۇراقتاردى ءبىر - بىردەن تاقتاعا جاپسىرا وتىرىپ، سۇراق - جاۋاپ ادىسىمەن وقۋشىلاردى سويلەتۋ).
- ادامگەرشىلىك دەگەنىمىزدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- ادامنىڭ ادامگەرشىلىك قاسيەتى قاي كەزدەردە كورىنىس بەرەدى؟
- ول قاسيەت بىزگە كەرەك پە؟
- ادەپتى ادام قانداي بولادى؟
- ادەپسىز ادام قانداي ادام؟
- ادالدىق دەگەنىمىز نە؟
- ادەت دەگەنىمىز نە؟
ادامگەرشىلىك دەگەن نە؟ بۇل سۇراققا جاۋاپ بەرۋ ءۇشىن «رۋحاني باي ادام دەگەن قانداي ادام، رۋح دەگەن نە؟»- سۇراقتارى توڭىرەگىندە وي وربىتەمىن. رۋح – ادام بويىنداعى ءبىر قۋات. ول قۋات - ادام بويىندا كەزدەسەتىن بارلىق جاقسى قاسيەتتەر مەن جاسايتىن بارلىق يگى ىستەردىڭ قاينار كوزى. جاراتىلىستىڭ بارلىعى ەكى قاراما - قارسى نارسەدەن تۇرادى: اق - قارا، كۇن - ءتۇن، ىستىق - سۋىق، جاقسى - جامان. ادام بويىنداعى بارلىق جاقسى قاسيەتتەر رۋحتان تۋىندايدى، ال جامان قاسيەتتەر ءناپسىنىڭ كورىنىسى بولىپ تابىلادى. ادام دەنەسى ءبىر بولعاندىقتان، ونىڭ ىشىندە بيلىك ءۇشىن ۇنەمى وسى ەكى قۋاتتىڭ - «رۋح پەن ءناپسى» كۇرەسى ءجۇرىپ جاتادى. وسىنداي قاسيەتتەردى بار ادامعا ادامگەرشىلىگى مول بولادى.
نەگىزگى ءبولىم:
1. ساحنالىق كورىنىس: ءبىر انا جۇقا قالتاعا تولتىرىپ سالىنعان الماسى بار، ايالداماعا جاقىنداي بەرە ءسۇرىنىپ كەتىپ، قالتاسى جىرتىلىپ الماسى شاشىلىپ قالادى. ايالدامادا تۇرعان توپ بالا شۋ ەتىپ كۇلىپ جىبەرەدى. وقۋشىلارعا سۇراق قويىلادى: سەندەر سول بالالاردىڭ ىشىندە بولاسىڭدار نە ىستەر ەدىڭدەر؟ (وقۋشىلار ءوز ويىن ايتادى، ءمۇعالىم قورىتىندىلايدى)
2. كورىنىس: ءۇش انا باسى قوسىلىپ، اڭگىمەلەسىپ تۇردى.
ءبىرىنشى انا: «مەنىڭ بالام وتە اقىلدى، ءانشى، ونەرلى، ماتەماتيكادان ناشار بولعانىمەن بولاشاقتا كەرەمەت ءبىر تانىمال كىسى بولاتىنىنا سەنەمىن» - دەيدى بالاسىن ماقتاپ.
ەكىنشى انا: «مەنىڭ بالام ادەمى، تازا كيىنگەندى ۇناتادى. اقشانىڭ دا ەسەبىن جاقسى بىلەدى. شاماسى بولاشاقتا بالام ۇلكەن بيزنەسمەن بولادى - اۋ»،- دەپ ماقتانادى.
ءۇشىنشى انا ۇندەمەي تۇرىپ قالادى.
سول كەزدە ءۇش انا قاريانىڭ جولدان وتۋىنە كومەكتەسىپ، قولتىعىنان دەمەپ، سومكەسىن كوتەرىسىپ كەلە جاتقان بالانى كورەدى. بۇل ۇندەمەي قالعانى ءۇشىنشى انانىڭ بالاسى ەدى. قاريا بالاعا العىسىن جاۋدىرىپ كەتە بەردى.
ءۇش بالا انالارىنا جاقىندادى. العاشقى ەكى انانىڭ بالالارى انالارىنان بالمۇزداققا اقشا سۇراي كەلدى. ال، ءۇشىنشى بالا اناسىنا بۇگىنگى ساباقتان «بەستىك» باعا العانىن ايتا كەلدى.
