ادامنىڭ كوبى بىلە بەرمەيتىن 10 ەل
بۇگىنگى كۇنى عالامشاردا بۇۇ-نا مۇشە 190-نان استام مەملەكەت بار، ءبىراق بۇل بارلىق ەلدەرىنىڭ تولىق ءتىزىمى ەمەس. بۇل تىزىمگە الەمنىڭ ءار تۇكپىرىنەن تابىلاتىن تانىلماعان ەلدەردىڭ كىرمەگەنى انىق. ولاردىڭ كەيبىرىنە تولىققاندى ازامات بولۋ دا وپ-وڭاي ەكەن.
ەستىمەگەن مەملەكەتتەردى تابۋ ءۇشىن الەمنىڭ بۇگىنگى كارتاسىن مۇقيات زەرتتەپ، ءتىپتى عارىشتى دا ارالاپ وسى ءتىزىمدى دايىندادىق.
1. مالۋ-ۆەنتۋ رەسپۋبليكاسى
© Marco Busdraghi / commons.wikimedia © NordNordWest / commons.wikimedia
2008 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە بۇرىنعى جۇك كولىگىنىڭ جۇرگىزۋشىسى سالۆاتورە مەلوني جانە ونىڭ ءىزباسارلارى ساردينيا جاعالاۋىنداعى شاعىن ارالدى باسىپ الىپ، ونى تاۋەلسىز مەملەكەت دەپ جاريالادى. مەلوني ءوزىن مالۋ-ۆەنتا رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ەتىپ تاعايىندادى جانە شاتىردا ءوز رەزيدەنسياسىن قۇردى. 2012 جىلدىڭ جازىندا سالۆاتورە ارالدى باسىپ الۋ ارەكەتى ءۇشىن جازاعا تارتىلىپ، 20 ايعا قاماۋعا الىندى. 2017 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا مەلوني قايتا قاماۋعا الىنىپ، تۇرمەدە ءوزىن ساياسي تۇتقىن دەپ ەسەپتەۋدى ءوتىنىپ اشتىق جاريالادى، الايدا اراعا 2 اي سالىپ، قايتىس بولدى.
2. لاكوتا رەسپۋبليكاسى
© Magog the Ogre / commons.wikimedia © Runner1928 / commons.wikimedia
2007 جىلى وزدەرىن لاكوتانىڭ بوستاندىق دەلەگاسياسى دەپ اتاعان 4 بەلسەندى ۆاشينگتونعا، كولۋمبيا وكرۋگىنە بەت الدى. ولار «كەزىندە اقش-پەن اتا-بابالارى قول قويعان كەلىسىم-شارتتاردان باس تارتاتىنىن» جانە «ءوز تاۋەلسىز ۇلتىن قۇراتىندارىن» مالىمدەدى. ءۇندىس اكتيۆيستى راسسەل مينس لاكوتا رەسپۋبليكاسى دەپ جاريالاعان ەل سولتۇستىك جانە وڭتۇستىك داكوتا، نەبراسكي، ۆايومينگ جانە مونتانا اۋماعىن قامتيدى.
3. حريستيانيا
© Bruno Jargot / commons.wikimedia © H.Loper / commons.wikimedia
حريستيانيا ەركىن قالاسى — كوپەنگاگەن اۋدانىنىڭ بىرىندە ورنالاسقان ءىشىنارا ءوزىن-وزى باسقاراتىن «مەملەكەت ىشىندەگى مەملەكەت». ول 1971 جىلى پايدا بولدى، حيپپي توبى قاراۋسىز قالعان كازارمالاردى زاڭسىز باسىپ الىپ، ەركىن قالا قۇراتىنىن جاريالادى.
4. ەللەور پاتشالىعى
© elleore © NordNordWest / commons.wikimedia
كورولدىك رەسمي تۇردە دانياعا تيەسىلى بولعان روسكيللە-فورد ارالىندا ورنالاسقان. ارالدى 1944 جىلى كوپەنگاگەننەن كەلگەن بىرنەشە مەكتەپ ءمۇعالىمى جازعى لاگەر قۇرۋ ءۇشىن ساتىپ العان. ولار تاۋەلسىزدىك جاريالاپ، اۋماققا ءوز پاتشالىعىن ورناتتى. بۇگىنگى كۇنى ەللەور پاتشالىعىندا 260 ادام تۇرادى، ال بيلىك لەو III مونارحىنا تيەسىلى.