سۇراق؟ قاي بالادان بولاشاقتا نە كۇتۋگە بولادى؟ (وقۋشىلاردى سويلەتە وتىرىپ سۇراققا جاۋاپ الۋ)
ءمۇعالىم كورىنىستى ماقالمەن قورىتىندىلايدى:
«جاقسى جامان بولۋ مىندەت ەمەس،
جاقسى ادام بولۋ بورىش»
3. وقۋشىلار ەكى توپقا ءبولىنىپ، ادامگەرشىلىك تۋرالى ايتىلعان ولەڭ جولدارىن تالقىلايدى
ءمۇعالىم: ۇلى ابايدىڭ
«بەس نارسەدەن قاشىق بول،
بەس نارسەگە اسىق بول،
ادام بولام دەسەڭىز»،- دەگەن ولەڭ جولدارىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ ول قانداي قاسيەتتەر؟
1 توپقا سۇراق: نەدەن جيرەنۋ كەرەك؟ (وقۋشىلار ولەڭدى جالعاستىرۋ ارقىلى جاۋابىن ايتادى)
«وسەك، وتىرىك، ماقتانشاق،
ەرىنشەك، بەكەر مال شاشپاق»
اباي
ماقساتى:
وقۋشىلارعا ادام بويىنداعى اسىل قاسيەتتەردى تانىتا وتىرىپ، ادامگەرشىلىككە، ادەپتىلىككە، قاراپايىمدىلىققا، يناباتتىلىققا، قايىرىمدىلىققا تاربيەلەۋ. وقۋشىلاردىڭ ءبىر - بىرىنە دەگەن سىيلاستىق قاسيەتتەرىن ارتتىرۋ، ادام بويىنداعى اسىل قاسيەتتەردى باعالاي بىلۋگە ۇيرەتۋ
مىندەتى: جاس ۇرپاق تاربيەسىنىڭ ماڭىزى جايلى ايتىپ ءوتۋ. قازاق وتباسىنداعى تاربيەگە جەتە توقتالۋ
ءادىسى: توپپەن جۇمىس اڭگىمەلەسۋ، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىگى:
1. ناقىل سوزدەر:
ا) ادامنىڭ ىشىندە بولمايدى الاسى،
ولاردى بۇزاتىن - ءناپسىنىڭ تالاسى.
(شاكارىم)
ءا) ادامعا ەڭ ءبىرىنشى ءبىلىم ەمەس، رۋحاني تاربيە بەرىلۋى كەرەك، تاربيەسىز بەرىلگەن ءبىلىم - ادامزاتتىڭ قاس جاۋى، ول كەلەشەكتە ونىڭ بارلىق ومىرىنە اپات اكەلەدى.
(ءال – فارابي)
ب) ادامنىڭ ادامشىلىعى اقىل، عىلىم، جاقسى انا، ادال قۇربى، جاقسى ۇستازدان بولادى.
(اباي)
2. سۇراق بەلگىسى تۇرىندە قيىلعان فيگۋرالارعا جازىلعان سۇراقتار، «جاعىمدى ادەتتەر» جانە «جاعىمسىز ادەتتەر» ەكەۋى جەكە پلاكاتتىڭ باسىنا جازىلعان، ماركەر، ۇلەستىرمە كارتالار، ماگنيتوفون
تاربيە ساعاتىنىڭ بارىسى.
قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلىنىڭ «سارىارقا» كۇيى باياۋ ۇنىمەن، تاربيە ساعاتى باستالادى.
ءىى. /سىنىپ جەتەكشىسى تاربيە ساعاتتىڭ تاقىرىبىن بايانداپ، ماقساتىن ايتىپ، كىرىسپە سوزبەن باستايدى /
كىرىسپە ءبولىم.
ءمۇعالىم: بۇگىنگى «ادامگەرشىلىك – اسىل قاسيەت»
اتتى تاربيە ساعاتىمىز سىزدەرگە تەرەڭ وي سالاتىن وزىندىك سالماعى بار تاقىرىپ دەپ ويلايمىن. بارلىعىڭىزدى تاقىرىپ بويىنشا اشىق اڭگىمەگە شاقىرامىن. (الدىن - الا دايىندالعان سۇراق بەلگىسى تۇرىندە قيىلعان فيگۋرالارعا جازىلعان سۇراقتاردى ءبىر - بىردەن تاقتاعا جاپسىرا وتىرىپ، سۇراق - جاۋاپ ادىسىمەن وقۋشىلاردى سويلەتۋ).