5. ۋجۋپيس رەسپۋبليكاسى
© Wojsyl / commons.wikimedia © Tocekas / commons.wikimedia
1996 جىلى ليتۆالىق سۋرەتشىلەر توبى ۆيلنيۋس اۋدانىنىڭ بىرىندە «التەرناتيۆتى ونەر ورتالىعىن» قۇردى، ال ءبىر جىلدان كەيىن كۆارتالدىڭ تۇرعىندارى ۋجۋپيس رەسپۋبليكاسىن جاريالادى. ولار ءوز كونستيتۋسياسى مەن ۆاليۋتاسىن قابىلدادى، سونداي-اق پرەزيدەنتىن سايلاپ، ءتىپتى 12 ادام عانا تۇراتىن ارمياسىن جاساقتادى.
6. ۆەستاركتيكا
© Alexrk2 / commons.wikimedia © Andrew Mandemaker / commons.wikimedia
ۇلى ۆەستاركتيكا گەرسوگتىگىنىڭ نەگىزىن 2001 جىلدىڭ قاراشا ايىندا تەڭىز جاياۋ اسكەرى تريەۆيس ماكگەنري قالادى. ول باتىس انتاركتيدا، ماڭگى سۋىق كونتينەنتتىڭ جالعىز بەيتاراپ اۋماعى بولىپ تابىلاتىن مەري بەرد جەرىندە ورنالاسقان. بۇگىنگى تاڭدا 300-گە جۋىق ادام ۆەستاركتيكا ازاماتتارى رەتىندە تىركەلگەن.
7. كونك رەسپۋبليكاسى
© Deror avi / commons.wikimedia © Magog the Ogre / commons.wikimedia
1982 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا فلوريدا ارحيپەلاگىندا كي-ۋەست قالاشىعىنىڭ مەرى دەننيس ۋاردلوۋ كونك رەسپۋبليكاسىن جاريالادى. ەلدىڭ ءتىپتى ءوز اۋەجايى بار، ال تۋريستەردىڭ كەز كەلگەنى رەسپۋبليكا ازاماتىنىڭ ءتولقۇجاتىن وڭاي ساتىپ الا الادى، الايدا تەك كادەسىي رەتىندە عانا.
8. لادونيا
© NordNordWest / commons.wikimedia © Hakan Dahlstrom / commons.wikimedia
مەملەكەت شۆەسيانىڭ وڭتۇستىگىندە كۋللابەرگ تابيعي قورىعىنىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان. سۋرەتشى لارس ۆيلكس 1996 جىلدىڭ ماۋسىمىندا لادونيانىڭ تاۋەلسىزدىگىن جاريالادى. بۇگىنگى تاڭدا ونىڭ بۇكىل الەم بويىنشا 20 مىڭنان استام ادام ازاماتى بار، ءبىراق ولاردىڭ ەشقايسىسى ءىس جۇزىندە تانىلماعان مەملەكەتتىڭ اۋماعىندا تۇرمايدى.
9. ۆيرتلانديا
© فەيسبۋك پاراقشالارىنان
بۇل مەملەكەت ەشقانداي فيزيكالىق اۋماقتى قاجەت ەتپەيدى، ويتكەنى ول ينتەرنەتتە ورنالاسقان. مەملەكەت 2008 جىلدىڭ تامىز ايىندا قۇرىلدى، بۇگىنگى كۇنى 8 مىڭنان (01.12.2017 ساناق بويىنشا) استام ادام ونىڭ ازاماتى بولىپ سانالادى. ۆيرتلانديانىڭ ەڭ تانىمال «تۇرعىندارى» — دجۋليان اسسانج جانە ەدۆارد سنوۋدەن. وسى جىلى تاۋەلسىزدىكتەرىنە 10 جىل تولىپتى.
10. اسگارديا
© Asgardia
اسگارديانى قۇرۋ تۋرالى العاش رەت 2016 جىلدىڭ قازان ايىندا رەسەيلىك عالىم جانە بيزنەسمەن يگور اشۋربەيلي مالىمدەگەن بولاتىن. بۇل مەملەكەتتىڭ وزگەشەلىگى — ونىڭ مەكەنى. ول ءىس جۇزىندە عارىشتا 2017 جىلدىڭ سوڭىندا ىسكە قوسىلعان «اسگارديا-1» سپۋتنيگىندە ورنالاسقان. وندا ءقازىردىڭ وزىندە اسگاردتىق بولۋدى قالاپ، «عارىش» ازاماتتىعىن الۋعا ءوتىنىش بەرىپ ۇلگەرگەن جۇزدەگەن مىڭ ادامنىڭ دەرەكتەرى ساقتالعان. ال رەسمي سايتتا عارىشتاعى اسگارديانىڭ قوزعالىسىن قاداعالاۋعا بولادى.
ال ءسىز ءوز شاعىن مەملەكەتىڭىزدى قۇرىپ، ونىڭ باسشىسى بولۋدى ويلاعان با ەدىڭىز؟