- ادامگەرشىلىك دەگەنىمىزدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- ادامنىڭ ادامگەرشىلىك قاسيەتى قاي كەزدەردە كورىنىس بەرەدى؟
- ول قاسيەت بىزگە كەرەك پە؟
- ادەپتى ادام قانداي بولادى؟
- ادەپسىز ادام قانداي ادام؟
- ادالدىق دەگەنىمىز نە؟
- ادەت دەگەنىمىز نە؟
ادامگەرشىلىك دەگەن نە؟ بۇل سۇراققا جاۋاپ بەرۋ ءۇشىن «رۋحاني باي ادام دەگەن قانداي ادام، رۋح دەگەن نە؟»- سۇراقتارى توڭىرەگىندە وي وربىتەمىن. رۋح – ادام بويىنداعى ءبىر قۋات. ول قۋات - ادام بويىندا كەزدەسەتىن بارلىق جاقسى قاسيەتتەر مەن جاسايتىن بارلىق يگى ىستەردىڭ قاينار كوزى. جاراتىلىستىڭ بارلىعى ەكى قاراما - قارسى نارسەدەن تۇرادى: اق - قارا، كۇن - ءتۇن، ىستىق - سۋىق، جاقسى - جامان. ادام بويىنداعى بارلىق جاقسى قاسيەتتەر رۋحتان تۋىندايدى، ال جامان قاسيەتتەر ءناپسىنىڭ كورىنىسى بولىپ تابىلادى. ادام دەنەسى ءبىر بولعاندىقتان، ونىڭ ىشىندە بيلىك ءۇشىن ۇنەمى وسى ەكى قۋاتتىڭ - «رۋح پەن ءناپسى» كۇرەسى ءجۇرىپ جاتادى. وسىنداي قاسيەتتەردى بار ادامعا ادامگەرشىلىگى مول بولادى.
نەگىزگى ءبولىم:
1. ساحنالىق كورىنىس: ءبىر انا جۇقا قالتاعا تولتىرىپ سالىنعان الماسى بار، ايالداماعا جاقىنداي بەرە ءسۇرىنىپ كەتىپ، قالتاسى جىرتىلىپ الماسى شاشىلىپ قالادى. ايالدامادا تۇرعان توپ بالا شۋ ەتىپ كۇلىپ جىبەرەدى. وقۋشىلارعا سۇراق قويىلادى: سەندەر سول بالالاردىڭ ىشىندە بولاسىڭدار نە ىستەر ەدىڭدەر؟ (وقۋشىلار ءوز ويىن ايتادى، ءمۇعالىم قورىتىندىلايدى)
2. كورىنىس: ءۇش انا باسى قوسىلىپ، اڭگىمەلەسىپ تۇردى.
ءبىرىنشى انا: «مەنىڭ بالام وتە اقىلدى، ءانشى، ونەرلى، ماتەماتيكادان ناشار بولعانىمەن بولاشاقتا كەرەمەت ءبىر تانىمال كىسى بولاتىنىنا سەنەمىن» - دەيدى بالاسىن ماقتاپ.
ەكىنشى انا: «مەنىڭ بالام ادەمى، تازا كيىنگەندى ۇناتادى. اقشانىڭ دا ەسەبىن جاقسى بىلەدى. شاماسى بولاشاقتا بالام ۇلكەن بيزنەسمەن بولادى - اۋ»،- دەپ ماقتانادى.
ءۇشىنشى انا ۇندەمەي تۇرىپ قالادى.
سول كەزدە ءۇش انا قاريانىڭ جولدان وتۋىنە كومەكتەسىپ، قولتىعىنان دەمەپ، سومكەسىن كوتەرىسىپ كەلە جاتقان بالانى كورەدى. بۇل ۇندەمەي قالعانى ءۇشىنشى انانىڭ بالاسى ەدى. قاريا بالاعا العىسىن جاۋدىرىپ كەتە بەردى.
ءۇش بالا انالارىنا جاقىندادى. العاشقى ەكى انانىڭ بالالارى انالارىنان بالمۇزداققا اقشا سۇراي كەلدى. ال، ءۇشىنشى بالا اناسىنا بۇگىنگى ساباقتان «بەستىك» باعا العانىن ايتا كەلدى.
سۇراق؟ قاي بالادان بولاشاقتا نە كۇتۋگە بولادى؟ (وقۋشىلاردى سويلەتە وتىرىپ سۇراققا جاۋاپ الۋ)
ءمۇعالىم كورىنىستى ماقالمەن قورىتىندىلايدى:
«جاقسى جامان بولۋ مىندەت ەمەس،
جاقسى ادام بولۋ بورىش»
3. وقۋشىلار ەكى توپقا ءبولىنىپ، ادامگەرشىلىك تۋرالى ايتىلعان ولەڭ جولدارىن تالقىلايدى
ءمۇعالىم: ۇلى ابايدىڭ
«بەس نارسەدەن قاشىق بول،
بەس نارسەگە اسىق بول،
ادام بولام دەسەڭىز»،- دەگەن ولەڭ جولدارىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ ول قانداي قاسيەتتەر؟
1 توپقا سۇراق: نەدەن جيرەنۋ كەرەك؟ (وقۋشىلار ولەڭدى جالعاستىرۋ ارقىلى جاۋابىن ايتادى)
«وسەك، وتىرىك، ماقتانشاق،
ەرىنشەك، بەكەر مال شاشپاق»
اباي
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: باسكەتبول ويىنىنداعى دوپتى جۇرگىزۋ
-
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
